Debat over het stikstofbeleid

23 juni 2022, debat - De Kamer debatteert met minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) en minister Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) over het stikstofbeleid.

De totale stikstofuitstoot moet in 2030 met 50% zijn verminderd. Dat is het doel van het kabinet. Hoe de terugdringing moet worden gerealiseerd, beschreef minister Van der Wal in de startnotitie van het Nationaal Programma Landelijk Gebied.

Kaart

Verschillende Kamerleden uiten kritiek op de kaart van Nederland met stikstofdoelstellingen per gebied, die minister Van der Wal in een brief aan de Kamer stuurde. Een "raar vlekkenkaartje waar heel Nederland geen biet van snapt", noemt Van der Plas (BBB) het. De kaart geeft veel onzekerheid en zegt weinig over individuele bedrijven, stelt Beckerman (SP).

Er is "onnodig veel onrust" over de kaart volgens Van Campen (VVD). Hij wil dat de minister bevestigt dat de kaart slechts een vertrekpunt is voor maatwerk door provincies.

We kunnen vandaag nog geen duidelijkheid geven aan alle boeren, zegt Van der Wal, maar die zekerheid komt er wel. De kaart geeft de richtinggevende doelen weer, waar de provincies mee aan de slag gaan. Die krijgen een jaar om in te vullen hoe de doelen gehaald kunnen worden.

Natuur

Natuurherstel is nodig, benadrukt Thijssen (PvdA). Het is "vijf voor twaalf en misschien wel later", waarschuwt hij. Als de natuur een patiënt was, zou de dokter zeggen dat er nog maar 20% van de gezondheid over is, stelt De Groot (D66). Volgens Ouwehand (PvdD) is dit de laatste generatie politici is die nog iets kan veranderen om "rampscenario's af te wenden".

Nederland is in Europa het slechtste jongetje van de klas, erkent minister Van der Wal. We moeten volgens haar ons huiswerk doen om de afspraken over natuurbescherming na te komen. Naar Brussel gaan om daar te pleiten voor soepelere regels is daarom een no-go.

Dat het stikstofbeleid bedoeld is om de natuur te beschermen, is volgens Van Meijeren (FVD) een leugen. Hij spreekt van "ordinaire grondpolitiek".

Boeren

Verschillende Kamerleden hebben kritiek op de brief van minister Staghouwer over perspectief voor boeren. Grinwis (ChristenUnie) vraagt hoe de minister "het snel uitgesproken woord perspectief" daadwerkelijk gaat realiseren. Boeren horen bij Nederland en "verdienen ons respect", zegt Mulder (PVV).

De perspectiefbrief geeft een richting, zegt Staghouwer, maar er is geen blauwdruk uit Den Haag. Boeren willen een perspectief dat bij hun bedrijf en ambities past. Dat moet de komende tijd vorm krijgen in de gebiedsprocessen.

Het debat kent een valse start, stelt Boswijk (CDA), omdat de plannen voor boerengezinnen niet tot duidelijkheid, maar tot boosheid en grote onzekerheid hebben geleid. Waar is het oog voor de psychosociale gevolgen van de plannen voor boeren, wil Bisschop (SGP) weten.

Het is aan mij om uit te leggen waarom we deze keuzes maken, zegt minister Van der Wal. We sturen op het verminderen van de stikstofuitstoot, beklemtoont ze, en niet op het verminderen van het aantal boeren. Bij de uitvoering moet er aandacht zijn voor de menselijke maat en de psychosociale gevolgen.

Landbouwbeleid en verdienmodel

Dit debat gaat over twintig jaar falend landbouwbeleid, meent Klaver (GroenLinks). Jullie zijn voor de gek gehouden, zegt hij tegen boeren. Eppink (JA21) vindt dat de coalitie het probleem over zichzelf heeft afgeroepen.

Meerdere Kamerleden vragen aandacht voor de verdienmodellen in de agrarische sector. Hebben we genoeg zicht op welke spelers in de keten winst maken en hoeveel, wil Koekkoek (Volt) van het kabinet weten.

Boeren willen onderdeel zijn van de oplossing, betoogt minister Staghouwer. De overheid ondersteunt hen bij het maken van de omslag naar duurzame landbouw en een beter verdienmodel. De minister is bezig met de plannen daarvoor. Verschillende woordvoerders sporen hem aan om meer haast te maken met de concrete invulling daarvan, zodat boeren weten waar ze aan toe zijn.

Andere uitstoters

Autoverkeer, de luchtvaart en de industrie stoten veel meer stikstofoxiden uit dan onze boeren, benadrukt Van Haga (Groep Van Haga). Hij vindt dat het beleid niet meer valt te rechtvaardigen. Ook Omtzigt zegt dat hij had verwacht dat het kabinet zou aangeven wat deze sectoren op hun beurt moeten doen.

Niet alleen de landbouw maar alle sectoren moeten bijdragen, verzekert minister Van der Wal. In januari 2023 zullen er richtinggevende doelen voor mobiliteit en industrie komen. Op 1 juli van dat jaar worden dan de doelen per sector definitief vastgesteld.

De Kamer stemt op 28 juni over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: