De wolf in Nederland

25 maart 2025, debat - De Kamer debatteert met staatssecretaris Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) over de wolf. Wat te doen aan publieke onrust, incidenten met vee en huisdieren en preventieve maatregelen?

De wolf deed in 2015 na bijna 150 jaar opnieuw zijn intrede in Nederland. Inmiddels is de populatie gestaag gegroeid tot verschillende roedels verspreid over het land. Zowel mensen als dieren moeten wennen aan de inheemse nieuwkomer. Dat blijkt onder meer uit incidenten op boerenerven en in natuurgebieden.

De staatssecretaris is geschrokken van alle incidenten de afgelopen tijd, vooral die met kinderen. We moeten snel en deskundig kunnen optreden, zegt Rummenie. Hij werkt daarom aan een landelijke informatiepunt en een team veebescherming.

Angst

Het sprookje dat ons werd verteld over de wolf is totaal mislukt, vindt Van der Plas (BBB). Zij somt op dat mensen angstige ontmoetingen hebben gehad, dat honden worden gebeten en dat de moeflons op de Veluwe bijna zijn uitgeroeid door de wolf.

Graus (PVV) vindt juist dat er een soort roodkapjesyndroom heerst: mensen worden bang gemaakt. Hij benadrukt dat de PVV pleitte voor sterilisatie toen de eerste wolven naar Nederland kwamen, maar niet gaat meewerken aan afschot nu ze hier zijn.

Er is veel desinformatie en mensen worden boos en bang gemaakt, vindt Kostić (PvdD): op twee continenten zijn in twintig jaar veertien mensen aangevallen, en áls de wolf een mens aanvalt, mag hij afgeschoten worden.

Het kabinet zet bij de aanpak van de incidenten in op het afschalen van de beschermde status van de wolf, afschrikkende maatregelen en informatievoorziening, zegt Rummenie. Om goed te kunnen optreden moet worden vastgesteld welke populatie houdbaar is.

Beschermde status

Moet het eenvoudiger worden om de wolf af te schieten? Nu is dat vanwege Europese regels vaak niet toegestaan, maar de Europese Commissie werkt aan een voorstel om de beschermde status van de wolf te verlagen.

Grinwis (ChristenUnie) vindt aanpassing van EU-richtlijnen een belangrijke stap. Maar dat biedt nu geen oplossing, benadrukt hij. Welke mogelijkheden hebben terreinbeheerders om in te grijpen? Is sterilisatie ook een optie voor het kabinet?

De verlaging van de beschermde status zorgt voor beter beheer, denkt de staatssecretaris. Anticonceptie wordt onderzocht, maar kan volgens Rummenie niet op korte termijn.

Hebben we bij de incidenten wellicht te maken met wolf-hondkruisingen, suggereert Van Meijeren (FVD). Want die zijn niet schuw en zorgen voor problemen, maar hebben niet dezelfde beschermde status, schetst hij. Volgens Rummenie wijst DNA-onderzoek uit dat het om echte wolven gaat.

Afschrikking

Flach (SGP) ziet de spanning tussen wolf en mens onhoudbare vormen aannemen. Wolven komen steeds dichter bij mens en dier, terwijl deskundigen daar juist voor waarschuwen. Hij noemt gewenning een "rode lijn" in het wolvenbeheer.

Het land vol rasters zetten is geen realistisch toekomstbeeld, stelt Eerdmans (JA21). Nederland wordt niet wolfproof, denkt hij, dus zender ze, verplaats ze, verjaag ze of schiet ze af.

Preventieve maatregelen zijn van groot belang om incidenten te voorkomen, zegt de staatssecretaris. Hij wil dat mensen en wolven elkaar zo min mogelijk tegenkomen en daadkrachtig optreden waar dat wel gebeurt.

Lokale en landelijke aanpak

In crisissituaties moeten onze bestuurders de rugdekking krijgen om te handelen, vindt Van Campen (VVD). Lokale bestuurders worden nu zelfs vervolgd voor ingrijpen. Zo krijgen we uitstel van keuzes, met mogelijk grote gevolgen, denkt hij.

Vedder (CDA) noemt de handelingsruimte van lokale bestuurders te beperkt. Het duurt volgens haar te lang voordat er opgetreden kan worden omdat er vergunningen moeten worden aangevraagd.

Lokale bestuurders missen een gezamenlijke aanpak, stelt Podt (D66). Kleine gemeentes hebben niet de capaciteit om ook wolvenexpert te zijn. Is het niet verstandiger om dit centraal te organiseren?

Het Rijk en de provincies werken samen aan een landelijke aanpak, zegt Rummenie. Het kabinet wil definities opstellen voor probleemwolven en probleemsituaties, zodat er sneller ingegrepen kan worden. En provincies leren van elkaars voorbeeld, voegt hij toe.

Spreiding

Het grote aanpassingsvermogen van de wolf is een probleem in dit dichtbevolkte land, illustreert Boomsma (NSC). Grote delen van Nederland zijn niet geschikt. We moeten van hem in Europa een opt-out bedingen bij het aanwijzen van leefgebieden.

Wie zijn wij om te bepalen of een dier hier wel of niet mag leven, vraagt Bromet (GroenLinks-PvdA) zich af. Soms moet de mens zich schikken naar dieren, vindt zij.

Niet alle plaatsen in Nederland zijn geschikt voor wolven, beaamt de staatssecretaris. Het kabinet werkt aan ruimtelijke visie. Maar voordat spreiding besproken wordt, moet de EU de instandhouding van de soort gunstig beoordelen, benadrukt hij.

De Kamer stemt op 1 april over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct