Debat over de Europese top van 15 en 16 december 2022

13 december 2022, debat - De Kamer debatteert met premier Rutte over de Europese top die op 15 en 16 december in Brussel zal worden gehouden.

Zoals gebruikelijk staat er een flink aantal onderwerpen op de agenda van de komende topontmoeting van de Europese regeringsleiders. De woordvoerders van de fracties bespreken de gewenste inbreng van de minister-president op de top.

Rusland en Oekraïne

Rusland vernietigt moedwillig nutsvoorzieningen in Oekraïne. Van der Graaf (ChristenUnie) is blij met de financiële winterhulp van het kabinet, maar vraagt of er ook materieel kan worden bijgedragen, bijvoorbeeld door generatoren te leveren. Van Wijngaarden (VVD) noemt Europese humanitaire en militaire steun aan Oekraïne "belangrijker dan ooit".

Goed dat Nederland openstaat voor de oprichting van een agressietribunaal, vindt Van Dijk (SP). Daarmee kunnen de aanstichters van de oorlog in Oekraïne worden aangeklaagd. Maar hoe moet dit juridisch geregeld worden?

Nederland "kijkt positief" naar zo'n agressietribunaal, reageert Rutte. Maar het wordt een flinke klus en er moet sowieso internationaal steun voor worden verworven. Er is veel wil om bij te dragen aan de wederopbouw, constateert de premier, Met het bedrag van 180 miljoen voor de winterhulp loopt Nederland voorop, ook om andere lidstaten te motiveren.

De "zogenaamde oorlog" van Rusland tegen Oekraïne komt niet uit het niets, meent Baudet (FVD). Hij verwijst naar het niet naleven van de Minsk-akkoorden en spreekt over een "oorlog die Oekraïne al sinds 2014 tegen Rusland voert".

Hongarije

Goed dat in ieder geval een deel van het EU-geld voor Hongarije wordt ingehouden, zegt Piri (PvdA). Zij vindt het onverteerbaar dat Europees geld daar al jaren wordt ingezet voor zelfverrijking en het afbreken van de rechtsstaat. Maar zijn de gestelde eisen wel hard genoeg en wordt de naleving goed gecontroleerd?

Hongarije krijgt pas Europees geld als de afgesproken mijlpalen op het gebied van de rechtsstaat en corruptiebestrijding worden gehaald, reageert Rutte. De EU blijkt volgens hem steeds beter in staat om op te treden tegen rechtsstaatschendingen.

Van der Lee (GroenLinks) vreest dat Hongarije opnieuw gaat dwarsliggen als in maart 2023 moet worden beslist over verlenging van de sancties tegen Rusland. Om het gezamenlijke Europese fundament sterker te maken, moeten we van het vetorecht af, vindt Dassen (Volt). Volgens Rutte is er geen unanieme steun om van de unanimiteitsregel af te komen.

Energie en strategische autonomie

Amhaouch (CDA) betreurt de alleingang van Duitsland bij het maken van gasafspraken met Qatar. Hij benadrukt dat de Europese landen elkaar moeten versterken in plaats van beconcurreren, ook in de defensie-industrie.

De Amerikaanse Inflation Reduction Act mag geen negatieve invloed hebben op het behoud en de verdere ontwikkeling van de Europese groene industrie, vindt Sjoerdsma (D66). Rutte antwoordt dat het gelijke speelveld "volledig overeind" moet blijven. Hij wil blijven werken aan een eensgezind Europa waarin het aantrekkelijk is om te investeren. Een subsidiewedloop tussen de lidstaten moet in ieder geval worden voorkomen.

Hoe vermijden we dat een gastekort ontstaat? Eppink (JA21) maakt zich zorgen over de gevolgen van het tijdelijk prijsplafond. Er zitten risico's aan een prijsplafond, erkent de premier. Als het er al komt, luistert de hoogte ervan nauw. Er moeten in ieder geval zekerheden worden ingebouwd, zegt Rutte, zoals de mogelijkheid om het te deactiveren als het misgaat.

Maeijer (PVV) hekelt de grote stappen die zijn gezet in de Europese integratie, onder meer richting een verdere expansie van de Unie. De EU treedt "lauw" op tegen lidstaten die de begrotingsregels overtreden, vindt Bisschop (SGP). Hij bepleit een strakkere begrotingsdiscipline. Houdbare overheidsfinanciën zijn van groot belang, reageert Rutte. Hij zegt dat weliswaar iets meer flexibiliteit wordt betracht, maar wel onder de voorwaarde van hervormingen.

Iran

Waarom staat Iran niet op de agenda van de Europese top, vraagt Van der Plas (BBB). Hoe kan Nederland de "moordenaars die zich de Iraanse regering noemen" daadwerkelijk aanpakken? Ook Kuzu (DENK) maakt zich grote zorgen over de situatie in Iran, waar executies plaatsvinden en waar mensen worden gearresteerd simpelweg omdat zij demonstreren. Op welke manier kan de EU het Iraanse regime "keihard raken"?

Over Iran is uitgebreid gesproken door de Europese ministers van Buitenlandse Zaken, zegt de premier. De druk wordt opgevoerd, onder meer met sancties gericht op personen en organisaties. Wij veroordelen het geweld en de executies publiekelijk en achter de schermen, verzekert Rutte. Hij wijst er overigens op dat het juridisch complex is om de Iraanse revolutionaire garde als een terroristische organisatie aan te merken.

De Kamer stemt op 14 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: