De Europese top van 19 en 20 december 2024

17 december 2024, debat - De Kamer debatteert met minister-president Schoof over de volgende EU-vergadering van regeringsleiders.

Op de agenda van de Europese top staan onder andere de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten. Daarnaast is er aandacht voor migratie en economische onderwerpen, zoals het concurrentievermogen van de EU en het Mercosur-handelsverdrag met Zuid-Amerikaanse landen.

Israël en Syrië

Ceder (ChristenUnie) hoopt op vrede in Syrië en de mogelijkheid voor de Syrische bevolking om een toekomst op te bouwen. Maar hij waarschuwt ervoor dat extremisme en machtsvacuüms verschillende kwetsbare groepen bedreigen, zoals christenen en Koerden. Er zijn massagraven gevonden in Syrië, zegt Van Baarle (DENK). Hij wil dat Nederland zich inzet om de misdaden van het Assadregime te bestraffen.

Wijen (BBB) vindt dat we moeten afwachten wie er in Syrië aan de macht komen. Sommige landen willen Syriërs nu al terugsturen met een geldbedrag terwijl Duitsland Syrische artsen juist oproept in het land te blijven, zegt zij. BBB vindt het nog te vroeg voor acties en pleit voor voorzichtigheid.

De komende tijd zal moeten uitwijzen hoe de nieuwe machthebbers in Syrië zich opstellen, zegt Schoof. HTS, de organisatie van rebellenleider Sharaa, staat voorlopig nog op de Nederlandse lijst van terroristische organisaties, benadrukt hij.

Israël is verschillende Syrische dorpen binnengevallen en breidt de nederzettingen op de Golanhoogvlakte uit, in strijd met internationaal recht, stelt Dassen (Volt) vast. Ook in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever worden nederzettingen gebouwd en worden Palestijnen verjaagd, vervolgt hij. Waar ligt de rode lijn volgens de premier?

De beelden uit Gaza zijn hartverscheurend en roepen heftige associaties op bij veel mensen, erkent Schoof. De premier voelt dat ongemak, maar stelt dat het nu niet aan het kabinet is om vast stellen dat Israël het oorlogsrecht schendt, maar aan rechters.

Oekraïne

De minister van Defensie speculeert in de krant over vredesonderhandelingen met Rusland, maar wordt tegengesproken door de minister van Buitenlandse Zaken, stelt Paternotte (D66). Het kabinet wil volgens hem geen duidelijke uitspraken doen over Oekraïne, bezuinigt op steun en ligt dwars in Europa. Waar is het kabinet mee bezig?

Ook Piri (GroenLinks-PvdA) maakt zich grote zorgen over Oekraïne. Het standpunt van het kabinet is toch dat Oekraïne bepaalt wanneer vredesonderhandelingen plaatsvinden? Beseft de premier dat de uitspraken van de minister Poetin alleen maar versterken?

Oekraïne gaat onder alle omstandigheden zelf over onderhandelingen met Rusland, zegt Omtzigt (NSC). Als we het land eenzijdig dwingen om te onderhandelen over vrede, dan zal er ergens anders een Russische oorlog beginnen, voorspelt hij.

Dijk (SP) steunt de uitspraken van de minister van Defensie over vredesonderhandelingen. Elke kans om het bloedvergieten te stoppen moet benut worden, vindt hij. Hij roept de premier op om daar zo snel mogelijk mee te beginnen.

Oekraïne is leidend, benadrukt de premier. Alleen als Rusland staande gehouden wordt, is er kans op vrede, stelt Schoof. Maar als er vredesonderhandelingen met Rusland komen, heeft dat een bredere uitwerking dan alleen op Oekraïne. Een slechte deal kan Europa en Nederland beschadigen.

Mercosur-verdrag

Het Mercosur-handelsverdrag tussen de EU en enkele Zuid-Amerikaanse landen werkt volgens Teunissen (PvdD) ontbossing en klimaatverandering in de hand. Het kabinet weigert Kamermoties tegen het verdrag uit te voeren, stelt zij vast.

Van Campen (VVD) ziet in Trumps presidentschap een kans voor de Europese Unie om eindelijk een serieuze geopolitieke actor te worden. Hoewel de Kamer vindt dat Europa zelfstandiger moet worden, keert zij zich ongeïnformeerd tegen het Mercosur-verdrag, stelt hij. Volgens Boswijk (CDA) tonen verschillende economische rapporten tonen aan dat Europa sterker moet worden om de concurrentie met China en de VS aan te kunnen.

De grondhouding van het kabinet ten aanzien van handelsverdragen is positief, zegt de premier. Maar er ligt een motie van de Kamer tegen het Mercosur-verdrag en het kabinet deelt de zorgen. Als de definitieve verdragstekst er ligt, zal het kabinet er een uitspraak over doen.

Migratie

Het Europese Migratiepact moet zo snel mogelijk geïmplementeerd worden, vindt Markuszower (PVV). Nederland moet er alles aan doen om de asielinstroom te stoppen, zegt hij. Eerdmans (JA21) ziet een gouden kans om een kopgroep te vormen in Europa om "de koe bij de hoorns te pakken" op het gebied van migratie. Wanneer gaan we daar concrete plannen over horen van het kabinet?

De premier geeft aan dat Nederland al een kopgroep heeft gevormd met onder andere Italië. Ook bij deze Europese top zoekt Nederland verder naar gelijkgestemde landen.

De Kamer stemt op 18 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Direct