Debat over persvrijheid en persveiligheid

1 juni 2023, debat - Kunnen journalisten in Nederland goed hun werk doen? De Kamer debatteert met staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media) en minister Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) over persvrijheid en persveiligheid.

In 2022 bleek Nederland flink gezakt te zijn op de ranglijst van Reporters Without Borders. Op 10 mei van dat jaar werd dit besproken in het vragenuur. Naar aanleiding daarvan stuurden Uslu en Yesilgöz eind juni 2022 een plan van aanpak naar de Kamer. Hierin schetsen ze maatregelen om journalisten beter te beschermen tegen bedreiging, agressie en intimidatie, bijvoorbeeld door het wegnemen van drempels om aangifte te doen.

PersVeilig

De pers is het fundament van onze democratie, betoogt Sjoerdsma (D66). Hij stelt voor om de overheidsfinanciering van PersVeilig structureel te maken én het bedrag te verhogen. Werner (CDA) sluit zich daarbij aan: ook na 2025 moet dit initiatief, dat onder andere bedreigde journalisten ondersteunt, geld blijven krijgen.

De 198 meldingen in 2022 van bedreigingen, fysiek geweld, stalken en intimidatie waren het topje van de ijsberg, denkt Van der Plas (BBB). Zij pleit voor het versterken van de personele bezetting van PersVeilig en vraagt aandacht voor regionale en lokale omroepen.

PersVeilig vervult een sleutelrol, zegt Uslu. De financiering is ondertussen structureel en de bedoeling is om de organisatie steviger te maken. Ook lokale en regionale journalisten kunnen volgens de staatssecretaris gebruikmaken van de ondersteuning door PersVeilig.

Sociale media

Socialemediaplatformen moeten bedreigingen tegen journalisten beter gaan monitoren en erop acteren, betoogt Van Strien (VVD). Wanneer een bedrijf als Twitter in Nederland actief wil zijn, moet het zich volgens hem houden aan wet- en regelgeving. Het is te makkelijk om via Twitter anoniem haat en intimidatie te verspreiden, zegt Mohandis (PvdA): Elon Musk staat niet boven de wet.

Sociale media moeten hun verantwoordelijkheid nemen, beaamt Yesilgöz. Bedrijven als Twitter zullen zich moeten houden aan Europese regelgeving, zoals de Digital Services Act die later dit jaar van kracht wordt.

Rol overheid

Journalisten moeten altijd hun werk kunnen doen, betoogt Westerveld (GroenLinks) ook als dat de overheid niet goed uitkomt. Te vaak worden ze volgens haar tegengewerkt door ministeries en persvoorlichters. Kwint (SP) is het daarmee eens. Hij suggereert om het aantal communicatiemedewerkers bij de overheid fors terug te brengen en het geld dat dit oplevert, te investeren in lokale journalisten die de macht controleren.

Handelsregister en Kadaster

Persoonlijke gegevens van journalisten kunnen soms te gemakkelijk worden gevonden in het Handelsregister of het Kadaster, stelt Van der Graaf (ChristenUnie) vast. Zij spoort de regering aan om met wetgeving te komen om dit tegen te gaan.

Het strafbaar stellen van doxing is voor journalisten een belangrijke steun in de rug, zegt Yesilgöz. Er wordt gewerkt aan het beter beschermen van gegevens in het Kadaster. Voor het Handelsregister zijn al afspraken gemaakt.

Ongehoord Nederland

Voor het eerst sinds 1941 dreigt er in Nederland een omroep vernietigd te worden, zegt Bosma (PVV): waarom beschermt de staatssecretaris Ongehoord Nederland niet tegen links-liberale haat? Ook Van Haga (Groep Van Haga) laakt het mogelijk verwijderen van de omroep uit het publieke bestel. De grootste bedreiging voor de vrije pers zijn in zijn ogen de overheid en haar totalitaire linkse vazallen.

De overheid zou zich niet mogen bemoeien met de inhoud van berichten, benadrukt Van Meijeren (FVD), want dat komt neer op censuur. Ongehoord Nederland wordt volgens hem verboden om dissidente geluiden in de kiem te smoren.

Het intrekken van de erkenning van een omroep is een zware beslissing, zegt Uslu. De staatssecretaris wint daar advies over in en maakt op basis daarvan een zorgvuldige afweging.

De Kamer stemt op 6 juni over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: