Begroting LVVN, eerste termijn Kamer

16 oktober 2024, begroting - De Kamer bespreekt de begroting van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur en het Diergezondheidsfonds voor 2025.

De toekomst van de landbouw, doelsturing en dierenwelzijn. Deze en andere zaken komen aan bod in de eerste termijn van de Kamer in het debat over de begroting van het ministerie van LVVN.

Toekomst landbouw

In het belang van water, natuur en klimaat is een transitie in de landbouw hard nodig, betoogt Bromet (GroenLinks-PvdA). De afgelopen jaren werden er in haar ogen langzaam stappen in de goede richting gezet. Maar met het aantreden van de nieuwe bewindslieden dreigen zaken weer te verslechteren.

Er is een breed besef dat we dingen anders moeten doen in de landbouw, zegt Ouwehand (PvdD), maar de bewindslieden blijven achter. Boeren worden volgens haar vastgehouden in een systeem waar vooral de grote spelers in de agro-industrie van profiteren, wat ten koste gaat van schoon water, schone bodem en schone lucht.

Het moet anders, vindt ook Podt (D66): het kabinet voert een struisvogelpolitiek, terwijl het verduurzaming zou moeten stimuleren, bijvoorbeeld door koplopers te steunen.

Het is positief dat de minister wil inzetten op meer innovatie in de landbouw, zegt Koekkoek (Volt). Die moet echter niet gericht zijn op het oude systeem maar op verduurzaming. Daarbij denkt ze aan het aanleggen van voedselbossen en het stimuleren van multifunctionele gewassen als zeewier en mammoetgras.

Ondanks de cruciale rol die boeren spelen, betoogt Van Meijeren (FVD), zijn ze slachtoffer van destructief beleid, bijvoorbeeld op het gebied van stikstof en mest. De onzekerheid die hieruit voortvloeit, zorgt ervoor dat boeren financieel en mentaal uitgeput raken en geen toekomst meer zien.

Geld

Vedder (CDA) steunt de landbouwtransitie, maar de kosten dreigen voor een veel te groot deel op het bord van de volgende generatie boeren terecht te komen. Zij stelt daarom voor om 5 miljard uit het Klimaatfonds te gebruiken voor de transitie.

Het is belangrijk dat het geld voor de opkoopregeling naar voren wordt gehaald, benadrukt Holman (NSC). Deze regeling moet vrijwillig en ruimhartig zijn en duidelijke doelen hebben voor de toekomst van de sector. Op welke bedrijven richt de minister de regeling?

Vanaf 2026 is er geld gereserveerd voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer, stelt Grinwis (ChristenUnie) vast, maar in 2025 is er een gat. Daarom stelt hij voor om 50 miljoen naar voren te halen en al in 2025 uit te geven.

Het geld voor de landbouw moet niet alleen gaan naar uitkoop van landbouwbedrijven, betoogt Van der Plas (BBB), maar ook naar bedrijven die doorgaan. Daarom is afgesproken dat er geld gaat naar innovatie en agrarisch natuurbeheer.

Doelsturing

Boeren moeten weer baas op eigen bedrijf worden, vindt Nijhof (PVV). Als er doelen worden gesteld, bijvoorbeeld over klimaat of stikstof, moeten ze de vrijheid krijgen om zelf in te vullen hoe ze die gaan halen. Belangrijk daarbij is dat ze voldoende tijd krijgen, dat de regeldruk wordt beperkt en dat regels niet steeds veranderen.

Wanneer gaan we de beloofde doelsturing eindelijk in de praktijk zien? Van Campen (VVD) spoort de minister aan om van woorden naar daden te gaan, bijvoorbeeld door de invoering van de afrekenbare stoffenbalans.

Dierenwelzijn

Graus (PVV) vraagt aandacht voor meldpunt 144 Red een dier, dat volgens hem een groot succes is. Hij wil dit verder uitbouwen door van het meldpunt een meldkamer te maken. Dierenpolitie, brandweer en dierenambulance zouden dan een uitrijverplichting moeten krijgen om een melding van een dier in nood af te handelen.

Koppel mooie woorden over dierenwelzijn aan daden, zegt Kostić (PvdD). We moeten stoppen met het houden van dolfijnen in gevangenschap, Mondo Verde moet vanwege misstanden verboden worden om nog dieren te houden, er moet snel een positieflijst voor reptielen komen en het aantal dierproeven moet fors omlaag.

Dierenwelzijn moet boven winst gaan, betoogt Beckerman (SP). Zij wil dat er meer gedaan wordt tegen de groei van commerciële dierenartsketens. Overnames van bestaande praktijken moeten wat haar betreft worden verboden en prijzen moeten wordengereguleerd.

Visserij

Uit onderzoek blijk dat kabeljauw zich goed voelt rond kunstmatige riffen nabij windmolens op de Noordzee. Meulenkamp (VVD) suggereert daarom meer ruimte te bieden voor actieve en passieve visserij rond bestaande windmolenparken daar.

Rivierkreeft

De Amerikaanse rivierkreeft rukt op in Nederlandse wateren. Flach (SGP) wil 2 miljoen vrijmaken voor pilots gericht op de bestrijding van deze invasieve exoot. Vooral omdat die een bedreiging is voor het halen van waterkwaliteitsdoelen.

Het debat over de begroting gaat op 17 oktober verder met de reactie van minister Wiersma en staatssecretaris Rummenie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur op de inbreng van de woordvoerders.

Zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct