Debat over het vestigingsklimaat in Nederland

16 februari 2023, debat - Hoe aantrekkelijk is Nederland voor bedrijven? De Kamer debatteert met minister Adriaansens (Economische Zaken) over het vestigingsklimaat.

Het bedrijfsleven is het fundament van onze economie en welvaart, vindt de minister. Daar wordt namelijk het geld verdiend waarmee we sociale voorzieningen, wegen, zorg en onderwijs betalen. En om bedrijven aan te trekken en in Nederland te houden, moeten we een land zijn waar een bedrijf graag gevestigd is.

Vestigingsklimaat

Benut de kracht van de regio's met een vestigingsfonds, zorg voor voldoende vakmensen, maakt strategisch gewenste investeringen mogelijk met een oorlogskas, versterk de mainports en verhoog de arbeidsproductiviteit. Amhaouch (CDA) doet een reeks aan voorstellen om het vestigingsklimaat in Nederland te verbeteren.

We staan er nog steeds goed voor, zegt Van Strien (VVD), maar er is wel een kantelpunt en we moeten in actie komen om te voorkomen dat het de verkeerde kant op gaat. Hij pleit daarom voor het sluiten van een vestigingsklimaatakkoord, en tegen belemmerende regelgeving en nationale koppen op Europese regelgeving. De minister wil onderzoeken waar nationale koppen extra regeldruk opleveren.

Een goed vestigingsklimaat draait niet alleen om regeldruk en belastingklimaat, betoogt Kathmann (PvdA), maar bijvoorbeeld ook om goed onderwijs en goede bereikbaarheid met het ov. Ze wil dat de overheid vooral de rode loper uitrolt voor bedrijven die bijdragen aan een klimaatneutrale en circulaire samenleving.

Vertrekkende bedrijven

Shell en Unilever zijn al uit Nederland vertrokken, en Boskalis dreigt weg te gaan vanwege een initiatiefwetsvoorstel over verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen. Het vestigingsklimaat is in vrije val, concludeert Eppink (JA21). Lastenverzwaringen en onuitvoerbare regelgeving dreigen dit volgens hem te verergeren.

Het vertrek van bedrijven is het resultaat van twaalf jaar afbraakbeleid, zegt Van Haga (Groep Van Haga). Hij pleit voor een betrouwbare overheid en het verminderen van regeldruk. Ook Stoffer (SGP) wil die verlagen: laten we zuinig zijn op onze ondernemers, want zij vormen de ruggengraat van onze economie en daarmee van ons land.

Het is belangrijk dat grote bedrijven blijven, want die brengen vaak indirecte werkgelegenheid bij toeleveringsbedrijven met zich mee, betoogt Van der Plas (BBB). Ook benadrukt ze het belang van het mkb voor de regio: er moet meer gebeuren om de administratieve lasten van mkb'ers te verlagen.

Lobby

De Kamer heeft onvoldoende zicht op lobbyisten die bij de minister en de premier aan tafel komen, vindt Leijten (SP). Ze wijst op uitspraken van de minister over het initiatiefwetsvoorstel. Ook zet ze vraagtekens bij het nut van het naar ons land halen van bedrijven door de Netherlands Foreign Investment Agency. Maar Adriaansens denkt dat de NFIA wel degelijk effectief is.

We moeten ons niet laten chanteren door de lobby van het bedrijfsleven, benadrukt Van Baarle (DENK). Grote bedrijven worden volgens hem in Nederland in de watten gelegd en profiteren van het belastingparadijs dat Nederland nog steeds is. Terwijl het mkb te maken heeft met regeldruk, lastenverhogingen en moeizame financiering.

Nederland is geen belastingparadijs, benadrukt de minister, en grote bedrijven worden niet in de watten gelegd. Zowel grote als kleine bedrijven leveren volgens haar een bijdrage aan Nederland.

Verduurzaming

Nederland moet duidelijke keuzes maken in de verduurzaming van de economie, bijvoorbeeld bij stikstof, betoogt De Jong (D66), zodat onzekerheid wordt weggenomen. Hij denkt dat tijdelijke migratie nodig is: anders loopt de groene transitie gevaar door een gebrek aan personeel. De minister wil eerst het potentieel in Nederland benutten, vervolgens kijken naar mogelijkheden binnen de EU en pas daarna kan migratie van buiten de EU aan de orde komen.

Van der Graaf (ChristenUnie) steunt het streven van de regering om Nederland koploper te maken in verduurzaming van de industrie. Ook moet er volgens haar meer oog zijn voor de bijdrage van bedrijven aan de brede welvaart.

Het vestigingsklimaat heeft eronder te lijden als de politiek geen keuzes maakt en problemen voor zich uit schuift, denkt Dassen (Volt). Industriebeleid, verduurzaming en vestigingsbeleid kunnen we in zijn ogen het beste op Europees niveau regelen.

Ons vestigingsklimaat is gericht op een economie die op geen enkele manier in balans is met de natuur, de gezondheid van omwonenden en het klimaat, stelt Kröger (GroenLinks). De minister zou volgens haar juist moeten inzetten op een gezond vestigingsklimaat voor duurzame en innovatieve bedrijven.

Graus (PVV) waarschuwt voor de effecten van klimaat- en milieubeleid voor het vestigingsklimaat. Daarom pleit hij voor een toets op de gevolgen voor het mkb. De regering offert de economie op aan klimaatmystiek en de duurzaamheidstransitie, zegt Baudet (FVD). Hij roept op om daar zo snel mogelijk mee op te houden om de uittocht van bedrijven te stoppen.

De Kamer stemt op 21 februari over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: