Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ellian over de situatie in de gemeente Zeist ten aanzien van Fivoor

Antwoord van Staatssecretaris Coenradie (Justitie en Veiligheid), mede namens de Staatssecretaris
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 7 maart 2025). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1244.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «burgemeester Zeist voert druk op Staatssecretaris op
over vertrek Fivoor: «Geen vrijblijvende toezegging»»?1

Antwoord 1

Ja, we zijn bekend met het genoemde bericht. We kunnen ons de zorgen van de Den Doldenaren
goed voorstellen en begrijpen dat zij uitzien naar een spoedige verhuizing van de
klinieken van Fivoor. Daarom hechten we waarde aan heldere communicatie over onze
mogelijkheden en bevoegdheden in deze kwestie. Naar aanleiding van de toen verschenen
rapporten van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en van de Inspectie voor Justitie
en Veiligheid over Michael P. is de toenmalige Minister voor Rechtsbescherming op
18 april 2019 op bezoek geweest in Den Dolder om te spreken met de inwoners. In tegenstelling
tot wat in het bericht beschreven staat is er door de Minister voor Rechtsbescherming
geen formele toezegging gedaan over een vertrekdatum voor de klinieken van Fivoor
uit Den Dolder. Wel is door Altrecht, de eigenaar van het terrein, de intentie uitgesproken
dat Fivoor in 2025 van het terrein vertrekt mits aan bepaalde randvoorwaarden is voldaan.
Deze datum is daarop tijdens de bijeenkomst als uitgangspunt gehanteerd en herhaald
door de Minister. Wij, als Staatssecretaris Justitie en Veiligheid en Staatssecretaris
Jeugd, Preventie en Sport, en ook de toenmalige Minister voor Rechtsbescherming, hebben
geen verantwoordelijkheid of bevoegdheid om een dergelijke toezegging te doen. Zo
schreef de Minister voor Rechtsbescherming op 29 mei 2019 in een brief richting de
Belangenvereniging Den Dolder het volgende:

«In de brief van 3 april 2019 vraagt u aan te sturen op vervroegd vertrek van FPA
Utrecht uit Den Dolder. In de brief van 13 mei 2019 verzoekt u om een duidelijk en
snel tijdspad richting het voorgenomen vertrek van de FPA uit Den Dolder. Deze punten
zijn ook bij de bijeenkomst op 18 april 2019 aan de orde gekomen. Zoals ook daar is
aangegeven, koopt de Dienst Justitiële Inrichtingen plaatsen in bij zorgaanbieders
in Nederland om uitvoering te geven aan de door de strafrechter opgelegde forensische
zorg. Het is niet aan de Minister om de kliniek te sluiten of aan te sturen op een
tijdspad richting het voorgenomen vertrek.»

Aanvullend willen wij erop wijzen dat Fivoor een particuliere zorgaanbieder is die
zorg biedt aan forensische én reguliere cliënten. Waar het reguliere zorg betreft,
kopen de zorgkantoren de zorg in. Vanuit onze positie en bevoegdheden, hebben wij
beiden geen zeggenschap over de verhuizing van Fivoor. Dit neemt niet weg dat we de
zorgen van de inwoners van Den Dolder snappen en willen verkennen wat wij wél kunnen
betekenen. Onze inzet lichten wij toe in onze beantwoording op vraag 4, 5, 6 en 9.

Vraag 2 en 3

Klopt het dat de oorspronkelijke afspraak met Altrecht en Fivoor was om uiterlijk
1 januari 2025 te vertrekken uit Den Dolder? Zo ja/nee, waarom?

Waarom is ondanks een duidelijke afspraak over vertrek uiterlijk per 1 januari 2027
van Altrecht en Fivoor, het nog niet gelukt om tot concrete vertrekplannen te komen?

Antwoord 2 en 3

Zoals wij in de beantwoording van vraag 1 aangeven, hebben wij geen bevoegdheden in
de verhuizing van Fivoor. Dit is een verantwoordelijkheid van Fivoor en Altrecht.
Op verzoek van gemeente Zeist is een reconstructie gemaakt van de inspanningen die
zijn verricht door Fivoor en Altrecht om een nieuwe locatie te vinden en te inventariseren
of er potentiële vestigingslocaties zijn waar Fivoor naar toe zou kunnen verhuizen.
Een samenvatting van de resultaten van dit onderzoek is op 5 maart jl. door de gemeente
bekend gemaakt. Hieruit is gebleken dat Fivoor en Altrecht serieuze tijd en moeite
hebben geïnvesteerd in het zoeken naar een geschikte nieuwe locatie, waarbij zij 35
opties hebben onderzocht. Het rapport geeft aan dat de dominante reden waarom locaties
afvallen is dat gemeenten niet meewerken aan het vestigen van Fivoor. We vinden het
belangrijk voor Den Dolder, Altrecht en Fivoor dat er gezamenlijk een passende oplossing
wordt gevonden. Dit vergt samenwerking tussen alle partijen. Onze inzet lichten we
onderstaand toe.

Vraag 4, 5, 6 en 9

Wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat concrete vertrekplannen gerealiseerd worden
en de beschikbare capaciteit op een andere locatie gerealiseerd wordt?

Welke maatregelen gaat u in de tussentijd nemen om de veiligheid in Den Dolder te
waarborgen maar ook om tegemoet te komen aan het veiligheidsgevoel van de bewoners?

Op welke wijze gaat u ervoor zorgen dat de gemeente Zeist en Altrecht en Fivoor doorlopend
in overleg blijven over de ontstane situatie en het vertrek?

Bent u bereid net als uw ambtsvoorgangers om zelf ook in gesprek te gaan en te blijven
met de omwonenden? Zo ja/nee, waarom?

Antwoord 4, 5, 6 en 9

Hoewel wij niet verantwoordelijk zijn voor de bedrijfsvoering of voor de relocatie
van Fivoor, vinden wij het belangrijk dat kwalitatief hoogwaardige zorg in een veilige
omgeving voor iedereen beschikbaar blijft. Zeker in het licht van de huidige capaciteitsdruk.
Zodoende vinden wij het belangrijk dat de betrokken partijen met elkaar in gesprek
blijven om tot een duurzame oplossing te komen.

In dit verband heeft de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid op 5 februari
jl. overleg gehad met zowel de burgemeester en de betrokken wethouder van de gemeente
Zeist als de commissaris van de Koning van de provincie Utrecht. Hierbij is onder
meer besproken of en hoe Rijksvastgoed kan worden ingezet voor de verhuizing van Fivoor.
De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid heeft toegezegd deze mogelijkheid te
verkennen.

Ook is gesproken over de veiligheid in Den Dolder. De zorgen en gevoelens van onveiligheid
van de omwonenden zijn begrijpelijk en nemen wij serieus. Daarom wordt bekeken wat,
naast de maatregelen die Fivoor heeft ingezet zoals extra buurtcoaches en het tijdelijk
stopzetten van de verlofbewegingen, verder nodig is om de veiligheid en leefbaarheid
in Den Dolder te verbeteren en wat het Rijk hierin kan betekenen om Fivoor en de gemeente
te ondersteunen. Op uitnodiging van de burgemeester zijn we op 6 maart jl. op werkbezoek
naar Den Dolder geweest om hierover verder te praten met omwonenden.

Vraag 7 en 8

Bent u bekend met de antwoorden op Kamervragen over het bericht «behandeldirecteur
van de PI Vught die zwaar blunderde bij de overplaatsing van Michael P. is nu bestuurder
van Fivoor»?2

Op welke wijze heeft de Inspectie sinds de beantwoording van deze Kamervragen «de
vinger aan de pols» gehouden om de gewenste cultuuromslag te bereiken?

Antwoord 7 en 8

Ja, wij zijn bekend met de antwoorden op de Kamervragen over genoemd bericht. De Inspectie
Justitie en Veiligheid heeft samen met de Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd (hierna:
de inspecties) het detentieverloop van Michael P. onderzocht. Dit rapport is in maart
2019 gepubliceerd. Daarnaast hebben de inspecties een intensief toezicht traject bij
Forensische Psychiatrische Afdeling (FPA) Utrecht opgestart. De inspecties hebben
onder andere FPA Utrecht een verbeterplan laten opstellen en de voortgang hiervan
zowel op schrift als met bezoeken gevolgd en getoetst. Gelet op de behaalde resultaten
hebben de inspecties in december 2019 het intensief toezicht beëindigd. Na beëindiging
van het intensieve toezicht hebben de (afzonderlijke) inspecties Fivoor gevolgd binnen
hun doorlopend toezicht. Dit doen zij door signalen zoals incidentmeldingen te monitoren/onderzoeken
en (locatie)bezoeken af te leggen.3

Binnen dit doorlopend toezicht is door beide inspecties geen aanleiding gezien om
het toezicht te intensiveren. Meldingen van Fivoor zijn afgehandeld en waar nodig
opgevolgd. Publicaties over het toezicht van de IGJ hebben plaatsgevonden in 2021,
2022 en 2024. Deze publicaties betroffen de zorgverlening in de coronaperiode, thematische
toetsing op de kwaliteit van de Forensische Zorg, meldingen van seksueel grensoverschrijdend
gedrag en thematische toetsing op de uitvoering van de Wet verplichte ggz. Uitkomsten
van toezicht op basis van meldingen worden door de IGJ niet gepubliceerd.

Er is tussen beide inspecties en Fivoor een laagdrempelig en open contact. De inspecties
worden vroegtijdig geïnformeerd over kwesties die het toezicht aangaan. Het incidententoezicht
en het risicotoezicht hebben tot op heden geen aanleiding gegeven om maatregelen te
treffen. Desalniettemin is Fivoor een zorgaanbieder met cliënten met een hoog risicoprofiel.
Incidenten zijn niet altijd te voorkomen.

Het onderzoek van de IGJ naar de zorgverlening voorafgaand aan het steekincident in
Den Dolder loopt, maar is nog niet zo ver dat reeds conclusies te trekken zijn.