Behandeling begroting Buitenlandse Zaken afgerond

18 november 2021, begroting - De Kamer debatteert met minister Knapen over de begroting van Buitenlandse Zaken voor het jaar 2022.

Op 17 november gaven de woordvoerders hun visie op de begroting. Vandaag reageert minister Knapen daarop en wordt het debat afgerond met een tweede termijn.

Heroriëntatie

Wij leven in een tijd van heroriëntatie, zegt Knapen, en daarom moeten we ons verbinden met wie we samen sterker kunnen staan, primair binnen Europa. Daar werkt Nederland volgens de minister sterker samen met Duitsland en ook meer en meer met Frankrijk. Hij is blij dat Nederland bij het optreden in Europa "minder afwachtend" is geworden.

Het is goed dat de Europese Unie ook militair meer slagkracht ontwikkelt, vindt Knapen. Het is een "theologische vraag" of er een EU-leger moet komen. Er wordt militair meer samengewerkt, maar net zomin als er een NAVO-leger is, is er een EU-leger, aldus de minister.

Sancties

Het is goed dat er meer verfijning is gekomen in het sanctie-instrumentarium dat kan worden ingezet tegen andere landen, betoogt Knapen, want het "botte instrument van handelssancties" schiet tekort. Hij begrijpt het pleidooi van Sjoerdsma (D66) voor de versterking van de sanctiecapaciteit. Betrek daar ook de andere ministeries bij, raadt Van der Lee (GroenLinks) aan. Doeltreffende sancties vergen een rijksbrede benadering, erkent de minister.

Waarom geen hardere sancties tegen Iran, ook vanwege het "ontwrichtende droneprogramma", vraagt De Roon (PVV). Knapen verwijst naar de Europese sancties die periodiek kunnen worden aangepast. Van Houwelingen (FVD) wil sancties tegen Letland, waar ongevaccineerde parlementariërs de toegang tot het parlement is ontzegd.

Belarus

Piri (PvdA) meent dat de eerste vier sanctiepakketten tegen president Loekasjenko van Belarus geen effect hebben gehad, ook niet op de handelsrelaties, en vraagt om een stevig vijfde pakket. Van Dijk (SP) constateert dat het telefoontje van bondskanselier Merkel met Loekasjenko meer effect heeft gehad dan de sancties. "Druk, dreigen en toch een deur openhouden" is volgens de minister het effectiefst.

Waarom wordt de Poolse regering niet strenger aangepakt voor haar optreden aan de grens met Belarus, vraagt Dassen (Volt). Knapen wil waken voor grote woorden. Hij wijst erop dat de situatie wordt besproken met de Europese ministers en dat Polen is gevraagd om humanitaire organisaties toegang te verlenen tot het gebied. Eppink (JA21) vindt het Poolse optreden aan de grens in het Nederlands belang.

China en India

Minder afhankelijk worden van China vraagt breed om actie, zegt Brekelmans (VVD). Ook Knapen voelt een "groeiend ongemak" bij de afhankelijkheid van het land. Hij wil de mogelijkheden onderzoeken om tot de gevraagde taskforce te komen. Overigens blijft Nederland streven naar dialoog en samenwerking met China, bij voorkeur in Europees verband, want "China respecteert economische kracht".

Mulder (CDA) benadrukt het belang van klimaatdiplomatie, ook met landen als India. Als daarin meer geïnvesteerd was, zou de top in Glasgow mogelijk succesvoller zijn verlopen, meent zij.

Afghanistan

Waarom komen de bewakers van de Nederlandse ambassade in Kabul niet in aanmerking om naar Nederland te worden gehaald? Knapen wijst erop dat deze mensen niet in Nederlandse dienst zijn geweest en daarmee niet voldoen aan de criteria. Als je criteria opstelt, doet het altijd ergens pijn, erkent de minister. Hij voegt toe dat bij een terugkeer van de ambassade dezelfde onderaannemer zal worden ingeschakeld.

In reactie op een vraag van Van der Staaij (SGP) om een reflectie op de Nederlandse missie in Afghanistan zegt de minister dat de verwachtingen voor de opbouw van het land te positief zijn geweest. Hij noemt het zelfoverschatting dat een land in tien jaar kan worden opgebouwd.

Azerbeidzjan

Ceder (ChristenUnie) bepleit een onafhankelijk onderzoek naar mensenrechtenschendingen in Azerbeidzjan. Hij wijst erop dat het land afglijdt en wil dat de EU daaraan consequenties verbindt in de besprekingen over het Oostelijk Partnerschap.

Israël

Kuzu (DENK) wijst erop dat Israël onlangs zes Palestijnse ngo's, waarvan er drie door Nederland worden gesteund, heeft aangemerkt als terroristische organisatie. Hij vraagt de minister om vast te houden aan het uitgangspunt dat bij een beschuldiging van terrorisme bewijs geleverd wordt en toetsing door de rechter plaatsvindt.

De Kamer stemt op 23 november over de moties die bij het debat zijn ingediend. Over de begroting wordt op 7 december gestemd.

Zie ook