Debat over de Nederlandse bijdrage aan EUFOR Althea

27 juni 2023, debat - De Kamer debatteert met de ministers Hoekstra (Buitenlandse Zaken) en Ollongren (Defensie) over het deelnemen van Nederlandse militairen aan de operatie EUFOR Althea in Bosnië en Herzegovina.

Nederland gaat een bijdrage leveren aan de operatie EUFOR Althea. Een infanteriecompagnie van het Korps Mariniers (maximaal 150 militairen) gaat van oktober 2023 tot oktober 2024 naar Bosnië en Herzegovina. Een human intelligence team gaat van juni 2023 tot en met 31 juli 2025 naar het gebied.

EUFOR Althea richt zich op bevordering van politieke en sociale stabiliteit en vreedzame co-existentie van de verschillende etnische groepen in het land. Het is de derde internationale vredesmacht die door de VN-Veiligheidsraad is gemandateerd voor toezicht op de naleving van de militaire aspecten van het Verdrag van Dayton. Er is een multinationaal bataljon van ongeveer duizend militairen, dat kan reageren op incidenten.

Steun

Het is belangrijk dat Nederland bijdraagt aan vrede en stabiliteit op de Westelijke Balkan, zegt Boutkan (Volt). Boswijk (CDA) betoogt dat de operatie indirect een bijdrage levert aan de veiligheid van heel Europa. Zonder de inzet van EUFOR Althea zou de situatie achteruitgaan, denkt Drost (ChristenUnie). Van der Staaij (SGP) zegt dat soms het voorkomen van verslechtering ook vooruitgang is.

De SP is terughoudend in het steunen van missies, zegt Futselaar (SP), maar hij steunt de uitzending van militairen in dit geval wel. Daarbij is het voor hem belangrijk dat er een VN-mandaat is.

Republika Srpska

Rusland en China proberen breuklijnen te veroorzaken in het gebied, zegt Sjoerdsma (D66), wat een gevaar is voor de regio. Door deelname aan de missie kunnen we de kans op escalatie verkleinen, denkt Van Wijngaarden (VVD), zodat de lont niet in het kruitvat gaat.

We moeten de Westelijke Balkan niet ten prooi laten vallen aan de Russische invloedssfeer, zegt Van Baarle (DENK). Hij laakt het optreden van president Dodik van Republika Srpska, dat zich mogelijk wil afscheiden. We moeten er rekening mee houden dat Dodik zijn plannen doorzet, waarschuwt Piri (PvdA, mede namens GroenLinks).

Nederland neemt afstand van besluiten van het parlement of de president van de Republika Srpska die ingaan tegen de Bosnische grondwet, benadrukt Hoekstra. Het uitroepen van de onafhankelijkheid zou in strijd zijn met het Verdrag van Dayton. Als dit onverhoopt toch gebeurt, zal er volgens hem grote internationale druk ontstaan om het terug te draaien. De operatie is niet bedoeld om het Verdrag van Dayton af te dwingen, zegt Ollongren, maar er liggen wel scenario's voor hoe te handelen bij een escalatie.

Kritiek

De Roon (PVV) heeft er geen vertrouwen in dat de situatie in Bosnië en Herzegovina verbetert, omdat de politieke leiders daar er geen belang bij hebben. Steeds meer inwoners verlaten daarom volgens hem het land. Hij is er dan ook niet voor om "tegen beter weten in" Nederlands belastinggeld te besteden aan een operatie daar en Nederlandse militairen in gevaar te brengen.

Als Nederland moeten we niet de illusie hebben de situatie daar op te kunnen lossen, zegt Hoekstra, maar we kunnen wel helpen om een situatie te creëren waarin vooruitgang mogelijk is.

Zie ook: