Debat over de Startnota voortgezet

23 februari 2022, debat - Minister Kaag (Financiën) reageert op vragen van de Kamer over de Startnota, waarin de financiële gevolgen van de afspraken uit het regeerakkoord zijn uitgewerkt.

Grote investeringen in klimaat, onderwijs, veiligheid en de rechtsstaat zijn nodig, want als we de grote problemen nu niet aanpakken, vallen de kosten later hoger uit, zegt minister Kaag. In het debat over de Startnota reageert zij op de inbreng van de Kamer in de eerste termijn.

Begrotingsbeleid

Het kabinet vindt het verdedigbaar om de staatsschuld te laten oplopen, zegt Kaag. Uitstel van klimaatmaatregelen leidt immers ook tot hogere kosten. Maar volgens Van Houwelingen (FVD) laat het kabinet Nederland een fuik inzwemmen door de staatsschuld zo te laten oplopen.

Waarom is er niet voor gekozen om vervuilende bedrijven en mensen met veel geld steviger te belasten om daarmee de investeringen te betalen, vraagt Azarkan (DENK). Nu mogen jongeren in de toekomst de rekening betalen, vreest hij. Van Raan (PvdD) wil dat de brede welvaart een grote plek krijgt in het begrotingsbeleid en dat daarop bij de Miljoenennota wordt gereflecteerd.

Als het kabinet zich aan de begrotingskaders wil houden, moet er bezuinigd worden op de zorg, vreest Alkaya (SP). Dat beeld klopt niet, zegt Kaag. Dit kabinet investeert 3,5 miljard extra in de zorg, maar op de lange termijn blijft de vergrijzing voor hoge kosten zorgen.

Het klopt dat we de komende periode binnen de Europese begrotingsregels blijven, zegt Stoffer (SGP). Maar wat als er een onverwachte crisis komt? Rusland waarschuwt Nederland voor een verdubbeling van de energierekening, zegt Van Dijck (PVV). Wat is het plan van het kabinet daarvoor?

Met de problemen met box 3, de compensatie van toeslagenouders en de door corona uitgestelde belastingen zijn miljarden gemoeid, stelt Omtzigt. Wat als we daardoor de 3%-norm van het begrotingstekort overschrijden? Als de omvang van de tegenvallers duidelijk is, zal ik de Kamer daarover tijdig informeren, zegt Kaag.

Fondsen

Het kabinet wil investeren in een klimaatfonds van 35 miljard en een stikstoffonds van 25 miljard. Voor de Voorjaarsnota krijgt de Kamer een brief met de eerste gedachten over de uitwerking van de fondsen, aldus Kaag.

Potten geld alleen lossen geen problemen op, meent Van Dijk (CDA). Zij wil dat er geen geld uit de fondsen gehaald wordt zonder dat er een degelijk bestedingsvoorstel aan ten grondslag ligt. We moeten wettelijk vastleggen dat het stikstof- en klimaatfonds tijdelijk zijn, zegt Heinen (VVD). Ook hij wil toetsing op doelmatigheid en doeltreffendheid bij deze fondsen.

Koopkracht, vermogen en inflatie

De hoge inflatie baart verschillende woordvoerders zorgen. Is het kabinet ermee bezig om mensen nog dit jaar te compenseren, vraagt Nijboer (PvdA). Dat is de intentie, zegt Kaag, maar het is nog niet duidelijk welke oplossing er gevonden kan worden. Ook de "vreselijke ontwikkelingen in Oekraïne" kunnen onze economie raken.

Den Haan (50PLUS) wijst erop dat de koopkracht van ouderen achterblijft en door de inflatie verder onder druk komt te staan. Van Weyenberg (D66) wil dat het kabinet sociale partners erop aanspreekt als de lonen van werkenden niet voldoende stijgen.

Maatoug (GroenLinks) maakt zich zorgen om vermogensongelijkheid. Als je er consequent voor kiest om de lasten op kapitaal te laten dalen, hoe kun je dan structurele investeringen in bijvoorbeeld het onderwijs bekostigen?

Vermogensongelijkheid is juist inherent aan een "barmhartig kapitalistisch" systeem, zegt Van Haga (Groep van Haga). Grinwis (ChristenUnie) is het daar niet mee eens: de kloof tussen huurders en woningbezitters is op dit moment groter aan het worden. Kaag wijst erop dat het kabinet vermogensongelijkheid tegengaat door het minimumloon te verhogen en de jubelton af te schaffen.

De Kamer stemt op 8 maart over de ingediende moties.

Zie ook: