Debat over de situatie in Oekraïne

28 februari 2022, debat - De Kamer spreekt met premier Rutte, minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) en minister Ollongren (Defensie) over de gevolgen van de oorlog in Oekraïne.

In de vroege ochtend van donderdag 24 februari viel Rusland Oekraïne binnen. Door deze laffe en wrede oorlogsdaad bevindt heel Europa zich in een andere realiteit, aldus minister Hoekstra. Dit is geen tijd voor wankelmoedigheid en terughoudendheid, maar voor vastberadenheid, zegt premier Rutte. Ollongren roemt het massale en moedige verzet in Oekraïne.

Oplossing oorlog

De EU en de NAVO moeten eensgezind optrekken om te zorgen dat Poetin faalt, zegt Agnes Mulder (CDA), maar houd ook de mogelijkheid van een dialoog open om tot een oplossing te komen. Nu de Russische opmars lijkt te stokken, zouden diplomaten Poetin achter de schermen een uitweg uit de oorlog moeten bieden, vindt Omtzigt.

De-escalatie kan alleen bij volledige terugtrekking van de Russische troepen uit Oekraïne, benadrukt premier Rutte. Maar het hernemen van de dialoog is altijd verstandig, zegt minister Hoekstra, die wel aangeeft dat Rusland in de afgelopen maanden onbetrouwbaar is gebleken.

Oekraïne heeft volgens Ollongren een legitiem recht op zelfverdediging. Nederland helpt daarbij door militaire goederen te leveren. Van Haga (Groep Van Haga) vreest escalatie bij verdere inmenging door wapenleveranties. Hij vindt dat Nederland neutraal zou moeten zijn. Baudet (FVD) spreekt van een “ongelooflijk complexe situatie” en wil dat er wordt aangestuurd op vrede.

Gevolgen sancties

Nederland is medeschuldig aan het verrijken van Russische oligarchen, vindt Simons (BIJ1), door toe te staan dat zij hun geld onderbrengen bij Amsterdamse brievenbusmaatschappijen. Sancties tegen Rusland zouden vooral de elite moeten treffen, zegt Sjoerdsma (D66): isoleer Poetins portemonnee en voorkom dat dit Russisch geld alsnog verdwijnt via Zwitserland.

Sancties hebben eerder niet geholpen, benadrukt De Roon (PVV). Hij verwacht dat Nederlandse burgers de rekening betalen, te beginnen met een hogere gasrekening.

We moeten rekening houden met Russische tegenmaatregelen, erkent Hoekstra. Maar geld staat volgens de minister op de tweede plaats: sancties zijn een principekwestie en een poging om vrede en veiligheid te beschermen. Op welke manier de gevolgen voor Nederlandse burgers en bedrijven kunnen worden verzacht, vraagt om breder beraad in het kabinet.

Russisch gas

Door de afhankelijkheid van Russisch gas financiert Europa indirect Poetins oorlog, merkt Piri (PvdA) op. Teunissen (PvdD) ziet hierin aanleiding om de transitie naar duurzame energie te versnellen en te zoeken naar manieren om gas te besparen. Klaver (GroenLinks) pleit voor een algehele boycot van gas en olie uit Rusland.

Nederland is bereid om te kijken naar alternatieven voor Russisch gas, bevestigt Hoekstra. Hij wijst er wel op dat gezamenlijk Europees optrekken verstandig is en dat "de pijngrens" van de gevolgen voor elk Europees land anders is.

Oekraïense vluchtelingen

De Kamer vraagt aandacht voor de honderdduizenden Oekraïners die op de vlucht zijn geslagen. Leer van vorige vluchtelingencrises, zegt Jasper van Dijk (SP), en verdeel eventuele vluchtelingen eerlijk over alle gebieden van Nederland. Ceder (ChristenUnie) is bezorgd dat Nederland logistiek niet klaar is om een grote stroom vluchtelingen op te vangen.

Het is van wezenlijk belang dat we solidariteit laten zien bij de vluchtelingenproblematiek, zegt Hoekstra. Op Europees niveau vinden op dit moment gesprekken plaats over de opvang van vluchtelingen.

Verdediging Europa

Dit is het moment om te investeren in onze verdediging en krijgsmacht, vindt Van der Staaij (SGP), ten minste tot de NAVO-norm van 2% van de begroting. Eppink (JA21) schaart zich daarachter: ons defensiematerieel is verouderd en versleten.

Kuzu (DENK) hekelt het falende en ineffectieve Europese buitenlandbeleid van de afgelopen periode. Een Europese defensiemacht is nodig om toekomstige dreigingen het hoofd te bieden, denkt Koekkoek (Volt).

Het risico op Russische cyberaanvallen op Nederland is groot, waarschuwt Brekelmans (VVD). Zijn er wettelijke belemmeringen bij de verdediging? We komen knelpunten tegen, erkent Ollongren. Een tijdelijke wet moet volgens de minister een oplossing bieden.

De Kamer stemt aansluitend aan het debat over de ingediende moties.

Zie ook: