Adviescollege toetsing regeldruk, eerste termijn

6 februari 2025, wetsvoorstel - Het kabinet wil het Adviescollege toetsing regeldruk een permanente status en meer bevoegdheden geven. De Kamer debatteert erover met minister Beljaarts (Economische Zaken).

Het wetsvoorstel beoogt de tijdelijke status van het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) te vervangen door een permanente. Het ATR moet wet- en regelgeving dan beter kunnen toetsen op onnodige regeldruk. Het doel is om de lasten voor bedrijven en burgers te beperken. Tevens worden de taken en bevoegdheden van het ATR uitgebreid. Zo kan het ATR straks adviseren over EU-regelgeving. Het ATR wordt zo een "waakhond met tanden", zegt de minister.

Regeldruk

Regels, regels en nog eens regels. Volgens Van Meetelen (PVV) zucht elke ondernemer en elke sector onder regeldruk, niet alleen door de rijksoverheid, maar ook door lagere overheden zoals gemeenten. Ze roept het kabinet op om te bekijken hoe die stapeling van regels aangepakt kan worden.

Het ministerie van Economische Zaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten werken samen aan het efficiënter maken van regelgeving voor bedrijven. Maar gemeenten en provincies hebben ook een zekere autonomie, voegt Beljaarts toe. De departementen moeten er zelf goed op toezien hoe wetgeving door provincies of gemeenten wordt ingevuld.

Het is goed dat het kabinet de regeldruk wil verminderen, stelt Flach (SGP). Maar met hoeveel procent moet de regeldruk afnemen? Het gaat het kabinet niet zozeer om percentages, benadrukt de minister, maar om "merkbaar minder regeldruk". Daarbij wordt onder meer gekeken naar de regeldrukkosten. Nu variëren die voor mkb-bedrijven van €38.000 tot €240.000 per jaar.

Het zou te makkelijk zijn wanneer het ATR alleen zegt dat regels geschrapt moeten worden omdat ze onnodig of niet effectief zijn, zegt Thijssen (GroenLinks-PvdA). Hij zou graag zien dat het ATR dan ook voorstellen doet voor alternatieve regelgeving.

Europese regelgeving

Van Dijk (CDA) verwelkomt het mandaat van het ATR om ook voorstellen van de Europese Commissie te beoordelen op regeldrukeffecten. Maar Europese wetgevingstrajecten duren lang en voorstellen kunnen veranderen. Hoe zorgt het kabinet ervoor dat het ATR niet alleen aan het begin, maar ook gedurende het Europese wetgevingstraject blijft meekijken?

Het kabinet houdt de regeldrukeffecten scherp in het vizier tijdens de onderhandelingen over Europese wetten, verklaart Beljaarts. Daarnaast kijkt het ATR kritisch mee en adviseert dat het kabinet bij de implementatie van EU-wetgeving.

Als nationale regelgeving en Europese regelgeving overlappen, kunnen we die nationale regels dan ook afschaffen, wil Sneller (D66) weten. Voor een deel vervalt nationale regelgeving automatisch door Europese regelgeving, zegt de minister. Maar het kabinet probeert ook nationale regels te schrappen die door Europese regels niet meer nodig zijn.

Het ATR kan advies geven over nationale koppen, weet Vermeer (BBB). Dat zijn regels die een land boven op de minimumvereisten van Europese wetgeving stelt. Maar wat is volgens het ATR een nationale kop? Wanneer implementatie meer regeldruk veroorzaakt dan strikt noodzakelijk, is er volgens het ATR sprake van een nationale kop, legt Beljaarts uit. Een effectief uitgangspunt, vindt hij.

Opvolging adviezen

Slechts iets meer dan de helft van de adviezen van het ATR tussen 2017 en 2020 werd geheel of gedeeltelijk geïmplementeerd, signaleert Idsinga (NSC). Adviezen structureel negeren leidt in zijn ogen tot een "exercitie zonder resultaat".

De minister geeft aan zich te blijven inzetten voor een betere borging van de ATR-adviezen. Hij wil dat bijvoorbeeld doen door in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel duidelijker te verantwoorden waarom een advies wel of niet wordt opgevolgd.

De regeldruk in Nederland is volledig doorgeslagen, oordeelt Kisteman (VVD): we moeten ondernemers weer vertrouwen en ze niet lastig vallen met regels die hun doel voorbij schieten. Hij vindt dat de adviezen van ondernemers die worden gedaan bij de mkb-toets moeten worden overgenomen.

Een aantrekkelijk ondernemersklimaat is essentieel voor groei en innovatie in het bedrijfsleven, antwoordt Beljaarts. Hij vindt het daarom belangrijk om te weten welke zorgen bij ondernemers leven. Hier heeft hij ook aandacht voor in onder meer de Monitor Ondernemingsklimaat 2024 en het actieprogramma Minder Druk Met Regels.

Bewustzijn bij ministeries

De verwachting was dat ministeries zelf voldoende aandacht zouden krijgen voor regeldruk. Maar die "internalisering" is niet gelukt, constateert Grinwis (ChristenUnie). Een sterkere ATR is volgens hem daarom noodzakelijk, maar hij wil wel weten hoe het kabinet alsnog gaat zorgen voor voldoende bewustzijn en aandacht bij ministeries voor regeldruk.

Het kabinet zet in op het vergroten van het bewustzijn over onnodige regelgeving, reageert de minister. Dat doet hij niet alleen met een sterkere ATR, maar ook met een bedrijfseffectentoets met meer aandacht voor regeldruk en een ambtelijke bewustwordingscampagne.

Het debat over het wetsvoorstel gaat op een later moment verder met de tweede termijn.

Zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct