Debat over de actuele ontwikkelingen in Oekraïne

10 maart 2022, debat - De Kamer debatteert met de ministers Hoekstra (Buitenlandse Zaken) en Ollongren (Defensie) over de ontwikkelingen in Oekraïne.

De militaire invasie verloopt minder snel dan Rusland had gehoopt, maar wel gestaag en nietsontziend, stelt minister Hoekstra vast. De strijd verhardt en de verhalen uit het gebied gaan door merg en been, zegt minister Ollongren. Zij sluit niet uit dat Rusland chemische wapens zal inzetten, wat niet betekent dat dit ook gaat gebeuren.

Onderhandelingen

Rusland en Oekraïne onderhandelen over de voorwaarden waaronder de oorlog gestopt kan worden. We moeten alles doen om aan deze waanzin een einde te maken, zegt Van Dijk (SP).

Er lijkt weinig voortgang te zitten in de gesprekken tussen Rusland en Oekraïne, ziet Sjoerdsma (D66). Hij betwijfelt of er überhaupt afspraken zijn te maken met de Russische president Poetin.

Als je ziet hoe afschuwelijk de gevolgen zijn voor de burgerbevolking, moet je wel inzetten op diplomatie, zegt Hoekstra, en onderhandelen over beëindiging van het conflict. Hij hoopt dat het lukt om zo veel mogelijk landen te overtuigen om zich uit te spreken tegen de Russische inval.

Sancties

We moeten de tegen Rusland ingestelde sancties streng handhaven, zegt Brekelmans (VVD), en waar mogelijk de druk opvoeren. Hij wil onder andere de export van technologie voor olieproductie verbieden en de import van olie afbouwen.

Ook Dassen (Volt) wil kijken naar aanvullende sancties, die kunnen helpen om Poetin een halt toe te roepen. Welke sancties zijn al van kracht en wat zit er nog in de gereedschapskist, vraagt Ceder (ChristenUnie).

Er is al een breed sanctiepakket, zegt minister Hoekstra. De Europese Commissie kijkt onder andere nog naar hoe je (de omgeving van) oligarchen kunt raken en het betalingssysteem SWIFT.

We winnen er niets mee, zegt De Roon (PVV), maar gaan er wel veel door verliezen. Hij denkt niet dat sancties helpen om Rusland op andere gedachten te brengen. Ze treffen vooral gewone burgers, in Rusland en in Nederland.

Afhankelijkheid

Europa is afhankelijk van kolen, olie en vooral gas uit Rusland. Veel woordvoerders vinden dat ongemakkelijk nu Rusland Oekraïne binnen is gevallen. Het land is een benzinestation met kernwapens, zegt Piri (PvdA), bemand door een onvoorspelbare dictator.

Niet alle Europese landen kunnen stoppen met de invoer van Russisch gas, zegt Van der Lee (GroenLinks). Maar hij denkt dat Nederland dat wél zou kunnen doen. Ook Teunissen (PvdD) wil af van de import van Russische olie en gas. Zij dringt daarom aan op een noodbesparingsplan. Maar Van Haga (Groep Van Haga) vindt dat niet realistisch: als we afzien van de import van Russisch gas, dan stort onze economie in.

Naast de afhankelijkheid van energie moeten we volgens Van der Plas (BBB) ook oog hebben voor de voedselzekerheid. Rusland en Oekraïne zijn belangrijke exporteurs, bijvoorbeeld van zonnebloemolie. Daarom moeten we volgens haar onze eigen boeren en vissers koesteren.

Militaire steun

Kunnen de NAVO en Europa meer doen om Oekraïne militair te helpen? Kuzu (DENK) denkt van wel. Waarom wordt er geen no-flyzone ingesteld boven Oekraïne? En is er echt geen mogelijkheid om gevechtsvliegtuigen te leveren?

Het zou onverstandig zijn als de NAVO een no-flyzone zou afdwingen, zegt minister Hoekstra. Dat zou het risico van een direct conflict met Rusland vergroten. Hetzelfde geldt voor het leveren van gevechtsvliegtuigen door de NAVO. Minister Ollongren wijst op de Nederlandse inzet op de oostflank van de NAVO.

We zouden neutraal moeten blijven, vindt Van Houwelingen (FVD). Het sturen van wapens gooit olie op het vuur van het conflict, dat in zijn ogen vooral is ontstaan door het sluiten van het associatieverdrag door Oekraïne met de EU.

Kerncentrales

De oorlog in Oekraïne mag niet leiden tot een nucleaire ramp, betoogt Mulder (CDA). Zij wil dat er een VN-mandaat komt op basis waarvan kan worden ingegrepen bij nucleaire sites en pleit voor onafhankelijke waarnemers.

De situatie van de Oekraïense kerncentrales is en wordt besproken in het IAEA, het Internationaal Atoomenergieagentschap, zegt Hoekstra. Hij is het ermee eens dat het goed zou zijn als er IAEA-waarnemers gestuurd worden.

Vluchtelingen

Hoe zorgen we ervoor dat Oekraïense burgers zich in veiligheid kunnen brengen? Verschillende woordvoerders vragen naar het instellen van humanitaire corridors. De bescherming van mensen zou dé topprioriteit moeten zijn, beklemtoont Simons (BIJ1). Daarvoor is het ook belangrijk dat hulporganisaties toegang krijgen tot het gebied.

Moldavië vangt relatief veel vluchtelingen uit Oekraïne op. Doet de EU genoeg om het land daarbij te helpen? Het land heeft steun nodig, erkent minister Hoekstra. Daarom heeft Europa besloten om hulpgoederen te sturen. Verdergaande steun blijft op de agenda staan.

Defensie-uitgaven

We moeten de daad bij het woord voegen, zegt Stoffer (SGP). Hij is blij dat veel woordvoerders zich hebben uitgesproken voor het verhogen van de Nederlandse defensie-uitgaven. Zij zouden het initiatiefwetsvoorstel van de SGP moeten steunen om de NAVO-norm van 2% wettelijk vast te leggen.

De Russische inval verandert de veiligheidssituatie, concludeert minister Ollongren. Dit betekent dat Nederland en andere Europese landen versneld hun defensie moeten versterken.

Economische gevolgen

Het tijdperk van gratis geld is voorbij, stelt Eppink (JA21) vast. De oorlog in Oekraïne heeft volgens hem zulke grote gevolgen dat Nederland goed moet nadenken over waar het geld aan uitgeeft. Kunnen we ons nog wel een stikstoffonds van 25 miljard en een klimaatfonds van 35 miljard veroorloven nu de koopkracht zo onder druk staat?

De Kamer debatteerde eerder op 28 februari over Oekraïne. Zij stemt op 15 maart over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: