Brief regering : Beleidsreactie op de signaalrapportage van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT): Afweging belang inzetbaarheid Defensie en gevolgen voor leefomgeving nodig

Nr. 423
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 januari 2025

Hierbij ontvangt u, mede namens de Staatssecretaris van Defensie, de Signaalrapportage
Afweging belang inzetbaarheid Defensie en gevolgen voor leefomgeving nodig van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Daarnaast wordt een beleidsreactie
op het Signaal gegeven.

In bijgevoegde Signaalrapportage geeft ILT aan dat de vergunningen die verleend zijn
voor de milieubelastende activiteiten die Defensie uitvoert, verouderd zijn en dat
de naleving van de vergunning door het Ministerie van Defensie tekortschiet. De ILT
verwacht voorts dat de belasting op de leefomgeving en de overlast voor omwonenden
verder zal toenemen door toenemende geopolitieke spanningen en de daaruit voortvloeiende
groei van Defensieactiviteiten. De ILT concludeert dat er duidelijke politieke keuzes
nodig zijn om de gewenste balans te bepalen en te borgen tussen de belangen van omwonenden,
bescherming van de leefomgeving en het uitvoeren van Defensieactiviteiten voor de
nationale veiligheid.

De ministeries van Defensie en IenW delen de overtuiging dat de borging van veiligheid
alleen wordt bereikt met een integraal gedeeld verantwoordelijkheidsgevoel en intrinsieke
motivatie van alle betrokkenen. Defensie heeft verspreid over Nederland verschillende
locaties waar tal van militaire activiteiten plaatsvinden. De aanwezigheid en activiteiten
van Defensie door het hele land hebben invloed op de (lokale) leefomgeving. Daar horen
actuele vergunningen en naleving van de gestelde eisen bij. De eerdere bemerkingen
van ILT over de achterstanden zijn door Defensie erkend en hebben geresulteerd in
een reorganisatie waardoor nu centraal gestuurd wordt op het uitvoeren van een verbeterplan,
naast de inzet van een taskforce die zich richt op het zo snel mogelijk actualiseren
van de verouderde vergunningen. Over de resultaten is regelmatig overleg tussen het
Ministerie van Defensie en de ILT.

Defensie is gehouden aan bestaande wet- en regelgeving. Tegelijkertijd staat ook vast
dat de verantwoordelijkheden en maatschappelijke opgaven van Defensie niet vergelijkbaar
zijn met andere sectoren in Nederland. Nu Defensie door de noodzakelijke intensiveringen
groeit vanwege de toegenomen geopolitieke dreiging, nemen ook de activiteiten van
Defensie in Nederland toe. Tegen de achtergrond van deze ontwikkelingen zijn de in
het Signaal benoemde politieke keuzes noodzakelijk. Twee initiatieven zijn hiertoe
door Defensie reeds in gang gezet. Voor de lange termijn is dat het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie waarvan de uitkomsten een plaats moeten krijgen in de Nota Ruimte. Later dit jaar zal het kabinet de afweging maken tussen de diverse nationale opgaven
die allemaal meer ruimte behoeven, zoals woningbouw, energietransitie, landbouw en
defensie. Bij deze afweging wordt ook rekening gehouden met het belang van een veilige
en gezonde leefomgeving. De uitkomst zal duidelijkheid geven over de plekken in Nederland
waar Defensie haar activiteiten kan uitvoeren.

Daarnaast werkt Defensie aan een Wet op de Gereedheid (WodG). Doel van de WodG is
om in bepaalde gevallen uitzonderingen mogelijk te maken voor het kunnen uitvoeren
van de gereedstellingsactivititeiten die noodzakelijk zijn om als Defensie gereed
te zijn voor de taken die volgen uit artikel 97 van de Grondwet, primair hoofdtaak
1. Met deze twee maatregelen kan Defensie binnen de wettelijke kaders zorg dragen
voor de verdediging van Nederland en een bijdrage leveren aan de verdediging van het
NAVO bondgenootschap. Beide trajecten vragen om duidelijke politieke keuzes.

Over deze initiatieven is overleg tussen IenW, Defensie en andere betrokken ministeries.
Hierbij worden de belangen van omwonenden en een gezonde en veilige leefomgeving meegenomen.
En blijven we aandacht geven aan het beschermen, herstellen en verbeteren van de kwaliteit
van de leefomgeving, zoals gezondheid, natuur, lucht, water en bodem op en rond (huidige
en toekomstige) defensieterreinen. We beschermen wat ons dierbaar is. Daarbij moet
worden geconcludeerd dat Defensie, vanuit haar grondwettelijke taken, activiteiten
moet verrichten die in sommige gevallen op gespannen voet kunnen staan met de belangen
van omwonenden en bescherming van de leefomgeving. We werken gezamenlijk aan de juiste
balans.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
C.A. Jansen