Debat over de Europese top van 29 en 30 juni 2023

28 juni 2023, debat - De Kamer debatteert met premier Rutte over de Nederlandse inzet bij de Europese top van 29 en 30 juni.

De Russische agressie jegens Oekraïne, economie en concurrentievermogen, veiligheid en defensie, en migratie. Deze en andere onderwerpen staan op de agenda van de Europese Raad in Brussel.

Rusland en Oekraïne

Hoe moeten de EU en de NAVO reageren op de recente ontwikkelingen in Rusland? Sjoerdsma (D66) vraagt om een duiding van de mogelijke couppoging. De onrust in Rusland beschouwen we als een interne aangelegenheid, zegt Rutte. De gevolgen voor de oorlog in Oekraïne zijn volgens hem lastig in te schatten.

De Europese steun aan Oekraïne moet doorgaan, vindt Van Wijngaarden (VVD). Hij pleit voor het leveren van gevechtsvliegtuigen en mobiele luchtverdediging. Ook is het belangrijk dat de Europese productiecapaciteit op peil wordt gebracht. Alle industrieën moeten een stapje bij zetten, zegt Rutte. De levering van F16's is nu niet aan de orde, maar in de toekomst mogelijk wel.

Begrotingen

De Europese Commissie heeft voorgesteld om de Europese begroting te verhogen met 66 miljard euro. Er is met name extra geld nodig om Oekraïne te steunen. Maar ook de uitgaven aan ambtenarensalarissen stijgen door de hoge inflatie.

Futselaar (SP) begrijpt de wens om Oekraïne te helpen. Maar in plaats van de begroting te verhogen, zou volgens hem eerst gekeken moeten worden waar er bezuinigd kan worden. Bijvoorbeeld op de tientallen miljarden die naar landbouwsubsidies gaan.

Ook Maeijer (PVV) is tegen het bijstorten van belastinggeld in de Europese begroting: de EU moet snijden in eigen vlees. Als er extra geld nodig is, moet de EU het halen uit de eigen budgetten, zo sluit Bisschop (SGP) zich daarbij aan.

Nederland staat niet te springen om extra geld vrij te maken voor de Europese begroting, zegt de premier. Maar hij wil wel dat er meer middelen komen voor Oekraïne.

We moeten investeren in de economie van de toekomst, zegt Boutkan (Volt), die niet blij is met de keuzes die in de begroting worden gemaakt. Er komen meer mogelijkheden voor staatssteun. En dat leidt ertoe dat Duitsland en Frankrijk kunnen strooien met geld, terwijl de Europese kleine economieën en het mkb in de kou worden gezet.

Omtzigt waarschuwt voor het uit de rails lopen van begrotingen van EU-landen. Nederland zou zich volgens hem samen met onder andere Duitsland moeten inzetten voor het terugdringen van de schulden en tekorten. Rutte willen landen meer tijd geven voor schuldafbouw, mits ze noodzakelijke hervormingen doorvoeren.

Migratie

De asielcrisis zou bovenaan op de agenda van de Europese top moeten staan, zegt Van Haga (Groep Van Haga). Er moet volgens hem snel iets gebeuren aan de lekken in de EU-grenzen, zodat de ongelimiteerde instroom stopt.

Na jarenlang onderhandelen is er een nieuw Europees migratiepact, stelt Krul (CDA) vast. Hoe zorgen we ervoor dat ook landen als Polen en Hongarije het naleven? Rutte heeft geen aanleiding om aan te nemen dat deze landen de afspraken niet nakomen. Maar indien nodig kan de Commissie ingrijpen.

In Tunesië wachten honderdduizenden migranten om de oversteek te maken, zegt Jansen (FVD). Hij is positief over de onderhandelingen met het land om dit te voorkomen. Ook Eppink (JA21) spreekt zich uit voor het sluiten van een migratiedeal met Tunesië.

Mensenrechten en de rechtsstaat moeten onderdeel zijn van onze dialoog met Tunesië, zegt Piri (PvdA), en van de partnerschapsovereenkomst met het land. De mensenrechtendialoog is onderdeel van de relatie met Tunesië, zegt de premier. De afspraken die gemaakt worden, moeten in lijn zijn met internationale verdragen.

Er zijn vragen over de rol van de Griekse kustwacht bij de ramp met een boot vol vluchtelingen. Drost (ChristenUnie) spoort de premier aan om aan te dringen op een onafhankelijk onderzoek naar de toedracht. Rutte wijst op de verschillende onderzoeken die al lopen, onder andere van het Griekse Openbaar Ministerie.

Gündoğan vindt dat we nuchter en pragmatisch zouden moeten omgaan met migratie. Migranten zijn volgens haar nodig om de economie draaiende te houden en krimp te voorkomen.

Klimaatdoelen

De Europese klimaatdoelen lijken niet gehaald gaan worden, stelt Van der Lee (GroenLinks) vast. Wat gebeurt er om het groene investeringsgat te dichten? Er zijn nog steeds grote bedragen beschikbaar voor het Europese klimaatbeleid, zegt Rutte.

De Kamer stemt op 28 juni over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: