Begroting OCW, eerste termijn Kamer

16 januari 2024, begroting - De Kamer bespreekt de begroting van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voor 2024.

Veel woordvoerders vragen bij de behandeling van de OCW-begroting aandacht voor de teruglopende basisvaardigheden en het lerarentekort. Maar ook wetenschap, cultuur en media komen aan bod.

Basisvaardigheden

Steeds meer jongeren hebben moeite met basisvaardigheden als lezen en rekenen, blijkt uit de meest recente Pisa-scores. Een op de drie leerlingen is semi-analfabeet, constateert Van der Hoeff (PVV), en dat vindt hij uiterst zorgwekkend. Soepboer (NSC) zegt dat hij de "aftakeling van het onderwijs al van mijlenver aan zag komen" en dat die het gevolg is van slecht beleid, slechte innovaties en systeemdenken in plaats van vertrouwen.

Volgens Beckerman (SP) is de keuze voor lumpsumfinanciering voor een deel de oorzaak van de druk op de onderwijskwaliteit. Zij pleit voor een fundamenteel debat over het onderwijs. Er moet meer tijd naar de basisvaardigheden gaan, vindt Paternotte (D66). De politiek zou volgens hem niet steeds met nieuwe ideeën moeten komen over waar het onderwijs aandacht aan moet besteden.

Krul (CDA) en Stoffer (SGP) pleiten voor zogenoemde parent-teacher associations, omdat zij ouderbetrokkenheid als een sleutel zien om de onderwijskwaliteit te verbeteren.

Lerarentekort

Goed onderwijs en goede docenten zijn vormend in je jonge jaren, zegt Ceder (ChristenUnie), maar die vorming staat onder druk, onder andere door het grote lerarentekort. We praten al heel lang over het lerarentekort met nul resultaat, zegt Pijpelink (GroenLinks-PvdA). Zij vindt er een deltaplan nodig is om de jeugd te beschermen.

Er staan maar liefst 40.000 vacatures open, constateert De Kort (VVD). Om voor de lange termijn leraren te vinden, lijkt het hem goed om de pabo-opleiding voor klassen met jonge en oudere kinderen te splitsen.

Mbo

Martens (VVD) pleit voor de maatschappelijke herwaardering van het mbo, volgens haar "een gerespecteerd eindstation, geen opstapje". Ergin (DENK) vraagt aandacht voor stagediscriminatie, want sommige studenten moeten vanwege hun naam vaker een sollicitatiebrief schrijven. Stultiens (GroenLinks-PvdA) stelt dat opleidingsniveau geen grond voor discriminatie mag zijn, zoals soms bij verzekeraars toch het geval is.

Cultuur en media

Van der Velde (PVV) vindt dat Nederland leeft in een "schaamcultuur", waarbij trots op de eigen omgeving vaak ver te zoeken is. De PVV wil dat Nederlanders weer trots kunnen zijn op de Nederlandse cultuur.

Keijzer (BBB) wil dat de publieke omroep zich toelegt op nieuws en culturele programma's, met aandacht voor de regio. Zij verwijst naar de commissie-Van Geel, die voorstelt om het publieke omroepbestel tot zes omroepen terug te brengen.

Westerveld (GroenLinks-PvdA) constateert dat de vier formerende partijen heel verschillend denken over de publieke omroep en vraagt zich af welke kant dat op moet gaan in de formatie.

Wetenschap

We zouden in Nederland wetenschappelijke excellentie beter moeten herkennen, vindt Hertzberger (NSC), want die verdwijnt naar de achtergrond door de focus op financiering. Net als Van Zanten (BBB) wil zij een rem op de instroom van buitenlandse studenten en op opleidingen in het Engels.

Teunissen (PvdD) wil dat er een einde komt aan de beïnvloeding van de wetenschap en het onderwijs door fossiele bedrijven. Shell en Tata Steel financieren bijvoorbeeld leerstoelen, wat in haar ogen de onafhankelijkheid van onderzoek en onderwijs in gevaar brengt.

Het debat over de begroting gaat op 18 januari 2024 verder met de reactie van minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), minister Paul (Primair en Voortgezet Onderwijs) en staatssecretaris Gräper (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) op de inbreng van de woordvoerders.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Direct