Debat over de toekomst van de euro

9 maart 2023, debat - Hoe ziet de toekomst van de euro eruit? De Kamer debatteert hierover met minister Kaag (Financiën).

Vertrek uit de euro mag geen taboe zijn, zo betoogde oud-minister van Financiën Hans Hoogervorst in een artikel in EW Magazine. Dit was de belangrijkste aanleiding voor het debat. Ter voorbereiding daarvan is op 13 februari een rondetafelgesprek met deskundigen georganiseerd.

Steun euro

Uit de euro stappen is hartstikke duur en slecht voor Nederlandse bedrijven en burgers, zegt Van Weyenberg (D66). Europese landen moeten wel samenwerken: gezamenlijk staan we, verdeeld vallen we. En daarom moeten we investeren in een Europese toekomst.

We moeten de EU sterker en onafhankelijker maken, zegt Dassen (Volt), en een sterke gemeenschappelijke munt hoort daarbij. Die geeft Europa macht op het geopolitieke toneel, essentieel voor onze strategische autonomie.

Slootweg (CDA) heeft er vertrouwen in dat de euro kan bijdragen aan de welvaart. Maar dan moeten we wel hard werken en goede afspraken maken, benadrukt hij. Er zouden geen uitzonderingen meer moeten zijn op de begrotingsregels en er moet goede controle zijn op afspraken over hervormingen.

We zitten met elkaar in dezelfde boot, zegt Nijboer (PvdA), wat vraagt om solidariteit tussen de eurolanden. Hij pleit voor meer positieve prikkels om landen een verstandig financieel beleid te laten voeren en goede hervormingen door te voeren. Van der Lee (GroenLinks) is het daarmee eens. De invoering van de euro heeft Nederland en Duitsland 2.250 miljard aan welvaartswinst heeft opgeleverd, zegt hij, en zuidelijke landen welvaart gekost.

Het proces van Europese integratie heeft Nederland grote voorspoed gebracht, zegt Kaag. En de Europese en Monetaire Unie (EMU), inclusief de euro, heeft daaraan een belangrijke bijdrage geleverd. Het doel van het kabinet is om het fundament van de euro te versterken en de kwetsbaarheden te verminderen.

De euro heeft weeffouten, zegt "euroagnost" Gündoğan, maar uit de eurozone stappen is mogelijk de duurste en meest domme keuze die men zou kunnen maken. Het mondiale schuldenvraagstuk maakt het noodzakelijk om de euro te vervolmaken.

Twijfel en kritiek

Europese samenwerking is een groot goed, zegt Grinwis (ChristenUnie). De euro is daarin voor hem een middel, maar niet het doel. Er zijn namelijk grote economische verschillen tussen de verschillende landen in de eurozone, wat zorgt voor problemen.

De euro zou er moeten zijn voor de burgers, zegt Stoffer (SGP), maar wordt vaak gebruikt voor Europese integratie en eenwording. Hij is niet voor het verlaten van de eurozone, maar pleit wel voor herbezinning en het bekijken van alternatieven.

De kern van de euro moet zijn dat landen zelf verantwoordelijk zijn, betoogt Heinen (VVD), die tegen herverdeling binnen de eurozone is. Hij ziet een gebrek aan discipline bij met name Zuid-Europese landen in het beperken van overheidstekorten en het doorvoeren van noodzakelijke hervormingen.

Nederland staat ondertussen voor honderden miljarden garant voor andere landen, stelt Omtzigt vast. Dat is gebeurd door het instellen van Europese fondsen en het opkopen van schulden door de Europese Centrale Bank (ECB). Hij pleit voor het stoppen met het delen van risico's. Landen zouden in ieder geval een opt-out moeten hebben.

Schulden afbouwen en hervormingen doorvoeren vraagt tijd, zegt Kaag. De EMU blijft daardoor voorlopig gevoelig voor economische schokken. Als die er zijn, moet er ruimte zijn voor tijdelijke en beperkte steun aan landen, die gekoppeld is aan duidelijke voorwaarden.

Exit

De euro is op langere termijn onhoudbaar, vreest Eppink (JA21). Hij ziet alleen nog toekomst voor de munt als alle landen zich aan de begrotingsregels gaan houden en landen als Frankrijk en Italië hervormingen doorvoeren. De regering zou een noodscenario moeten uitwerken, zodat er een plan is voor een vertrek uit de euro.

Het kabinet ziet de toekomst van Nederland binnen de EU en de EMU, zegt de minister. Een exitstrategie is daarom niet aan de orde. Daarover speculeren is volgens haar hypothetisch en bovendien gevaarlijk.

We worden steeds verder in een transferunie gerommeld, stelt Van Dijck (PVV) vast. Nederland moet volgens hem de mogelijkheid krijgen en gebruiken om uit de euro te stappen. Er is niets terechtgekomen van de beloftes bij het begin van de euro in 1999, zo sluit Van Haga (Groep Van Haga) zich daarbij aan. Hij pleit daarom voor een referendum over de vraag of de euro nog in het belang van Nederland is.

De EU is gebaseerd op het idee van maakbaarheid en wensdenken, betoogt Baudet (FVD). De euro is de ultieme uiting van dit geloof, dat is gebaseerd op de fictie van de universele mens. Zuid-Europa heeft een andere cultuur dan Noord-Europa, en heeft daardoor behoefte aan een ander monetair beleid.

De Kamer stemt op 14 maart over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: