Brief regering : Rapport ‘Online inbreuken in beeld’

35 454
Wijziging van de Auteurswet, de Wet op de naburige rechten, de Databankenwet en de
Wet toezicht en geschillenbeslechting collectieve beheersorganisaties auteurs- en
naburige rechten in verband met de implementatie van Richtlijn (EU) 2019/790 van het
Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 inzake auteursrechten en naburige
rechten in de digitale eengemaakte markt en tot wijziging van de Richtlijnen 96/9/EG
en 2001/29/EG (Implementatiewet richtlijn auteursrecht in de digitale eengemaakte
markt)

Nr. 113
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 27 maart 2025

Met deze brief bied ik u het rapport «Online inbreuken in beeld» aan. Dit rapport
vloeit voort uit een onderzoek dat het afgelopen jaar, in opdracht van de Federatie
Beeldrechten1, is uitgevoerd naar aanleiding van de motie van het voormalig lid Van den Berge c.s.
van 9 november 20202.

In voornoemde motie wordt de regering verzocht in gesprek te gaan met fotoverenigingen
over het voorlichten van gebruikers (zoals niet-commerciële bloggers en andere particuliere
internetgebruikers) van fotomateriaal op het internet en over het hanteren van billijke
tarieven en procedures in gevallen waar sprake is van onopzettelijke inbreuk op het
auteursrecht van fotografen3.

Door de toenmalig Minister voor Rechtsbescherming is destijds de bereidheid uitgesproken,
ondersteund door de motie, tot het ter tafel brengen van dit onderwerp tijdens de
reguliere gesprekken met de partijen die de verschillende kanten van het auteursrecht
vertegenwoordigen4. Het Ministerie van OCW heeft vervolgens de verdere uitvoering van de motie op zich
genomen in het licht van het principe dat makers een eerlijke vergoeding verdienen
ook voor het gebruik van hun werk door derden. In dit kader is contact gelegd met
de Federatie Beeldrechten als belangenbehartiger van de beeldmakers, waaronder de
fotografen, om de gevraagde dialoog op gang te brengen. Hieruit kwam de behoefte naar
voren om meer inzicht te krijgen in de gestelde problematiek inzake onrechtmatig online
gebruik van door fotografen gemaakt beeld en is in opdracht van de Federatie Beeldrechten,
door Atlas Research en IViR onderzoek gedaan. OCW heeft voor een deel bijgedragen
aan de financiering van dit onderzoek.

Het rapport richt zich op de zogenoemde «kleine gebruikers» waarmee worden bedoeld:
kleine stichtingen en verenigingen, zzp’ers en particulieren. De onderzoekers hebben
de perspectieven van zowel de kleine gebruikers als de fotografen voor het voetlicht
gebracht. Zij hebben dit gedaan door middel van het uitzetten van een enquête onder
deze groep gebruikers en het voeren van focusgesprekken met zowel de kleine gebruikers
als de fotografen. Daarnaast hebben zij jurisprudentieonderzoek gedaan naar de frequentie
van handhaving in de vorm van een gerechtelijke procedure.

In het rapport tekent zich het beeld af dat de fotografen een gebrek aan respect ervaren
voor hun vak. Door ongeveer 30% van alle kleine gebruikers wordt inbreuk makend gehandeld
door naar schatting jaarlijks 272 tot 368 duizend foto’s onrechtmatig op een website
te plaatsen.5 Desondanks blijkt dat zij terughoudend zijn in hun betalingsbereidheid voor het gebruik
van professioneel beeld, zoals foto’s. Volgens de fotografen komt dit veelal door
de verwachting dat professioneel beeld kosteloos of voor heel weinig geld gebruikt
kan worden «omdat het toch al gemaakt is» of «omdat het een goede mogelijkheid is om je werk te laten zien».6

Ik begrijp de zorgen van de fotografen goed en neem de constateringen in het rapport
serieus. Het principe dat makers een eerlijke vergoeding verdienen (fair pay), ook
voor het gebruik van hun werk door derden, is zonder uitzondering een belangrijke
voorwaarde voor iedere maker. Ik zal over de gestelde problematiek en mogelijke oplossingen
dan ook in gesprek blijven met de Federatie Beeldrechten. Oog voor de complexiteit
is daarbij van belang, evenals het bevorderen van kennis bij kleine gebruikers over
de auteursrechtelijke aspecten aan het gebruik van professioneel beeld.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
E.E.W. Bruins