Een aanvullende bijdrage aan de maritieme veiligheid in de Rode Zee

23 april 2024, debat - De Kamer debatteert met minister Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) en Ollongren (Defensie) over de inzet van een Nederlands schip bij een missie die schepen moet beschermen tegen aanvallen van Houthi-rebellen.

Het logistieke ondersteunings- en bevoorradingsschip Zr.Ms. Karel Doorman wordt ingezet voor de EU-operatie Aspides. De operatie heeft als doel om handelsschepen op de Rode Zee te beschermen tegen de Houthi-aanvallen die daar sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas plaatsvinden. Nederland droeg al bij aan een andere internationale missie op de Rode Zee met het oorlogsschip Zr.Ms. Tromp, dat op weg is naar India.

Vrije scheepvaart

Volgens Paternotte (D66) is het goed dat dat Nederland een relatief grote bijdrage levert aan het beschermen van de vrije scheepvaart. Ook Brekelmans (VVD) vindt het belangrijk dat Nederland actief deelneemt aan militaire missies, omdat de Houthi-aanvallen de veiligheid op de Rode Zee onder druk zetten. Nederland moet pal voor het bevorderen en versterken van het internationaal recht blijven staan, stelt Dassen (Volt). Vrije scheepvaart is daar een onderdeel van.

Bruins Slot zegt dat de EU met deze missie verantwoordelijkheid neemt voor de veiligheid van schepen uit de Europese en andere landen die op de Rode Zee varen.

Internationale samenwerking

Het is belangrijk dat Nederland meewerkt aan deze missie, stelt Kahraman (NSC): als NAVO-bondgenoot, als onderdeel van de EU en als wereldhandelspartner. "We moeten de Verenigde Staten niet iedere keer het werk alleen laten opknappen", zegt Bontenbal (CDA). Deelname aan deze missie laat volgens Ollongren zien dat we een betrouwbare bondgenoot zijn.

De Roon (PVV) vindt het te risicovol dat de Karel Doorman tijdens de missie geen begeleiding krijgt van een Nederlands fregat, maar van een fregat van een van de andere deelnemers aan Aspides. Fregatten uit andere landen waren volgens hem niet altijd betrouwbaar. Ollongren antwoordt dat het gaat om professionals op schepen van NAVO-partners die in de uitvoering soms tegen problemen aanlopen. Dat kan gebeuren, want het gaat om mensenwerk. Het Nederlandse fregat is daarnaast niet beschikbaar.

Defensief versus offensief

Volgens Tuinman (BBB) heeft de bemanning van de Karel Doorman een ruimer mandaat nodig dan strikt noodzakelijk is voor de missie, omdat vooraf niet alle risico's inzichtelijk te maken zijn.

Piri (GroenLinks-PvdA) wil blijven inzetten op diplomatie, door in gesprek te gaan met de Houthi's en te streven naar de-escalatie in de rest van het Midden-Oosten. Dobbe (SP) wil deze missie alleen steunen als er geen informatie wordt uitgewisseld met een andere missie die in het gebied gaande is, Poseidon Archer, omdat die een offensief doel heeft. Bruins Slot antwoordt dat het kabinet op 31 mei de inzet voor de missie Poseidon Archer zal heroverwegen. Zij informeert de Kamer vervolgens over de beslissing.

Stoffer (SGP) wil dat de drie pijlers defensie, diplomatie en ontwikkelingssamenwerking gelijk optrekken. Ook Bruins Slot vindt dat deze drie dingen altijd hand in hand moeten gaan.

Iran

Ceder (ChristenUnie) benadrukt dat het Nederlandse schip een doelwit kan worden van Houthi-rebellen. Zijn er aanwijzingen dat Iran de Houthi's opdrachten geeft om bepaalde handelingen te verrichten? De Houthi's opereren volgens Bruins Slot behoorlijk autonoom. Ze werken samen met Iran, maar staan niet onder Iraanse controle.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct