Debat over de Europese top van 21 en 22 oktober 2021

12 oktober 2021, debat - Op 21 en 22 oktober aanstaande komen de Europese regeringsleiders bijeen. De Kamer spreekt met premier Rutte over zijn inzet op die top.

Tijdens de komende Europese top zal zoals gebruikelijk een veelheid aan onderwerpen de revue passeren. De woordvoerders richten zich in het debat voornamelijk op de problemen met lidstaat Polen, de sterke stijging van de gasprijs en de migratieproblematiek.

Polen

Volgens het Poolse constitutioneel hof gaat Pools recht boven Europees recht. Die uitspraak heeft de bijl aan de wortel van de EU gezet, vindt Van der Lee (GroenLinks). Amhaouch (CDA) benadrukt de wederkerigheid die samenhangt met een lidmaatschap van de Europese Unie: met het lidmaatschap moet je je aan de interne regels houden.

De Poolse aanvraag uit het coronaherstelfonds moet "in de wacht worden gezet", zegt Dassen (Volt), maar wat gebeurt er met andere Europese fondsen? Ploumen (PvdA) wijst op het belang van steun voor het Poolse volk: de Polen hebben de bescherming van de EU nodig. Zij vraagt de premier om zich "onomwonden uit te spreken".

Rutte zegt dat hij de Europese Commissie zal vragen om het Poolse herstelplan niet goed te keuren voordat het Europese Hof een oordeel heeft geveld over het zogenaamde rechtsstaatmechanisme, dat de uitkering van Europees geld afhankeiljk maakt van naleving van de rechtsstaatprincipes. Zijn mening over de uitspraak van het Poolse hof zal hij "in stevige bewoordingen" naar voren brengen. Alle haalbare instrumenten om de druk op te voeren, moeten worden ingezet, aldus de premier.

Eppink (JA21) wijst erop dat de EU volgens het Europees verdrag respect moet tonen voor de nationale identiteit van lidstaten. Politieke benoemingen in het hooggerechtshof, die in het geval van Polen bekritiseerd worden, zijn volgens hem in Europa de praktijk. Dat het Europees recht boven de grondwet van een land gaat, zal veel burgers verrassen, denkt Van der Plas (BBB). Zij vindt dat de EU een project is geworden van bureaucraten, onbekende politici en rechters.

Gasprijs

De hoge gasprijs is een gezamenlijk Europees probleem, betoogt Sjoerdsma (D66). Wordt er gedacht een het gezamenlijk inkopen en het gezamenlijk aanleggen van gasreserves? Kuzu (DENK) stelt voor om geld uit het coronaherstelfonds te gebruiken om de gevolgen van de hoge gasprijs te verzachten.

Van een gezamenlijke Europese inkoop van gas en een gezamenlijke gasreserve is het kabinet geen voorstander, reageert Rutte. Het zou volgens hem slechts een heel beperkte impact hebben op het huidige probleem van de hoge wereldmarktprijs. Ook zou het de afhankelijkheid van bepaalde partijen niet verminderen.

Migratie

Migratie is een "treurig onderwerp" in Europa omdat het allemaal zo langzaam gaat, zegt Rutte. Hij wijst op de samenhang tussen de verschillende onderwerpen: het terugsturen van kansloze asielzoekers, een betere buitengrensbewaking, opvang in de regio, een eerlijker verdeling over de lidstaten. Het almaar uitblijven van dwingende afspraken met landen om hun onderdanen terug te nemen ergert Kamminga (VVD).

Van Dijk (SP) verwijst naar de schrijnende situatie waarin vluchtelingen verkeren aan de Europese buitengrenzen, bijvoorbeeld aan de grens van Polen met Wit-Rusland. De berichten zijn verschrikkelijk, beaamt de premier. Hij wijst erop dat de Commissie op dit moment onderzoek verricht. Als blijkt dat daar daadwerkelijk vreselijke dingen gebeuren, zal hij zijn Poolse collega daar zeker op aanspreken.

Veiligheid

Maeijer (PVV) hekelt de "onstilbare honger van de Europese Commissie naar meer macht". Zij vraagt de minister-president om zich duidelijk uit te spreken tegen een gezamenlijk Europees leger. Europa moet meer verantwoordelijkheid nemen voor de eigen veiligheid, reageert de minister-president, maar "de inzet van de krijgsmacht blijft een nationale competentie zonder soevereiniteitsoverdracht".

De Kamer stemt op 14 oktober over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: