CETA: voor- en nadelen van vrijhandel met Canada

7 juni 2016, debat - Moeten Canada en de EU een vrijhandelsverdrag sluiten? De voor- en tegenstanders debatteren met minister Ploumen (Buitenlandse Handel) over CETA, waarbij een voorschot wordt genomen op TTIP, het handelsverdrag met de VS.

Vrijhandel leidt tot meer welvaart. Deze economische wetmatigheid is voor Teeven (VVD) en Verhoeven (D66) reden om overwegend positief te zijn over CETA en TTIP: de verdragen nemen onnodige handelsbelemmeringen weg. Ook Jan Vos (PvdA) is voor vrijhandel, mits aan harde voorwaarden wordt voldaan, bijvoorbeeld over arbeidsrechten. Vrijhandel is goed als er een gelijk speelveld ontstaat, zegt Mulder (CDA). Maar de andere woordvoerders zien meer na- dan voordelen: het voorgestelde systeem voor geschillenberechting leidt tot een parallel rechtssysteem en de strenge Europese normen voor bijvoorbeeld voedselveiligheid, dierenwelzijn en milieu komen onder druk te staan.

Nationale parlementen staan mogelijk buitenspel

Eurocommissaris Malmström (Handel) lijkt CETA te beschouwen als een "EU only" verdrag, waarbij geen rol weggelegd is voor de nationale parlementen. Dit is onwenselijk en in strijd met de Grondwet, betoogt Bruins (ChristenUnie). Met uitzondering van Teeven vinden alle woordvoerders, en ook de minister, dat CETA een "gemengd verdrag" zou moeten zijn, waardoor nationale parlementen wel met delen ervan in zouden moeten stemmen. "De heren in Brussel" zouden geen verdragen mogen afsluiten met grote gevolgen voor Nederlandse burgers, stelt De Roon (PVV). Ploumen verwacht dat de Europese Commissie begin juli een standpunt inneemt over de status van CETA: EU only of gemengd.

Zorgen over geschillenbeslechting

Om buitenlandse investeerders te beschermen tegen willekeur van overheden bevatten handelsverdragen vaak bepalingen over Investor-State Dispute Settlement (ISDS). Op dit arbitragemechanisme is de afgelopen jaren echter steeds meer kritiek gekomen. Daarom wordt in CETA gekozen voor het Investment Court System (ICS). Dit voorkomt onzinclaims van bedrijven, denkt Verhoeven. Vos suggereert dat ook maatschappelijke organisaties zoals vakbonden toegang moeten krijgen tot ICS. Maar Bruins, Grashoff (GroenLinks), Merkies (SP) en De Roon vrezen dat ICS net als ISDS leidt tot een parallel rechtssysteem dat de democratische besluitvorming ondergraaft. Ploumen benadrukt dat ICS er vooral voor moet zorgen dat binnen- en buitenlandse investeerders hetzelfde worden behandeld.

Vragen over voedselveiligheid, dierenwelzijn en milieu

Bevatten CETA en TTIP voldoende waarborgen voor zaken als voedselveiligheid, dierenwelzijn, milieu en volksgezondheid? Thieme (PvdD) vreest dat de vrijhandelsverdragen ervoor zorgen dat goederen en diensten worden toelaten die niet voldoen aan de strenge Europese normen. Uitholling van milieustandaarden dreigt, denkt Grashoff, maar Ploumen verwacht niet dat er een "race to the bottom" ontstaat. Europese boeren kunnen hun investeringen in dierenwelzijn, milieu en natuur niet terugverdienen, vrezen Dijkgraaf (SGP) en Mulder, als Canadese boeren goedkoper kunnen produceren door soepelere regelgeving. Maar Teeven verwacht juist dat de handelsverdragen leiden tot hogere, gedeelde standaarden.

De Kamer stemt op 14 juni over de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.