Debat over de aanpak van discriminatie en racisme

19 mei 2022, debat - Moet de overheid meer doen om discriminatie en racisme te bestrijden? De Kamer debatteert hierover met de ministers Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) en Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid).

Een van de aanleidingen voor het debat is de uitzending van Zembla van 3 februari. Hierin wordt een Turks-Nederlands gezin gevolgd uit Giethoorn dat te maken heeft gehad met discriminatie, intimidatie en vernielingen. Het gezin heeft uiteindelijk besloten om te verhuizen.

Discriminatie is onacceptabel, benadrukt minister Bruins Slot: het is een aantasting van de menselijke waardigheid die niemand zou moeten ervaren. We moeten streven naar een veilig en inclusief Nederland, zegt minister Yeşilgöz, waar iedereen zichzelf kan zijn, waar niemand wordt buitengesloten, lastiggevallen, geïntimideerd, uitgescholden of zelfs slachtoffer wordt van geweld om wie diegene is.

Crisis

Er is een racismecrisis in Nederland, betoogt Van Baarle (DENK): dat er structureel racisme en discriminatie in Nederland zijn, is geen mening maar een feit. Hij spoort de ministers aan om vaart te maken met het aanpakken van het probleem, bijvoorbeeld via het strafrecht of met een publiekscampagne.

Als we racisme en discriminatie niet serieus nemen, zegt Belhaj (D66), leidt dat tot ontwrichting van de samenleving. Zij pleit voor een barometer racisme en discriminatie om het totaalbeeld inzichtelijk te maken.

Rol overheid

Er is een structureel probleem dat vraagt om centrale sturing door de overheid, betoogt Van Esch (PvdD). Maar het kabinet schuift veel voor zich uit. Dat er nu een nationaal coördinator en een staatscommissie zijn is goed, maar die moeten ook de bevoegdheden krijgen om zaken te veranderen.

We moeten individuen niet in hokjes stoppen op basis van geslacht, geaardheid, afkomst of wat dan ook, betoogt Ephraim (Groep Van Haga). Maar hij ziet niets in een ambtelijk bouwwerk om discriminatie te bestrijden. Dat leidt vooral tot meer overleg, rapportages, jaarverslagen en werkgroepen.

Het selecteren op de niet-westerse achtergrond van bestuurders van bedrijven door de IND toont aan dat er weinig is geleerd van het toeslagenschandaal, stelt Leijten (SP). Er is volgens haar sprake een "datagedreven religie" die wijd verbreid is in de overheid.

Lokale aanpak

We moeten lessen trekken uit de zaak in Giethoorn, betoogt Mutluer (PvdA). Zij wil gemeenten aansporen om hun antidiscriminatievoorzieningen (ADV's) op orde te brengen. Niet overal zijn die voldoende, erkent minister Bruins Slot, die daarover in gesprek is met de VNG.

De diverse en veelkleurige samenleving die Nederland is, vraagt volgens Van Dijk (CDA) om respect in de omgang met elkaar. Zij pleit voor meer preventie en voorlichting en vraagt aandacht voor lokale initiatieven.

Extreemrecht en complottheorieën

Breivik, Christchurch en Buffalo. Deze voorbeelden tonen volgens Klaver (GroenLinks) aan dat extreemrechtse complottheorieën kunnen leiden tot aanslagen. Ook Koekkoek (Volt) waarschuwt voor de voedingsbodem die extreemrechts creëert. Hebben we er wel voldoende zicht op?

Een terroristische aanslag uit rechts-extremistische hoek is voorstelbaar, zegt minister Yeşilgöz. Dat staat ook in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland.

Vrouwen en lhbti'ers

Nederland is geen racistisch land, benadrukt Eerdmans (JA21). Het is in zijn ogen zo dat de angst om als racist te worden gezien, ervoor zorgt dat zaken als straatintimidatie van vrouwen en geweld tegen lhbti'ers te weinig aandacht krijgen.

Van der Woude (VVD) vraagt specifiek aandacht voor intimidatie van en geweld tegen vrouwen en de positie van lhbtia+'ers. Vooral de acceptatie van tia+ stagneert volgens haar.

Met de nieuwe Wet seksuele misdrijven wordt seksuele intimidatie expliciet strafbaar gesteld, zegt minister Yeşilgöz. De LHBT-monitor van het Sociaal en Cultureel Planbureau laat zien dat er nog veel werk te verzetten is, erkent minister Bruins Slot, zeker bij de acceptatie van transgenderpersonen in de openbare ruimte.

De Kamer stemt op 24 mei over de moties die tijdens het debat zijn ingediend.

Zie ook: