Debat Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 afgerond

De eerste termijn van het debat over het rapport van de staatscommissie was op 4 december 2024. De belangrijkste conclusie van de commissie is dat een gematigde groei naar 19 à 20 miljoen mensen in 2050 het beste scenario is voor het behoud van brede welvaart. 

Demografie en migratie is niet iets is wat ons overkomt, zegt Van Hijum, maar een onderwerp waarop we actief beleid kunnen voeren. De regering wil de verschillende soorten migratie in beeld te brengen, zodat maatregelen genomen kunnen worden om binnen de bandbreedte van gematigde groei te blijven. Maar hij heeft twijfels over bandbreedtes voor verschillende subgroepen, iets waar veel woordvoerders wél voor pleiten. 

Geboortecijfer en vergrijzing 

Het geboortecijfer is te laag om de bevolking stabiel te houden, stelt Flach (SGP) vast. Daarom zouden we volgens hem moeten bezien of belemmeringen om (meer) kinderen te krijgen, met name bij wonen, werken en inkomen, kunnen worden weggenomen. 

We moeten demografische scenario's opstellen voor het verder dalen van het geboortecijfer, betoogt Omtzigt (NSC). Daarbij moet bijvoorbeeld gekeken worden naar de gevolgen voor de sociale zekerheid, de arbeidsmarkt, het zorgstelsel en de woningmarkt. 

Migratie is geen oplossing voor de gevolgen van vergrijzing, benadrukt Boon (PVV). De oplossing moeten we zoeken in het verhogen van de binnenlandse arbeidsparticipatie, de efficiëntere inzet van mensen en middelen en het stimuleren van technologie en innovatie. 

Arbeidsmigratie 

Er zijn nog steeds veel misstanden bij uitzendbureaus voor arbeidsmigranten, stelt Timmermans (GroenLinks-PvdA) vast. Hij pleit daarom voor een uitzendverbod voor de vleesverwerkende industrie, de glastuinbouw en de distributiesector. Ook vraagt hij om de publicatie van een overzicht van uitzendbedrijven die een boete hebben gekregen. 

Van der Plas (BBB) ziet weinig in een uitzendverbod. Ze wijst op de grote waarde voor de Nederlandse economie en de voedselproductie van arbeidsmigranten die praktische werkzaamheden verrichten. 

Bij het toelaten van arbeidsmigranten van buiten de EU moeten we beter kijken naar de gevolgen voor de brede welvaart, betoogt Vijlbrief (D66). Hij is daarom voor een bredewelvaartstoets, waarbij rekening wordt gehouden met loon, beroep, taal, sector en de beschikbaarheid van voorzieningen zoals huisvesting. 

Kom met concrete voorstellen om meer grip te krijgen op arbeidsmigratie, zo vraagt Bikker (ChristenUnie). Ze wil dat de regering een bandbreedte vaststelt voor het arbeidsmigratiesaldo, inclusief beleidsvoorstellen om dit saldo te bereiken. Ook pleit ze voor (bilaterale) afspraken met andere EU-landen over arbeidsmigratie. 

Kennismigranten 

Nederland heeft nog steeds kennismigranten nodig, stelt Koekkoek (Volt) vast: er zijn enorme tekorten in sectoren die essentieel zijn voor een kwalitatief hoogwaardige economie. Ze vraagt om een plan van aanpak voor het behoud van internationale studenten en talent in Nederland. 

Europa 

Niet alleen Nederland maar ook andere Europese landen krijgen te maken met demografische veranderingen als gevolg van vergrijzing en migratie, stellen Becker (VVD) en Bontenbal (CDA) vast, en de gevolgen daarvan raken de Nederlandse economie. Daarom zou de regering er volgens hen voor moeten pleiten om op Europees niveau een vergelijkbaar rapport te laten opstellen als dat van de staatscommissie. Maar in de ogen van Van Hijum heeft dit weinig toegevoegde waarde. 

Commerciële asielopvang 

Een aantal woordvoerders zijn kritisch over commerciële asielopvang, een verdienmodel waar "beunhazen miljoenen aan verdienen ten koste van de samenleving". Minister Faber begrijpt de weerzin tegen de hoge kosten, maar er zijn lopende contracten. Ze wil hier zo snel mogelijk van af, en daarom is het belangrijk om de asielinstroom maximaal te verlagen. 

Discriminatie 

Het is onmenselijk om mensen te vatten in cijfers, vindt Ergin (DENK), en richtgetallen te koppelen aan de hoeveelheid mensen met een migratieachtergrond in Nederland. De verwachte stijging van het aantal mensen met zo'n achtergrond maakt het steviger aanpakken van discriminatie belangrijk. Maar het bestrijden van discriminatie staat al in het regeerprogramma, reageert Van Hijum. 

Segregatie 

De rijkste wijken van Nederland zijn ook de meest gesegregeerde, betoogt Dijk (SP), bijvoorbeeld op sociaaleconomische klasse en achtergrond. Hij vraagt de regering dit in kaart te brengen en een aanpak te formuleren om deze segregatie tegen te gaan. Maar minister Keijzer ziet het nut daarvan niet in, onder andere omdat informatie hierover al te vinden is bij het CBS. 

De Kamer stemt op 21 januari over de tijdens het debat ingediende moties.