Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van lid Peter de Groot over het artikel ‘Duizenden Amsterdammers wacht erfpacht-strop: ’Van tientje naar 216 euro per maand’

Antwoord van Minister Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) (ontvangen
24 maart 2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1449.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Duizenden Amsterdammers wacht erfpacht-strop: Van tientje
naar 216 euro per maand» in De Telegraaf?1

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met dit artikel.

Vraag 2

Kunt u aangeven of de bedragen die in het artikel worden genoemd overeenkomen met
de verwachting van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening ten
aanzien van de erfpacht?

Antwoord 2

Het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft geen verwachtingen
van bedragen ten aanzien van erfpacht. De kosten die voor het gebruiksrecht worden
gerekend zijn afhankelijk van veel factoren en de specifieke erfpachtvoorwaarden die
op het recht van toepassing zijn. Erfpachtkosten en ontwikkelingen van deze kosten
worden niet door het ministerie gemonitord.

Vraag 3

Vindt u het acceptabel dat huizenbezitters mogelijk 216 euro per maand moeten gaan
betalen aan erfpacht? Waarom wel, waarom niet?

Antwoord 3

Zoals aangegeven in antwoord op vraag 2 is het bedrag dat huizenbezitters aan erfpacht
moeten betalen van vele factoren afhankelijk. Als Minister van Volkshuisvesting en
Ruimtelijke Ordening heb ik geen oordeel over, en kan ik geen oordeel geven over de
hoogte van de canon van een specifiek erfpachtrecht. Zie ook mijn antwoord op vraag
2 en vraag 7.

Ik vind het wel van belang dat gemeenten beter rekening houden met de belangen van
de erfpachters. De vorig jaar opgestelde Handreiking erfpacht voor gemeenten (zie
Kamerstukken II, 2023–2024, 32 847, nummer 1179) is dan ook bedoeld om te helpen bij het creëren van meer eenduidigheid bij het toepassen
van erfpacht door gemeenten en het beter kunnen borgen van de rechten van erfpachters.
De handreiking helpt bij het creëren van eenduidigheid bij het toepassen van erfpacht
door gemeenten en biedt gemeenten handvatten bij het opstellen of actualiseren van
hun erfpachtbeleid of erfpachtvoorwaarden. Dit wordt gedaan aan de hand van de kernbegrippen
rechtsbescherming, rechtszekerheid, rechtsgelijkheid, transparantie en participatie.
Met behulp van deze begrippen is een afwegingskader vormgegeven. Dat kader helpt gemeenten
bij het opstellen van erfpachtvoorwaarden waarbij zij rekening houdt met de bescherming
van de rechten van erfpachters.

Vraag 4

Deelt u de mening dat we er alles aan moeten doen om de woonlasten van een eigen huis
betaalbaar moeten houden? Waarom wel, waarom niet?

Antwoord 4

Vanzelfsprekend ben ik voor passende woonlasten voor alle huishoudens. Ik werk hier
ook hard aan met alle betrokken partijen. Zo zet ik bijvoorbeeld in op tweederde betaalbaar
voor de nieuwbouw.

Vraag 5

Vindt u het acceptabel dat een huizenbezitter zelf moet bewijzen dat de grond minder
waard is, dan de inschatting die de gemeente Amsterdam maakt? Waarom wel, waarom niet?

Antwoord 5

In Amsterdam staan veel woningen op erfpacht. De grond is vaak lang geleden in erfpacht
uitgegeven onder de toen geldende erfpachtvoorwaarden. De canon wordt na 50 of 75 jaar,
afhankelijk van de van toepassing zijnde voorwaarden, herzien. In veel gevallen stuurt
de gemeente Amsterdam een voorstel voor de canon van het nieuwe tijdvak. Wanneer de
erfpachter zich hier niet in kan vinden, kan aan (minimaal) drie deskundigen worden
gevraagd de canon te bepalen. Nadat een zogenaamde drie deskundigen procedure gevoerd
is kan ook nog naar de burgerlijke rechter gegaan worden. Het is logisch dat degene
die het bij de burgerlijke rechter aanhangig maakt, zijn standpunt onderbouwt.

De gemeente Amsterdam biedt erfpachters met een woonbestemming daarnaast ook de mogelijkheid
over te stappen naar eeuwigdurende erfpacht. Deze overstap is vrijwillig en de gemeente
stuurt erfpachters een aanbod. Een erfpachter kan er altijd voor kiezen het voortdurende
erfpachtrecht voort te zetten en het aanbod voor eeuwigdurende erfpacht niet te accepteren.

Vraag 6

Bent u in gesprek met de Stichting Erfpacht Belang om te zoeken naar mogelijke oplossingen
voor deze lastenstijging? Indien hier nog geen sprake van is, bent u van plan dit
wel te gaan doen?

Antwoord 6

Ik ben op dit moment niet in gesprek met de Stichting Erfpachters Belang Amsterdam.
De Stichting Erfpachters Belang Amsterdam is de afgelopen jaren door het ministerie
betrokken bij gesprekken over erfpacht, zoals bijvoorbeeld het geval was bij het tot
stand komen van de Handreiking erfpacht voor gemeenten. Het is niet mijn taak mij
te mengen in discussies over specifieke erfpachtrechten.

Vraag 7

Bent u in gesprek met de gemeente Amsterdam om een oplossing te zoeken naar deze extreme
lastenstijging? Indien hier nog geen sprake van is, bent u van plan dit wel te gaan
doen?

Antwoord 7

Het is niet aan mij om te oordelen of een canonstijging extreem is en hierover ben
ik dan ook niet gesprek met de gemeente Amsterdam. De stijging is bijvoorbeeld afhankelijk
van de het jaar waarin de erfpacht oorspronkelijk gevestigd is. Als de canons 50 of
75 jaar niet zijn aangepast, kan de stijging uiteraard aanzienlijk zijn, dit alleen
al als gevolg van autonome prijsontwikkeling, laat staan eventuele specifieke omstandigheden
van de locatie.

Vraag 8

Ziet u de herstelregeling, genoemd in het artikel, als mogelijke oplossing voor dit
probleem?

Antwoord 8

Het is aan het gemeentebestuur van Amsterdam het gesprek aan te gaan met erfpachters
die een probleem hebben en om met eventuele oplossingen te komen.

Vraag 9

Welke maatregelen kunt u tegen de gemeente Amsterdam treffen om deze erfpacht-strop
te voorkomen, mochten de mogelijke gesprekken die u voert met de gemeente Amsterdam
tot niets leiden?

Antwoord 9

Voor wat betreft erfpacht heb ik geen wettelijke basis waarop ik een ingreep in de
tussen erfpachter en erfverpachter overeengekomen erfpachtcanon, inclusief de procedure
om tot een nieuwe canon te komen, kan baseren. De ruimte om hier eenzijdig een voor
de erfpachter gunstige correctie op aan te brengen, ligt bij het college van burgemeester
en wethouders van de gemeente Amsterdam. Ook de gemeenteraad kan het college aanspreken
op het gevoerde beleid.

Vraag 10

Op welke manier kunnen mensen worden ondersteund die wonen op erfpacht in Amsterdam
en te maken krijgen met deze maatregel van de gemeente Amsterdam en niet makkelijk
bij machte zijn om tegen dit besluit in opstand te komen?

Antwoord 10

De gemeente Amsterdam heeft ter ondersteuning van minder draagkrachtige erfpachters
een beleid «tegemoetkoming canonverhoging bij canonherziening einde tijdvak of overstap einde
tijdvak». Erfpachters die daarvoor in aanmerking menen te komen kunnen daar een beroep op
doen.

Daarnaast geeft de gemeente Amsterdam op haar website uitleg over erfpacht en verwijst
zij op haar website naar verschillende organisaties die opkomen voor erfpachters,
waaronder Vereniging Eigen Huis, de ombudsman metropool Amsterdam en de eerder in
vraag 6 aangehaalde Stichting Erfpachters Belang Amsterdam.

Vraag 11

Kunt u deze vragen, gelet op de enorme lastenstijging voor huizenbezitters in Amsterdam,
zo spoedig mogelijk beantwoorden?

Antwoord 11

Bij dezen.