Begroting SZW afgerond

1 december 2022, begroting - De ministers Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) reageren op de vragen en opmerkingen van de woordvoerders uit de eerste termijn van de begrotingsbehandeling.

We leven in een samenleving waarin steeds meer groepen zich niet gehoord voelen, zegt Van Gennip, en waar steeds meer mensen bezig zijn met elke maand rondkomen in plaats van dat ze perspectief hebben. Als samenleving mogen we mensen in armoede of met schulden niet aan hun lot overlaten, beklemtoont Schouten.

Meedoen

Op de arbeidsmarkt en in de samenleving moet iedereen mee kunnen doen, stelt het kabinet. De Kamerleden vragen daarbij aandacht voor verschillende groepen. Stoffer (SGP) bijvoorbeeld pleit voor meer aandacht voor gezinnen.

In reactie op Den Haan (Fractie Den Haan) beaamt Van Gennip dat het ongelofelijk zonde is om het potentieel van ouderen niet te benutten. De Kort (VVD) wil mensen van boven de 55 uit de bijstand krijgen met een no-riskpolis.

Maatoug (GroenLinks) maakt zich grote zorgen over mensen die overwegen te stoppen met werken omdat de eigen bijdrage voor de kinderopvang in 2023 omhooggaat. Kinderopvang zou ook bereikbaar moeten zijn voor kinderen van ouders die niet werken, vindt Simons (BIJ1).

Van Beukering (D66) merkt op dat het goed zou zijn als deeltijders meer gaan werken, om te beginnen in het onderwijs en de zorg. Maar of een voltijdbonus daar nou de oplossing voor is, betwijfelt Pouw (JA21). Volgens haar haken mensen in die sectoren om heel andere redenen af.

Sociaal ontwikkelbedrijven zijn ontzettend belangrijk voor een arbeidsmarkt waarin iedereen gezien en gekend wordt, zegt Schouten in reactie op vragen daarover. Mensen die niet bij een reguliere werkgever terechtkunnen, doen zo wel mee op de arbeidsmarkt.

Van Gennip zegt in antwoord op een vraag van Van Baarle (DENK) toe om een onderzoek naar moslimdiscriminatie te doen, zoals ook was geadviseerd door de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Maar De Graaf (PVV) verzet zich daar juist tegen: de islam is een ideologie die discriminatoir, antisemitisch en racistisch van aard is.

Armoede en schulden

In haar initiatiefnota Sneller uit de schulden doet Kat (D66) voorstellen om te voorkomen dat mensen steeds dieper in de problemen komen. Schouten wijst op het extra geld voor gemeenten om de vroegsignalering te verbeteren. Ook andere organisaties, zoals netbeheerders, de Belastingdienst en Toeslagen, kunnen daarin een rol spelen, oppert Kat.

Er moet snel een landelijke pauzeknop komen voor mensen met schulden, vindt Kathmann (PvdA), zodat er tijd is om naar oplossingen te zoeken. Schouten kijkt naar de mogelijkheden van een landelijke invoering en belooft in het eerste kwartaal van 2023 daarop terug te komen.

Verschillende woordvoerders vragen aandacht voor de problemen in Caribisch Nederland. Schouten wijst op de commissie die zich gaat buigen over de systematiek voor het bepalen van het sociaal minimum op de eilanden. De bedoeling is om dit dan voor 2024 vast te stellen.

Arbeidsmigratie

Het kabinet wil meer grip krijgen op arbeidsmigratie, zegt Van Gennip. Dat is dringend nodig, vindt Van Kent (SP), want arbeidsmigranten worden nu soms als tweederangsburgers behandeld.

Ceder (ChristenUnie) vindt dat de overheid veel meer moet ingrijpen, bijvoorbeeld wat betreft de huisvesting van arbeidsmigranten. Dit gaat ten koste van woningen voor mensen die al jaren op de wachtlijsten staan, vreest De Jong (PVV). Van der Plas (BBB) draagt de oplossing aan om mensen bij boeren en tuinders op het erf te laten wonen.

Palland (CDA) onderschrijft wat minister Van Gennip zegt over het maken van keuzes: niet alle soorten arbeidsmigratie moeten we willen. Sommige banen kunnen ook worden ingevuld door mensen die nu aan de kant staan op de arbeidsmarkt.

Gezond werken

Veel mensen hebben last van stress en een hoge werkdruk. Goed werkgeverschap is daarbij belangrijk, ook voor de werkgever zelf, benadrukt Van Gennip. Maar er zijn ook scholieren en studenten met burn-outs, zegt Smals (VVD), dus het ligt niet alleen aan werk. De minister wil de oorzaken van de druk die breed in de samenleving wordt gevoeld, beter begrijpen en gaat daarvoor met VWS en OCW aan de slag.

De eerste termijn van het debat over de begroting was op 29 november. De Kamer stemt op 6 december over de tijdens het debat ingediende moties en in de week van 6 december over de begroting.

Zie ook: