Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg inzake Reactie op verzoek commissie over de brief van het Indisch Platform 2.0. over de Backpay-regeling voor weduwen (Kamerstuk 20454-204)

In de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport bestond bij enkele fracties
behoefte een aantal vragen en opmerkingen voor te leggen aan de Staatssecretaris van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport (V.P.G. Karremans) over de reactie op het verzoek
van de commissie over de brief van het Indisch Platform 2.0. over de Backpay-regeling
voor weduwen1.

De fungerend voorzitter van de commissie,

Eerdmans

Adjunct-griffier van de commissie,

Heller

Inhoudsopgave

I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de GL-PvdA-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de BBB-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

II. Reactie van de Staatssecretaris

I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie hebben kennisgenomen van de kabinetsreactie op de brief
van het Indisch Platform 2.0. over de Backpay-regeling voor weduwen. Zij zijn naar
aanleiding van de brief benieuwd hoeveel weduwen/overige personen op dit moment in
aanmerking zouden komen voor de Backpay-regeling. Mocht dit aantal bekend zijn, dan
willen genoemde leden graag weten welk bedrag daarmee gemoeid is per weduwe/persoon
en wat het totale bedrag zal zijn.

Vragen en opmerkingen van de leden van de GL-PvdA-fractie

De leden van de GL-PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de reactie van het kabinet.
Genoemde leden betreuren de opstelling van de Nederlandse overheid ten opzichte van
de ambtenaren en militairen die in dienst waren van het Nederlands-Indisch gouvernement
en ten tijde van de Japanse bezetting geen (volledig) salaris hebben ontvangen. Zij
merken op dat de Indische-Molukse gemeenschap niet goed is behandeld door de Nederlandse
overheid.

De leden van de GL-PvdA-fractie zijn zich bewust van het standpunt van de Nederlandse
regering en erkennen dat het standpunt in 1956 is bevestigd door de Hoge Raad. Tevens
zijn genoemde leden zich ervan bewust dat het College voor de Rechten van de Mens
heeft uitgesproken dat de Backpay-regeling niet discriminatoir is. Desondanks hebben
zij begrip voor het onrecht wat ervaren en gevoeld wordt door de weduwen en nabestaanden
van de militairen en ambtenaren. Genoemde leden merken daarbij op dat dit niet slechts
om individueel rechtsherstel gaat, maar dat dit een breder symbool is voor de houding
van de Nederlandse overheid tegenover de Indische-Molukse gemeenschap.

De leden van de GL-PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de bevinding dat een Backpay-regeling
voor weduwen, ongeacht de vorm, complex uitvoerbaar zou zijn en dat het vorige kabinet
constateerde dat het aan een nieuw kabinet zou zijn hoe een eventuele Backpay-regeling
wordt vormgegeven. Naar aanleiding hiervan vragen zij de huidige Staatssecretaris
hoe hij reflecteert op de Backpay-regeling en of hij een verruiming van de regeling
door het loslaten van de peildatum van 15 augustus 2015 als wenselijk acht.

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de brief van het kabinet. Deze
leden waarderen het dat de voormalig Staatssecretaris reeds contact heeft opgenomen
naar aanleiding van het bericht van deze briefschrijvers en danken hem daarvoor. Deze
leden hebben geen verdere vragen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

De leden van de NSC-fractie hebben de brief van het Indisch Platform 2.0 met interesse
gelezen. Over de Backpay-regeling voor weduwen en weduwnaars zijn al eerder schriftelijke
vragen gesteld door Kamerleden. In de beantwoording heeft de voormalig Staatssecretaris
geantwoord dat, ondanks dat er geen juridische basis was, toch in 2015 met het Indisch
Platform afspraken zijn gemaakt over een Backpay-regeling voor de nog in leven zijnde
ambtenaren of militairen die ten tijde van de Japanse bezetting een dienstverband
hadden met het Nederlands-Indisch gouvernement, maar niet voor de weduwen. De leden
van de NSC-fractie willen graag weten of toentertijd ook de weduwen en weduwnaars
betrokken waren bij de afspraken over de Backpay-regeling.

De leden van de NSC-fractie lezen dat in het rapport «Onderzoek Backpay regeling weduwen»
uit 2021 wordt geadviseerd om snel besluiten te nemen, mede omdat de levende weduwen
zeer oud zijn. Wat is de reden dat er geen snelle besluiten zijn genomen om ook een
regeling te treffen voor de nog levende weduwen? Klopt het dat de onderzoekers van
het rapport toen inschatten dat de kosten voor Backpay aan weduwen € 42,5 miljoen
zouden zijn, plus circa € 10 miljoen afdrachten aan de Belastingdienst en € 4,3 miljoen
voor de uitvoering? In de latere brieven van het kabinet lezen genoemde leden dat
er geen Backpay-regeling voor weduwen komt omdat de uitvoering complex is. Wat vindt
de nieuwe Staatssecretaris ervan dat een belangrijke regeling, waar de staat moreel
verantwoordelijk voor is, op deze manier niet tot stand komt?

Vragen en opmerkingen van de leden van de BBB-fractie

De leden van de BBB-fractie hebben kennisgenomen van de brief van het kabinet. Zij
hebben de volgende vragen aan de Staatssecretaris.

De leden vragen de Staatssecretaris hoe hij aankijkt tegen het gevoerde beleid rond
dit dossier. Staat hij hetzelfde in dit dossier als de vorige Staatssecretaris? En
zo niet, is hij van plan om het vorige kabinetsbesluit terug te draaien? Zo nee, waarom
niet?

Verder vragen deze leden de Staatssecretaris waarom de weduwen niet de Backpay kunnen
krijgen en of de Staatssecretaris de mening deelt dat het onrechtvaardig is dat deze
kleine groep weduwen nog steeds geen Backpay hebben gehad. Zo ja, welk bedrag zou
aan deze weduwen zijn uitgekeerd als het vorige kabinet het gewoon had uitgevoerd?

Daarnaast vragen genoemde leden of de Staatssecretaris bereid is om een gesprek aan
te gaan met het Indisch Platform 2.0 over de Backpay-regeling voor weduwen. Zo ja,
wil hij dit toezeggen? Gezien de hoogoplopende emoties door het vorige beleid, heeft
duidelijkheid voor de weduwen nu de eerste prioriteit.

Tot slot is in de antwoorden op de vragen over het bericht «Ministerie stopte acht
ton subsidie in verlieslijdend festival» aangegeven dat niet bekend is waar het getal
van 557 weduwen op gebaseerd is. Ook wordt aangegeven dat het Ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport en de Sociale Verzekeringsbank (SVB), die belast was met de uitvoering
van de Backpay-regeling, niet beschikken over een bestand of archief op basis waarvan
zij kunnen vaststellen hoeveel zogeheten Backpay-weduwen er zijn of waren. Is de Staatssecretaris
bereid om te kijken naar mogelijkheden dit in kaart te brengen zodat hij kan vaststellen
hoeveel Backpay-weduwen er zijn of waren, bijvoorbeeld via een rondvraag onder de
Indische gemeenschap?

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben de brief van de Staatssecretaris over deze belangrijke
kwestie met interesse gelezen. Zij hebben nog een aantal vragen en opmerkingen.

Nu een nieuw kabinet is aangetreden, is dit wat de leden van de SP-fractie een goed
moment om eindelijk aan de slag te gaan met een rechtvaardige Backpay-regeling voor
weduwen. Velen van hen wachten al bijna tachtig jaar op gerechtigheid voor het niet
ontvangen salaris en pensioen van de mensen die in dienst waren van het Nederland-Indisch
Gouvernement.

De leden van de SP-fractie zijn benieuwd wat het huidige standpunt van de nieuw Staatssecretaris
is over een Backpay-regeling voor weduwen. De leden van de SP-fractie vragen of hij
kan aangeven of hij hierover al heeft gesproken binnen het kabinet. En tevens of hij
ook het gesprek is aangegaan met de Indische en Molukse gemeenschap over een rechtvaardige
regeling. Genoemde leden vragen op welke termijn en op welke manier de nieuwe Staatssecretaris
van plan is om deze breed gedeelde wens van de Kamer voor een rechtvaardige regeling
uit te voeren. Ook zijn de leden van de SP-fractie benieuwd naar wat de nieuwe Staatssecretaris
vindt van het eerdere onderzoek waaruit bleek dat een nieuwe regeling niet gemakkelijk
is, maar ook niet onmogelijk.

De leden van de SP-fractie zijn al jarenlang bezig met gerechtigheid voor deze groep.
Zij vragen dan ook hoe de nieuwe Staatssecretaris kijkt naar eerdere voorstellen die
zijn gedaan, zoals de motie-Dijk/Mohandis2 die verzoekt de regering om alsnog met een Backpay-regeling te komen voor weduwen
waarbij 15 augustus 2015 als peildatum wordt genomen. De leden van de SP-fractie vragen
de Staatssecretaris ook of hij op dezelfde manier kijkt naar de brief van het Indische
Platform 2.0 als de vorige Staatssecretaris.

II. Reactie van de Staatssecretaris