Begroting Algemene Zaken en begroting Koning besproken
9 oktober 2024, begroting - De Kamer debatteert met premier Schoof over de begrotingen van Algemene Zaken en het Koninklijk Huis.
Bij de behandeling van de begroting van Algemene Zaken bespreekt de Kamer onder meer de rol van de premier. De begroting van het koningshuis leidt tot reflecties over de monarchie en de bijbehorende kosten. Ook de veiligheidsdiensten en antisemitisme komen aan bod.
Rol minister-president
De eerste 100 dagen van premier Schoof worden gekenmerkt door chaos, gedoe en ruzie, constateert Dassen (Volt). Hij vindt dat de premier moet leren grenzen te stellen en roept hem op om afstand te nemen van de uitspraak van PVV-leider Wilders over de Amsterdamse burgemeester Halsema.
De premier wenst niet te reageren op tweets van fractievoorzitters, maar de democratische instituties en dus ook burgemeesters hebben de volledige steun van het kabinet. Schoof erkent de moeilijke afwegingen die burgemeesters moeten maken, zoals bij de pro-Palestijnse demonstratie op 7 oktober in Amsterdam.
Ergin (DENK) mist moreel leiderschap bij de premier. Ministers hebben "de meest verschrikkelijke" uitspraken gedaan maar worden niet de deur gewezen. Ergin is duidelijk: dit kabinet is er niet voor iedereen en zal dat nooit zijn.
De democratische rechtsstaat wordt ondermijnd, ziet Klaver (GroenLinks-PvdA): met een noodwet om snel asielmaatregelen te nemen wordt het parlement buitenspel gezet. Hij verwacht actie van de premier om de rechtsstaat te beschermen.
Koninklijk Huis
Koningsdag, vrijmarkten, zaklopen en koekhappen. Het Koninklijk Huis brengt mensen bij elkaar en is een stabiele factor in een wereld die snel verandert, betoogt Wijen-Nass (BBB). Het koningshuis zorgt voor verbinding en stabiliteit, vindt Aartsen (VVD). Hij wil wel voorkomen dat discussies over de taken van het Koninklijk Huis ongemak veroorzaken of het aanzien van de monarchie schaden. Hij stelt voor een commissie in te stellen die de verantwoordelijkheden en samenstelling van het Koninklijk Huis onderzoekt.
Stoffer (SGP) verwijst naar de ophef rond de betrokkenheid van prinses Laurentien bij de afhandeling van de toeslagenaffaire. De regering moet leden van het koningshuis uit de politieke wind proberen te houden, zegt de fractievoorzitter. Eerdmans (JA21) meent dat leden van het Koninklijk Huis zich volledig moeten onthouden van politieke opvattingen.
De premier erkent dat er spanning kan zitten tussen nevenfuncties van leden van het Koninklijk Huis en de ministeriële verantwoordelijkheid, waarbij ministers verantwoordelijk zijn voor het handelen van de Oranjes. Schoof komt hier in een brief uitgebreider op terug.
Sneller (D66) stelt dat de huidige opzet van de monarchie, met hoge salarissen, weinig transparantie en formele politieke functies, steeds vaker wringt. Hij pleit voor een ceremonieel koningschap en wil dat de Koning inkomstenbelasting gaat betalen.
Het kabinet is terughoudend met het invoeren van inkomstenbelasting voor het Koninklijk Huis. De premier hecht aan de stabiliteit van de financiën van het Koninklijk Huis. Hij wijst erop dat de Grondwet gewijzigd moet worden om de bekostiging aan te passen. Daarvoor is een tweederdemeerderheid in de Eerste en Tweede Kamer nodig. Bovendien bestaat er onduidelijkheid over de uitvoering en precieze financiële gevolgen van zo'n wijziging.
Deen (PVV) respecteert het koningschap, maar de salarisverhoging van 7,18% is wat hem betreft niet uit te leggen in deze financieel lastige tijden. Door de verhoging komt het inkomen van de Koning in 2025 uit op €1.164.000.
Veiligheidsdiensten
De CTIVD, de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, controleert de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD. Six Dijkstra (NSC) wijst op een tegenstrijdigheid: de CTIVD krijgt meer verantwoordelijkheden door de tijdelijke wet cyberoperaties, maar wordt geconfronteerd met bezuinigingen. Het budget voor de CTIVD moet minimaal gelijk blijven, oordeelt Van Nispen (SP).
De premier onderstreept dat de CTIVD zijn werk moet kunnen blijven doen. Hij is in overleg met de ministers van Justitie en Veiligheid, Binnenlandse Zaken en Financiën over een oplossing, maar die is nog niet gevonden.
Meer toezicht, meer controle, meer inmenging in het persoonlijk leven: de overheid en haar veiligheidsdiensten trekken volgens Van Meijeren (FVD) steeds meer macht naar zich toe. Privacy en vrijheid worden op deze manier aangetast, stelt hij.
Antisemitisme
Bikker (ChristenUnie) vraagt aandacht voor het "oplaaiende antisemitisme" in Nederland. Ze roept de premier op om met de Joodse gemeenschap in gesprek te gaan over te nemen maatregelen.
De premier noemt het onvoorstelbaar en afkeurenswaardig dat Joden in Nederland niet altijd meer veilig met een keppeltje op naar de synagoge kunnen lopen. Hij organiseert een Catshuissessie met Joodse organisaties om te bespreken hoe gezamenlijk tegen antisemitisme kan worden gestreden.
De Kamer stemt op 15 oktober over de tijdens het debat ingediende moties en in december over de begrotingen van Algemene Zaken en het Koninklijk Huis.
Zie ook
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct