Debat over het tekort aan arbeidskrachten

12 september 2019, debat - De Kamer spreekt met minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) over de grote krapte op de arbeidsmarkt.

Werkgevers staan te springen om personeel, zeker in bijvoorbeeld de zorg, het onderwijs en het mkb. Maar daarnaast is er sprake van een zogenaamd onbenut arbeidspotentieel van ruim een miljoen mensen. Zij willen wel werken of meer uren werken, maar dat lukt niet. Hoe komt dat en wat is er te doen aan deze mismatch?

Meer werken

Volgens Van Weyenberg (D66) zouden mensen vaak best meer uren kunnen en willen werken, maar zeggen werkgevers soms nee. Ook doen mensen het vaak niet vanwege ingewikkelde roosters of de werkdruk.

Ook Smeulders (GroenLinks) ziet dat mensen tegen belemmeringen aanlopen. Dan gaat het bijvoorbeeld om de hoge prijs van kinderopvang en het feit dat arbeid en zorg soms moeilijk te combineren zijn. Met Van Kent (SP) benadrukt hij dat werk moet lonen. Dat is namelijk niet het geval als je meteen je toeslagen kwijtraakt als je iets meer gaat verdienen.

Koolmees is het zeer met de Kamerleden eens dat knelpunten moeten worden aangepakt, maar benadrukt ook dat het best goed gaat met de arbeidsmarkt. Er zijn meer mensen dan ooit aan het werk en het onbenut arbeidspotentieel bedroeg eerder nog 1,4 miljoen mensen en is dus al geslonken. De afbouw van de huurtoeslag verloopt inmiddels geleidelijker, waardoor mensen die (meer) gaan werken, meer overhouden.

Doelgroepen

Verschillende woordvoerders zien groepen in de samenleving waarvoor meer aandacht zou moeten zijn op de arbeidsmarkt. Van Brenk (50PLUS) noemt bijvoorbeeld de mensen die na hun AOW-gerechtigde leeftijd best door willen werken en de mensen met een arbeidsbeperking.

De Graaf (PVV) vindt dat het tijd is om mensen die kunnen werken maar dat weigeren, te korten op hun uitkering.

Vaak gaat het bij het zoeken naar werk of het uitbreiden van het aantal werkuren om vrouwen. Als zij inderdaad (meer) gaan werken, wordt niet alleen hun arbeidspotentieel benut, maar vergroten zij ook hun economische zelfstandigheid en participatie. Een goede zaak, aldus Koolmees.

Open hiring

Van Weyenberg (D66) en Van Brenk (50PLUS) pleiten voor open hiring. Daarmee wordt nu al geëxperimenteerd op de werkvloer: wie langskomt krijgt de baan zonder dat er ingewikkelde eisen aan een cv gesteld worden. Een goede manier voor mensen om in de praktijk te bewijzen wat ze waard zijn, vindt Van Brenk.

Koolmees is het met hen eens dat dit een nieuwe en innovatieve manier is om personeel te werven. Hij heeft het onder de aandacht gebracht van gemeenten en ziet dat het ook door hen wordt overgenomen.

Scholing

Met de juiste opleiding is de kans op een passende baan uiteraard groter. Palland (CDA) en Tielen (VVD) vragen daarom hoe het staat met de sectoroverstijgende opleidings- en ontwikkelingsfondsen. Het gaat de goede kant op, antwoordt Koolmees. Mensen kunnen op deze manier makkelijker overstappen van een sector waarin er weinig werk is naar een sector waar juist mensen nodig zijn.

Van Kent (SP) wil WW'ers meer mogelijkheden geven om zich bij te scholen, ook als zij daardoor even niet beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. De scholingsregeling voor WW'ers is uitgebreid, reageert Koolmees, maar het blijft maatwerk: het is publiek geld, dus er moeten wel de juiste keuzes worden gemaakt.

De Kamer stemt op 24 september over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist