Akkoord over de gewijzigde OCW-begroting

12 december 2024, debat – Na onderhandelingen met oppositiepartijen CDA, SGP, ChristenUnie en JA21 wordt de bezuiniging op de OCW-begroting afgezwakt. De Kamer debatteert erover met minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).

PVV, VVD, NSC en BBB hadden een bezuiniging van zo'n 2 miljard ingeboekt, maar deze partijen hebben geen meerderheid in de Eerste Kamer. Daarom hebben ze onderhandeld met oppositiepartijen CDA, SGP, ChristenUnie en JA21. Dit heeft ertoe geleid dat de bezuinigingen met 748 miljoen zijn verminderd.

Er blijft geld beschikbaar voor de maatschappelijke dienstplicht, de langstudeerboete komt er niet en de toeslag voor leraren in de Randstad blijft behouden. Het terugdraaien van eerdere bezuinigingen op deze begrotingsonderdelen wordt onder andere betaald met een korting op het budget voor medisch specialisten, het verhogen van de belasting op e-sigaretten en het binnenhalen van extra reclame-inkomsten door de NPO.

Bezuinigen en onderhandelen

Lang niet al het geld komt op de goede plek terecht, zegt Soepboer (NSC) over de onderwijsuitgaven. Daarom steunde hij de OCW-bezuinigingen. Hij is blij dat er door een "mooie extraparlementaire samenwerking" nu een akkoord is. Het is goed dat er voor iedereen duidelijkheid is, zegt de minister.

Er ligt een stevig akkoord om de oppositie tegemoet te komen, zegt Van Dijck (PVV): tel uw zegeningen. Martens (VVD) is blij dat er met het akkoord nu voldoende steun is voor de begroting in de Eerste Kamer.

Met het akkoord is de OCW-begroting fors verbeterd, vindt Stoffer (SGP). Hij wijst onder andere op het schrappen van de bezuiniging op godsdienstonderwijs op openbare scholen en het investeren in monumentale kerken en ander religieus erfgoed. Ook Vermeer (BBB) ziet positieve punten in het akkoord, zoals het geld voor internationaal onderwijs in regio's als Zeeland, Twente en Limburg.

Wat goed is steunen we, zegt Krul (CDA), wat niet goed is niet. De OCW-begroting is wat hem betreft nog steeds onvoldoende, maar is door de onderhandelingen minder slecht geworden. We repareren een lelijke begroting, maar er blijft nog veel lelijks op staan, zo sluit Eerdmans (JA21) zich daarbij aan. Maar er is voor beiden voldoende verbeterd om de begroting te steunen.

Het is ons gelukt om een behoorlijk beroerde OCW-begroting te verbeteren, zegt Grinwis (ChristenUnie). Hij is blij dat de langstudeerboete verdwijnt en de maatschappelijke dienstplicht behouden blijft. Een slechte begroting is door de onderhandelingen iets minder slecht geworden, zegt Paternotte (D66), wiens partij aanvankelijk meeonderhandelde maar later afhaakte.

Gesteggel over details, zo noemt Baudet (FVD) het onderhandelen over de OCW-begroting. Bezuinigingen op onderwijs en andere zaken zouden volgens hem niet nodig zijn als de regering geen geld meer uitgaf aan de oorlog in Oekraïne, klimaat- en stikstofbeleid en massa-immigratie.

Resterende bezuinigingen

Doe het niet, zegt Timmermans (GroenLinks-PvdA), bezuinig niet op de toekomst van ons land. Hij stelt vast dat ondanks het akkoord er nog steeds ruim 1,2 miljard bezuinigd wordt. Dit gaat onder andere ten koste van brede brugklassen, gymlessen, wetenschap en beroepsonderwijs.

De sloopkogel gaat door onze toekomst, zegt Dassen (Volt): heel Europa benadrukt het belang van innovatie, maar dit kabinet bezuinigt op onderwijs en wetenschap. De oppositiepartijen die het akkoord hebben gesloten, maken volgens hem iets mogelijk wat niet mogelijk had mogen zijn.

De oppositiepartijen die hebben onderhandeld, zegt Dijk (SP), redden het kabinet en helpen om fors te bezuinigen: deze deal is niet goed voor het land. De peuters uit de volkswijken betalen volgens hem de prijs van de rechtse bezuinigingspolitiek. Ook is nog volstrekt onduidelijk wat de extra bezuiniging op het ambtelijk apparaat betekent. De ministeries zullen deze taakstelling moeten invullen en daarmee op korte termijn aan de slag gaan, antwoordt Bruins.

PVV en kabinet

Ergin (DENK) is kritisch op de oppositiepartijen die hebben onderhandeld over de OCW-begroting, onder andere met de PVV. Hiermee wordt volgens hem normaal gemaakt wat niet normaal is: het deelnemen van een extreemrechtse partij aan het kabinet.

Het is onvoorstelbaar dat dit kabinet, dat grote schade aanricht, geholpen wordt door partijen als CDA en ChristenUnie, vindt Ouwehand (PvdD). De kabinetsplannen zijn in haar ogen slecht, er wordt geen verantwoordelijkheid genomen en groepen in de samenleving worden tegen elkaar opgezet.

De Kamer stemt op 12 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct.