Brief regering : Accountantsrapporten Regeling Grote Projecten

Nr. 7
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 februari 2025

De Auditdienst Rijk stelt ten behoeve van de Tweede Kamer accountantsrapporten op
over daartoe aangewezen «grote projecten». Hierover moeten nader gespecificeerde afspraken
tussen de Tweede Kamer en de Auditdienst Rijk worden gemaakt. In deze brief doe ik
een voorstel hoe hier op uniforme wijze invulling aan kan worden gegeven binnen de
vaktechnische kaders waaraan accountants zich dienen te houden. Daarmee kan de Auditdienst
Rijk tegemoet blijven komen aan de wensen van Uw Kamer ten aanzien van de informatievoorziening
over grote projecten.

De Tweede Kamer heeft de mogelijkheid om langdurige en complexe projecten of wetgevingstrajecten
onder de Regeling Grote Projecten aan te wijzen als «groot project». De bewindslieden
die verantwoordelijk zijn voor dergelijke grote projecten zijn dan verplicht Uw Kamer
uitgebreid en geregeld te informeren over de gang van zaken rond zulke projecten.
Ten behoeve van de uitvoering van de parlementaire controle dienen de bewindslieden
een basisrapportage en periodieke voortgangsrapportages aan Uw Kamer te zenden, voorzien
van een accountantsrapport van de Auditdienst Rijk of een openbaar accountantskantoor.

De informatie die door de bewindslieden in hun rapportages aan de Kamer moet worden
verschaft, is gespecificeerd in de Regeling Grote Projecten en kan worden onderscheiden
in enerzijds historische financiële informatie en anderzijds informatie over (de ontwikkeling
van) de doelstellingen, reikwijdte, planning en financiën van het project, de aan
het project verbonden risico’s en de wijze waarop het project wordt beheerst en beheerd.
In het accountantsrapport moet volgens de Regeling Grote Projecten een oordeel worden
gegeven over de kwaliteit en volledigheid van de financiële en niet-financiële informatie
en over de beheersing en het beheer van het project. Voor de financiële informatie
voldoet een «oordeel» van de accountant aan de informatiebehoefte van Uw Kamer, maar
voor de andere informatie is die informatiebehoefte anders en breder. Hierbij staat
voor de Kamer het handelingsperspectief centraal. Een «oordeel» van de accountant
voorziet niet in die behoefte, maar daarvoor is informatie nodig over ontwikkelingen,
risico’s en mogelijke tekortkomingen. Ik licht dat hieronder toe.

Een accountant moet zich in zijn beroepsuitoefening houden aan de gedrags- en beroepsregels
van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA). De NBA heeft verordenende
bevoegdheid en heeft onder meer standaarden uitgevaardigd waaraan accountants moeten
voldoen bij het aanvaarden en uitvoeren van een opdracht en bij het rapporteren over
de uitkomsten daarvan. De benaming «oordeel» in deze standaarden heeft een specifieke
vaktechnische betekenis. Dit geldt ook voor het rapporteren van «bevindingen» bij
opdrachten tot het verrichten van «overeengekomen specifieke werkzaamheden». Zo is
voor het kunnen geven van een oordeel een uitgewerkt en objectief normen- en wegingskader
vereist, waaraan de accountant het object, waarover zekerheid moet worden geboden,
kan toetsen. Een rapport inzake overeengekomen specifieke werkzaamheden dient zich
strikt te beperken tot de feitelijke bevindingen die het resultaat zijn van de op
detailniveau overeengekomen werkzaamheden, die vooraf nauwkeurig moeten zijn beschreven
in bewoordingen die duidelijk, niet misleidend en niet voor verschillende interpretaties
vatbaar zijn. Meer informatie ontvangt de Kamer dan niet van de Auditdienst Rijk.

Het is voor de Auditdienst Rijk belangrijk om de informatiebehoefte van de Tweede
Kamer te kennen om op basis daarvan binnen het bovengeschetste vaktechnische kader
het juiste opdrachttype te kunnen kiezen en invulling te kunnen geven aan de wensen
van de Kamer. De Auditdienst Rijk heeft daar een beeld van gekregen uit algemene overleggen,
schriftelijke vragen en technische briefings. Daarbij is gebleken dat vanuit Uw Kamer
een andere duiding wordt beoogd met de term «oordeel» in de Regeling Grote Projecten
dan de invulling die aan het vaktechnische begrip «oordeel» in de standaarden van
de NBA moet worden gegeven. Voor het accountantsonderzoek bij historische financiële
informatie wordt door de Tweede Kamer wel een dergelijk oordeel verlangd (controleverklaring),
maar dat is niet het geval voor toekomstgerichte informatie en informatie over de
beheersing en het beheer van het project.

De inschatting is dat het beter passend is om in de uitgangspuntennotitie, die de
Kamer na de aanwijzing van een groot project na overleg met de Auditdienst Rijk opstelt,
op heldere wijze te beschrijven wat de concrete verwachtingen en aandachtspunten van
de Kamer zijn en welke aanwijzingen daaruit volgen voor de op te stellen accountantsrapporten.
Daarbij kan, in meer of mindere mate, sprake zijn van maatwerk per project. De uitgangspuntennotitie
vormt, samen met de daaruit voortvloeiende afspraken die de Auditdienst Rijk en de
desbetreffende Kamercommissie over het grote project hebben gemaakt, het kader voor
de beschrijving van de werkzaamheden van de Auditdienst Rijk. De Auditdienst Rijk
werkt dit in nader detail uit en legt het uitgewerkte voorstel ter bevestiging voor
aan de betrokken Kamercommissie. Dit vormt dan de opdrachtbevestiging voor de Auditdienst
Rijk. Op deze wijze wordt invulling gegeven aan het vanuit de optiek van de Kamer
gewenste handelingsperspectief. Een opdracht tot het verrichten van «overeengekomen
specifieke werkzaamheden» ligt hierbij niet voor de hand, omdat de Kamer een andere
en bredere informatiebehoefte heeft dan uitsluitend het verkrijgen van feitelijke
bevindingen. Het gaat erom dat Uw Kamer ten behoeve van het kunnen uitoefenen van
parlementaire controle op een groot project handelingsperspectief kan ontlenen aan
de accountantsrapporten en daarbij informatie krijgt over ontwikkelingen, risico’s
en mogelijke tekortkomingen.

Op grond van het bovenstaande stelt de Auditdienst Rijk voor om de opdracht tot het
verrichten van onderzoek naar de rapportages over grote projecten te splitsen in enerzijds
een opdracht tot controle van historische financiële informatie, waarbij de Auditdienst
Rijk een controleverklaring blijft verstrekken, en anderzijds een «overige opdracht»
in termen van de standaarden van de NBA,1 waarbij de Auditdienst Rijk aansluit bij de wensen die volgen uit de informatiebehoefte
van de Tweede Kamer (handelingsperspectief voor het kunnen uitoefenen van parlementaire
controle). Deze twee onderdelen zullen in het accountantsrapport door de Auditdienst
Rijk duidelijk van elkaar worden onderscheiden. Het verdient aanbeveling om deze verduidelijking
bij een eerstvolgende aanpassing in de Regeling Grote Projecten te verwerken.

Ik ga graag hierover in gesprek met uw Kamer.

De Minister van Financiën, E. Heinen