Behandeling initiatiefwetsvoorstel financiële defensieverplichtingen afgerond

11 december 2024, initiatiefwetsvoorstel - De Kamer bespreekt een initiatiefwet die de NAVO-norm van 2% voor de defensie-uitgaven wettelijk vastlegt.

Het wetsvoorstel legt de defensie-uitgaven wettelijk vast op minimaal 2% van het bruto binnenlands product, conform een NAVO-afspraak uit 2014. Dit zorgt ervoor dat de defensie-uitgaven zelfs bij economische tegenspoed niet onder dat niveau komen. Deze zekerheid stelt het ministerie van Defensie in staat om effectiever te plannen en te investeren, zo stellen de initiatiefnemers, waardoor het Koninkrijk ook beter kan worden verdedigd.

Op 8 oktober 2024 was de eerste termijn van de woordvoerders. Daarop reageren nu Van Dijk (SGP) en Boswijk (CDA), die spreken namens de initiatiefnemers. De overige initiatiefnemers zijn Van der Wal (VVD), Dassen (Volt), Paternotte (D66), Eerdmans (JA21) en Ceder (ChristenUnie). Ook minister Brekelmans (Defensie) reageert, als adviseur van de Kamer.

Percentage

Nordkamp (GroenLinks-PvdA) begrijpt het streven van de wet, namelijk om te zorgen voor voldoende inzetbaarheid en gereedstelling van de krijgsmacht. Hij concludeert alleen dat de wet zijn eigen doelstelling niet haalt, aangezien volgens secretaris-generaal Rutte van de NAVO en de Defensienota 2% van het bbp hiervoor ontoereikend is.

Initiatiefnemer Van Dijk stelt dat het doel is om zekerheid te bieden aan krijgsmacht, defensie-industrie en NAVO-bondgenoten, en om defensie-investeringen in vredestijd te waarborgen. De 2% is een minimum. In de toekomst kan een hoger percentage ook wettelijk worden vastgelegd. Nederland kan zelf ook altijd meer investeren als het dat wil.

Bezuinigingen

De bezuinigingen op defensie hebben het vertrouwen van militairen in de politiek geschaad, constateert Pool (PVV). Hij gelooft dat het wetsvoorstel stabiliteit biedt voor de toekomst en hoopt dat dit bijdraagt aan het herstel van vertrouwen van de krijgsmacht in de politiek.

Mannen en vrouwen die bereid zijn om het hoogste offer te brengen voor onze collectieve veiligheid moesten in het verleden met eigen geld materiaal kopen en werden op oefeningen met dennenappels en "pang pang" afgescheept, zegt Krul (CDA). Met de wet worden dergelijke bezuinigingen in de toekomst voorkomen.

Van Dijk spreekt van een "historische stap": na bezuiniging op bezuiniging kan Defensie weer bouwen aan de toekomst. Hij benadrukt dat de Kamer heeft geleerd van de geschiedenis en niet opnieuw zal bezuinigen in tijden van vermeende vrede.

Innovatie

Om te kunnen inspelen op nieuwe dreigingen en technologieën investeert Defensie zo’n 20% van het budget in innovatie. Moet ook dat percentage niet wettelijk worden vastgelegd, wil Van der Burg (VVD) weten. Het wetsvoorstel gaat alleen over de totale defensie-uitgaven, niet over de precieze invulling ervan, reageert Van Dijk. Daar is deze wet volgens hem ook niet voor bedoeld.

Nederland is nog te afhankelijk van China en de Verenigde Staten als het gaat om de aanschaf van wapens en munitie, meent Heite (NSC). Defensie moet in haar ogen daarom meer innoveren en hierbij ook onderwijs- en kennisinstellingen betrekken.

Het wetsvoorstel lost het probleem van afhankelijkheid niet meteen op, antwoordt initiatiefnemer Boswijk. Wel wordt het parlement met de Strategische Monitor nadrukkelijk geïnformeerd over de veiligheidsomgeving. Die kan vervolgens helpen bij het nemen van beslissingen over defensie-uitgaven en -strategieën. Minister Brekelmans onderstreept dat het afbouwen van de afhankelijkheid van derde landen een "hoge prioriteit" heeft.

Internationale samenwerking

Minister Brekelmans beschouwt de wet als noodzakelijk, wenselijk, gepast en technisch goed uitvoerbaar. Bovendien geeft Nederland ermee een belangrijk signaal af in het kader van internationale samenwerking: de NAVO-bondgenoten en de nieuwe Amerikaanse president Trump weten nu dat de 2% "ons menens" is.

Koekkoek (Volt) omarmt de wet omdat die Nederland helpt internationale afspraken na te komen. Ze benadrukt ook dat Europa en Nederland meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen veiligheid, aangezien ze niet langer kunnen vertrouwen op de Verenigde Staten.

Dreigingen

Het aantal hybride dreigingen en de spanningen nemen toe. De wet is daarom geen luxe, maar een keiharde noodzaak, betoogt Van der Werf (D66). Juist nu moet Nederland investeren in defensie en veiligheid: je moet het dak repareren als de zon schijnt.

De Kamer stemt op 17 december over het initiatiefwetsvoorstel.

Zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct