Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Rajkowski en Boomsma over het bericht 'Onverantwoord veel' asielzoekers vast in aanmeldcentrum Schiphol'

Antwoord van Minister Faber – Van de Klashorst (Asiel en Migratie) (ontvangen 18 december
2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht ««Onverantwoord veel» asielzoekers vast in aanmeldcentrum
Schiphol»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Herkent u het beeld dat er momenteel meer asielaanvragen worden gedaan op Schiphol
dan voorheen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe verklaart u dit? Uit welke landen komen
deze aanvragers en om hoeveel mensen gaat het?

Antwoord 2

Vanaf half oktober 2024 was er een sterke toename van het aantal asielaanvragen op
Schiphol. Dit kwam in eerste instantie voornamelijk door passagiers met Tsjadische,
Senegalese, Mauritaanse en Centraal-Afrikaanse nationaliteit. Zij gebruikten Schiphol
als transitluchthaven op weg naar bestemmingen in Zuid-Amerika. In veel gevallen was
het uiteindelijke doel om via Zuid-Amerika over land naar de Verenigde Staten te reizen.
Wanneer doorreizen op Schiphol niet mogelijk bleek, vroegen veel reizigers met genoemde
nationaliteiten op Schiphol asiel aan. Halverwege november was kortstondig sprake
van een toename van andere nationaliteiten die op Schiphol asiel aanvroegen, met name
Kenianen. Ook zij maakten gebruik van de transitfaciliteit om in Nederland asiel aan
te vragen. Trendrapportages van de Koninklijke Marechaussee (KMar) en de Immigratie-
en Naturalisatiedienst (IND) bevestigen dit beeld.

Tabel: Aantal vreemdelingen dat op Schiphol bij de KMar heeft aangegeven asiel te
willen aanvragen. (Bron: KMar, peildatum 1 december; cijfers afgerond op tientallen)1

Nationaliteit

sep-24

okt-24

nov-24

Tsjadische

n.v.t.

10

<5

Senegalese

n.v.t.

10

110

Mauritaanse

n.v.t.

20

90

Keniaanse

n.v.t.

n.v.t.

70

Centraal-Afrikaanse

n.v.t.

10

10

X Noot

1

Alle cijfers (zowel de totalen als de verschillende deelcijfers) zijn afgerond op
tientallen. Door de afrondingen kan een ogenschijnlijk verschil ontstaan tussen de
eindtotalen en de optelsommen van de verschillende deelcijfers. Voor de vermelde cijfers
geldt dat cijfers over eenzelfde periode in vorige of toekomstige rapportages kunnen
afwijken van de thans verstrekte informatie. Reden hiervoor is dat een klein deel
van de registraties van een bepaalde rapportageperiode pas na het verstrijken van
die periode plaatsvindt. Hierdoor kunnen verschillen ontstaan tussen rapportages en/of
edities. De in de tabel genoemde cijfers laten niet zien welk aandeel van deze instroom
bij de KMar daadwerkelijk de asielgrensprocedure heeft doorlopen.

Vraag 3

Bent u van mening dat deze stijging te maken heeft met de visumplicht die Spanje heeft
ingesteld voor reizigers uit Afrika die met een tussenstop naar Latijns-Amerika vliegen,
waardoor asielzoekers nu uitwijken naar Amsterdam? Zo ja, zorgt dit voor een waterbedeffect
in andere landen, zoals Nederland?

Antwoord 3

Dit is een mogelijke verklaring. De recent ingevoerde luchthaventransitvisumplicht
van Spanje voor reizigers uit bepaalde Afrikaanse landen heeft waarschijnlijk geleid
tot een verschuiving van migratiestromen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat Nederland vanwege de stijging een transitluchthavenvisumplicht
moet instellen voor mensen met de nationaliteit van landen waarvan relatief veel mensen
asiel aanvragen, zoals de in de uitzending genoemde Noord-Afrikaanse landen? Zo ja,
hoe gaat u ervoor zorgen dat de internationale hubfunctie van Schiphol niet in gevaar
komt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Ja, ik deel die mening. Sinds 25 november 2024 is daarom een luchthaventransitvisumplicht
ingesteld voor reizigers met de Tsjadische, Senegalese, Mauritaanse en Centraal-Afrikaanse
nationaliteit. Sindsdien is er tot het moment van schrijven geen enkele asielaanvraag
meer ingediend door passagiers met bovengenoemde nationaliteiten op Schiphol.

Het instellen van een luchthaventransitvisumplicht kan negatieve gevolgen hebben.
Zo kan deze maatregel de bilaterale betrekkingen met de betrokken landen verstoren,
wat op zijn beurt gevolgen kan hebben voor andere samenwerkingstrajecten, zoals migratiedialogen.
Daarom is het essentieel om zorgvuldig te bepalen wanneer en welke landen op de lijst
moeten worden geplaatst, ook om ervoor te zorgen dat de internationale hubfunctie
van Schiphol niet wordt aangetast.

Vraag 5

Welke andere maatregelen bent u van plan te nemen om de stijging van het aantal asielaanvragen
in Nederland via Schiphol tegen te gaan?

Antwoord 5

Ontwikkelingen en trends in de asielinstroom worden nauwlettend in de gaten gehouden.
Er wordt voortdurend door onder andere de KMar en de IND geanalyseerd of er nieuwe
migratietrends ontstaan, zodat daar snel op ingespeeld kan worden. Daarnaast is er
contact met een aantal luchtvaartmaatschappijen op migratieroutes om irreguliere migratie
te voorkomen en tegen te gaan. Hierdoor is ook het aantal reizigers uit andere Afrikaanse
landen dat op Schiphol asiel aanvraagt, aanzienlijk afgenomen. Tevens wordt het netwerk
van Immigration Liaison Officers van de IND actief ingezet om luchtvaartmaatschappijen
te adviseren over reisbewegingen die wijzen op irreguliere migratie.