Brief regering : Opening Energiefonds 2025

Nr. 562
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 april 2025

Op 14 februari 2025 heb ik uw Kamer geïnformeerd over het positieve besluit om het
energiefonds in 2025 op te gaan starten.1 In deze brief licht ik, mede namens de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
(SZW) en de Minister van Klimaat en Groene Groei, een aantal belangrijke zaken over
dit fonds toe, zoals de openingsdatum, voorwaarden en toegankelijkheid.

Energiefonds 2025

In 2023 en in 2024 heeft de Stichting Tijdelijk Noodfonds Energie (TNE) ruim 160.000
huishoudens met een laag (midden)inkomen en een hoge energierekening geholpen bij
de energierekening. Daardoor zijn veel geldzorgen, problematische schulden en afsluitingen
voorkomen. Er zijn op dit moment nog steeds veel huishoudens die moeite hebben met
het betalen van de energierekening. Het kabinet heeft daarom voor 2025 € 60 miljoen
gereserveerd om energiearme huishoudens te helpen bij de energierekening.

Het kabinet heeft op 14 februari 2025 besloten om de publiek-private samenwerking
met een aantal energieleveranciers, de netbeheerders en de diverse betrokken maatschappelijke
partijen nog één jaar in te richten, zodat er ook in 2025 een energiefonds beschikbaar
is. In de aanloop naar dit besluit is de nauwe betrokkenheid van de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten (VNG) ook essentieel geweest.

Net als in de voorgaande jaren is het randvoorwaardelijk dat derde partijen ook meer
dan één derde van de totale som financieel bijdragen om bestuurlijke risico’s te voorkomen.
Ik ben de energieleveranciers2 en netbeheerders3 erg dankbaar voor hun bijdragen aan de uitvoeringskosten van het fonds. Dankzij hun
bijdrage is het mogelijk om ook dit jaar dit fonds weer te openen en huishoudens te
ondersteunen. Het energiefonds wordt ook dit jaar weer uitgevoerd onder verantwoordelijkheid
van TNE.

Toelichting fonds 2025

Openingsdatum

TNE heeft de afgelopen periode hard gewerkt om het loket zo snel mogelijk te openen,
zodat energiearme huishoudens steun op de energierekening kunnen aanvragen. Het loket
opent naar verwachting in de week van 21 april voor aanvragen. De exacte datum wordt
uiterlijk een week voor opening gepubliceerd. Een aanvraag indienen kan via de website
(noodfondsenergie.nl) en de app van het Noodfonds Energie. Naar verwachting kan het
energiefonds op basis van de huidige energieprijzen circa 100.000 huishoudens helpen.
De subsidie die het Rijk verstrekt aan TNE is € 56,3 miljoen.

Om binnen de hierboven genoemde verhouding te blijven, is dit het maximale bedrag
wat het Rijk kan verstrekken. Van de resterende middelen wordt maximaal € 1 miljoen
ter beschikking gesteld voor Caribisch Nederland ten behoeve van de betaalbaarheid
van de energierekening. Daarnaast wordt een subsidie verstrekt aan de Nederlandse
Schuldhulproute (NSR). Meer informatie over het doel van deze subsidie wordt later
in deze brief toegelicht.

De duidelijkheid die deze brief over het energiefonds biedt, is essentieel voor huishoudens.
Zij hebben lang moeten wachten op deze duidelijkheid. Tegelijkertijd hebben energieleveranciers
in de regel een vast termijnbedrag afgesproken met huishoudens, waardoor de hoogte
van de energierekening niet fluctueert tussen zomer en winter.

Doelgroep

Net als bij het Noodfonds 2024 kunnen huishoudens met een bruto inkomen tot 130% van
het sociaal minimum met een energiequote van minimaal 8% en huishoudens met bruto
inkomen van 130% tot 200% van het sociaal minimum met een energiequote van minimaal
10%, een aanvraag indienen voor steun van het energiefonds 2025. Met de keuze voor
200% van het sociaal minimum is deze regeling ook bedoeld voor werkenden met een (laag)middeninkomen.
De verwachte gemiddelde steun is € 90 per huishouden per maand voor maximaal 6 maanden.

Huishoudens met een blokaansluiting

Dit jaar kunnen huishoudens met blokaansluiting ook een aanvraag voor het energiefonds
indienen, mits zij voldoen aan dezelfde criteria voor wat betreft hun inkomen en de
verhouding tot de hoogte van de energierekening. Dit is nieuw ten opzichte van de
voorgaande jaren. Hiermee is invulling gegeven aan de toezegging om de Kamer te informeren
of huishoudens met blokaansluitingen ook aanspraak kunnen maken op het energiefonds4 en de motie van de leden Kops en Vermeer5 om bij de uitwerking van het energiefonds ervoor te zorgen dat ook huishoudens met
blokaansluiting in aanmerking kunnen komen voor energiecompensatiemaatregelen.

TNE heeft huishoudens met blokaansluitingen zo veel als mogelijk actief betrokken
bij de vormgeving van het aanvraagproces voor deze huishoudens. TNE heeft ingezet
op een zo snel mogelijke opening van het loket en een zo eenvoudig mogelijk aanvraagproces
voor huishoudens. Dit betekent ook dat TNE tijdens de looptijd van het loket nog uitvoeringsvraagstukken
kan tegenkomen.

Niet uit te sluiten valt dat er situaties ontstaan waarbij bijvoorbeeld een huishouden
aanvullende vragen krijgt, waarbij een huishouden meer informatie moet aanleveren,
er vertraging is bij het verwerken van de aanvraag, er vertraging is bij de uitbetaling,
er sprake kan zijn van misbruik en/of oneigenlijk gebruik, er een keer een fout in
een berekening wordt gemaakt of er een fout in een overboeking wordt gemaakt. TNE
en SZW hebben gezamenlijk duidelijke afspraken gemaakt bij welke vraagstukken het
Rijk zal meedenken bij het vinden van oplossingen. Ik vraag uw Kamer begrip hiervoor.
TNE maakt het mogelijk dat huishoudens met een blokaansluiting direct, zonder tussenkomst
van een verhuurder, worden bereikt en dat staat centraal.

Aanvraagproces voor huishoudens

Net als in voorgaande jaren geldt dat, wanneer een huishouden in aanmerking komt voor
steun vanuit het energiefonds, de bijdrage in de meeste gevallen wordt betaald aan
de energieleverancier van het betreffende huishouden. De energieleverancier verrekent
vervolgens deze bijdrage met de energierekening. Wanneer er sprake is van een openstaande
schuld van het huishouden bij de energieleverancier, wordt de bijdrage hiermee verrekend.

Als deze openstaande schuld lager is dan de toegekende bijdrage, of het huishouden
geen openstaande schuld heeft, wordt de steun doorgaans over de eerstvolgende zes
maanden verrekend met de energierekening. Mocht het verrekenen over zes maanden niet
mogelijk zijn, bijvoorbeeld omdat het huishouden een overstap maakt naar een andere
energieleverancier, dan verrekent de energieleverancier de resterende steun met de
eindafrekening of keert dit direct uit op het rekeningnummer waarmee de energierekening
werd betaald.

Voor huishoudens met een blokaansluiting geldt dat zij net als huishoudens met een
eigen energiecontract, via de website en de Noodfonds app een aanvraag indienen. Het
huishouden levert vervolgens een bewijsstuk aan waaruit af te lezen is hoeveel het
huishouden per maand voor energie betaalt. Echter, aangezien er geen sprake is van
een betaalrelatie met een energieleverancier, vindt er geen verrekening plaats maar
zal het bedrag rechtstreeks worden gestort op de rekening van het huishouden. Nadere
informatie volgt zo snel mogelijk op de website van TNE.

Betrokkenheid maatschappelijke organisaties

De steun uit het energiefonds is zeer gericht voor huishoudens in een financieel kwetsbare
positie en daarom is er veel aandacht besteed aan het aanvraagproces en aanvullende
ondersteuning. TNE zorgt, net als voorgaande jaren, dat voor de opening van het fonds
dat maatschappelijke organisaties goed zijn voorbereid en werkt actief aan goede informatievoorziening
voor alle betrokken partijen.

TNE organiseert, naast het verstrekken van schriftelijke informatie, bijvoorbeeld
vragenuren en webinars voor organisaties binnen het sociaal domein waaronder hulpverleners.
Ook worden diverse organisaties zoals de ANBO, de Oogvereniging, IederIn en Stichting
Appt hiervoor uitgenodigd. BlindMobility en OnderAnderen zijn ook betrokken bij het
ervaringsdeskundigenonderzoek en de toegankelijkheid van het aanvraagproces.

TNE spant zich in om via de opgebouwde netwerken zoveel mogelijk huishoudens tijdig
te wijzen op de mogelijkheid van steun. Zoals eerder in deze brief al aangegeven heeft
het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid daarnaast een subsidie verstrekt
aan de NSR.

De NSR heeft een landelijk dekkende sociale kaart die in samenwerking met Landelijk
Steunpunt Thuisadministratie (LSTA) wordt ingezet voor het inrichten van een doorverwijsroute
naar lokale hulp voor huishoudens die niet zelfstandig een aanvraag kunnen indienen.
Naast een doorverwijzing vindt er, in samenwerking met TNE, monitoring plaats of de
hulp goed tot stand komt.

De met vrijwilligers opgezette inlooppunten en keukentafelgesprekken worden benut
om mensen die moeite hebben met het aanvraagproces hulp aan te bieden. Huishoudens
die moeite hebben met het digitaal aanvragen van steun kunnen indien gewenst doorverwezen
worden naar lokale hulpverleners in de buurt voor hulp op maat. Dit kan op een locatie,
maar eventueel ook thuis.

Zij helpen vervolgens met het indienen van de aanvraag. Deze ondersteuning is van
groot belang, omdat er geen papieren aanvraagmogelijkheid beschikbaar is. Huishoudens
die minder digitaal vaardig zijn worden zodoende ondersteund in het doen van een aanvraag.

Klachtenregeling

Net als vorig jaar heeft het TNE een klachtenregeling ingericht die erin voorziet
dat klachten snel worden opgepakt en er de ruimte is om maatwerk te leveren als de
situatie van het huishouden daarom vraagt. De klachtenregeling heeft vorig jaar goed
gewerkt en is, net als dit jaar, afgestemd met onder andere de Nationale ombudsman
en het Ministerie van SZW. Onderdeel van de afspraken is dat alle signalen en klachten
– ongeacht bij wie ze als eerste binnenkomen – snel terecht komen bij TNE zodat er
snel en gericht actie kan worden ondernomen om de huishoudens te helpen.

Warme doorverwijzing naar hulp bij verduurzaming

Energiebesparing en verduurzaming van woningen blijft een belangrijke route om bij
te dragen aan een betaalbare energierekening. Er is al een breed aanbod aan hulp bij
verduurzaming, maar deze bereikt nog niet altijd de doelgroep die het het hardste
nodig heeft. Dit betreft (onder meer) de doelgroep van het energiefonds, dus ik zet
mij in om hier dit jaar een stap in te zetten. Juist het bereik en het vertrouwen
dat het energiefonds en TNE hebben, kan erg bijdragen om ook de hulp voor verduurzaming
op de juiste plek aan te kunnen bieden. Samenwerking met Ministerie van Volkshuisvesting
en Ruimtelijke Ordening (VRO), gemeenten en partijen die al actief zijn in het aanbieden
van lokale hulp is daarbij essentieel. Op dit moment wordt met verschillende partijen
uitgewerkt hoe de doorverwijzing eruit kan komen zien. Bijvoorbeeld door bij het doen
van een aanvraag een huishouden digitaal of persoonlijk te informeren over de lokale
hulp in de eigen gemeente of het Warmtefonds op het moment dat een aanvrager in een
koophuis woont. Direct na het meireces wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over de
stand van zaken van het energiefonds en wordt nader toegelicht hoe de warme doorverwijzing
is ingericht.

Sluitingsdatum

De sluitingsdatum hangt af van het verloop van het aantal aanvragen en de hoogte van
de compensatie per huishouden. Op het moment dat een marge tot aan de grens van de
€ 56,3 miljoen wordt bereikt, zal TNE overgaan tot besluitvorming wanneer het loket
gaat sluiten. Er zijn immers zowel vanuit het Rijk als van derde partijen geen extra
middelen beschikbaar. Uiteraard is er met alle betrokken organisaties nauw contact
met TNE over het verloop van het beschikbare budget.

Voorafgaand aan de sluiting wordt dit tijdig gemeld op de website van het TNE en het
Rijk, zodat huishoudens weten tot wanneer zij een aanvraag kunnen indienen. Het is
goed als uw Kamer zich realiseert dat met de beschikbare middelen mogelijk niet alle
aanvragen kunnen worden gehonoreerd.

Lange termijn

Zoals in het Regeerprogramma (bijlage bij Kamerstuk 36 471, nr. 96) beschreven, zet het kabinet in op een rechtvaardige en betaalbare energietransitie,
ook voor huishoudens met een kleine portemonnee en middeninkomens. Daarom is er, naast
steun bij het betalen van de energierekening, ook aandacht voor het belang dat huishoudens
structureel worden geholpen met de energierekening door middel van verduurzaming.

Voor de lange termijn hebben het Ministerie van SZW en het Ministerie van VRO gezamenlijk
een voorstel uitgewerkt voor het Social Climate Fund, waarbij ingezet wordt op maatregelen
die bijdragen aan verduurzaming en energiezuiniger maken van woningen in combinatie
met directe tijdelijke steun op de energierekening voor huishoudens in een financieel
kwetsbare positie. Zo worden huishoudens structureel geholpen bij het opvangen van
de effecten van het emissiehandelssysteem voor CO2-emissies van de gebouwde omgeving en transport (ETS2). Het kabinet zal medio april
een besluit nemen welk voorstel zal worden ingediend bij de Europese Commissie.

Deze inzet zal worden opgenomen in het Sociaal Klimaatplan dat uiterlijk op 30 juni
2025 moet worden ingediend bij de Europese Commissie. Uw Kamer wordt tijdig meegenomen
in het definitieve plan voordat deze wordt ingediend.

Tot slot

Ik wil alle betrokken partijen, waaronder het bestuur van TNE, de energieleveranciers6, netbeheerders7, banken, de VNG, een aantal betrokken gemeenten en diverse maatschappelijke organisaties
en vrijwilligers bedanken voor hun inspanningen om het energiefonds 2025 mogelijk
te maken. Dankzij de inzet van deze organisaties in deze unieke privaat-publieke samenwerking
kunnen ook in 2025 huishoudens geholpen worden bij het betalen van hun energierekening.

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
J.N.J. Nobel