Debat over hoorzittingen met beoogd bewindspersonen
16 januari 2025, debat - De Kamer debatteert met Kamervoorzitter Bosma over de vraag of er ook bij een volgend kabinet hoorzittingen moeten worden gehouden met kandidaat-bewindslieden.
Het organiseren van openbare hoorzittingen met beoogd bewindspersonen vloeit voort uit een motie van D66'er Sneller. De eerste ervaringen uit juni 2024 bij het aantreden van het kabinet-Schoof zijn aanleiding voor een aantal aanpassingen. Zo wordt het mogelijk om vervolgvragen te stellen en mogen meerdere Kamerleden van dezelfde fractie deelnemen. Maar sommige woordvoerders plaatsen vraagtekens bij het instrument an sich.
Bosma is de Voorzitter van de Tweede Kamer en daarmee ook voorzitter van de commissie voor de Werkwijze. In die hoedanigheid reageert hij op de inbreng van de woordvoerders.
Transparantie
De hoorzittingen dragen bij aan een transparante en integere overheid. Reden genoeg om dit instrument een vaste plek te geven in het staatsrecht, zegt Sneller (D66). Hoorzittingen kunnen de politiek dichter bij de mensen brengen en het vertrouwen in de politiek vergroten, vindt Postma (NSC).
De hoorzittingen leiden niet tot meer transparantie, meent Van Dijk (SGP). Het gebrek aan openheid zit vooral in de voordracht van bewindslieden: hoe kandidaten worden gevonden, blijft onduidelijk. En daar veranderen de hoorzittingen niets aan.
Hoorzittingen kunnen bijdragen aan meer vertrouwen en transparantie, maar sorteren niet het gewenste effect, concludeert Wijen (BBB). De hoorzittingen hebben in haar optiek juist geleid tot meer polarisatie.
Bosma onthoudt zich van een kwalificatie over de kwaliteit van de hoorzittingen. De commissie voor de Werkwijze adviseerde de Kamer in november 2024 per brief om de hoorzittingen te continueren, maar als een Kamermeerderheid nu anders besluit, legt het Presidium, het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer, zich daarbij neer.
Vertrouwensregel
Markuszower (PVV) wijst op de vertrouwensregel: een bewindspersoon heeft het vertrouwen totdat het tegendeel is uitgesproken. Maar bij de hoorzittingen kunnen kandidaat-bewindspersonen niet worden weggestuurd en dus bevinden zij zich in "staatsrechtelijk niemandsland". Hij mist toegevoegde waarde.
De hoorzitting is geen kennismaking, geen sollicitatie en leidt niet tot oordeel of een stemming. Het is eigenlijk net niks, vindt Van Nispen (SP). De vertrouwensregel is wat hem betreft afdoende.
De hoorzittingen zijn nu een "semisollicitatie", stelt Michon (VVD), en dragen alleen maar bij aan "spektakelpolitiek". Transparantie is het doel, maar verwarring en afleiding zijn het resultaat, onderstreept Van Dijk (CDA).
Minister-president
Dat de beoogd premier ontbrak bij de hoorzittingen, was volgens Lahlah (GroenLinks-PvdA) een gemiste kans. De heer Schoof was namelijk niet in beeld tijdens de verkiezingscampagne en een politiek onbekende kandidaat. De kandidaat-premier moet in de toekomst ook aanschuiven, vindt zij.
Met een compromis besloot de commissie voor de Werkwijze om de kandidaat-premier niet uit te nodigen, reageert Bosma. Dat compromis heeft hij als dan ook verdedigd.
De Kamer stemt op 21 januari over de tijdens het debat ingediende motie.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct.