Amendement : Amendement van het lid Bontenbal c.s. over het terugdraaien van een aanzienlijk deel van de onderwijsbezuinigingen

Nr. 141
AMENDEMENT VAN HET LID BONTENBAL C.S.

Ontvangen 12 december 2024

De ondergetekenden stellen het volgende amendement voor:

De departementale begrotingsstaat wordt als volgt gewijzigd:

I

In artikel 03 Voortgezet Onderwijs wordt het verplichtingenbedrag verhoogd met € 130.000 (x € 1.000) en het uitgavenbedrag verhoogd met € 78.000 (x € 1.000).

II

In artikel 03 Voortgezet Onderwijs worden het verplichtingenbedrag en het uitgavenbedrag verhoogd met € 3.000 (x € 1.000).

III

In artikel 07 Wetenschappelijk Onderwijs worden het verplichtingenbedrag en het uitgavenbedrag verhoogd met € 40.000 (x € 1.000).

IV

In artikel 14 Cultuur worden het verplichtingenbedrag en het uitgavenbedrag verhoogd met € 5.000 (x € 1.000).

V

In artikel 91 Nog Onverdeeld worden het verplichtingenbedrag en het uitgavenbedrag verlaagd met € 22.302 (x € 1.000).

Toelichting

Dit amendement strekt ertoe om een aanzienlijk deel van de onderwijsbezuinigingen
terug te draaien. Indieners achten het doorvoeren van veel van de bezuinigingen zeer
onverstandig. Met dit amendement gaat de langstudeerboete van tafel, blijft de maatschappelijke
diensttijd en het levensbeschouwelijk vormingsonderwijs op openbare scholen behouden
en blijft er meer geld over voor onder andere het hoger onderwijs en onderzoek, het
mbo en lerarensalarissen.

Met een bezuiniging op de maatschappelijke diensttijd bezuinigt de regering op de
samenleving en op de talentontwikkeling van jongeren. De invoering van een langstudeerboete
zadelt studenten op met extra kosten als ze om wat voor reden dan ook langer doen
over hun studie, ook bij mantelzorg, een bestuursjaar of als ze chronisch ziek zijn.
En voor de onderwijsinstellingen grote uitvoeringsperikelen. Verder dreigt een grote
korting op het hoger onderwijs, komen scholen in de problemen door het bezuinigen
op lerarensalarissen en het verdwijnen van godsdienstig of levensbeschouwelijk onderwijs.
Indieners beogen een significant deel van deze bezuinigingen terug te draaien.

In onderstaande tabel 1 staan de specifieke maatregelen en de daaraan gekoppelde extra
uitgaven op de OCW-begroting weergegeven.

Dekking wordt gevonden in verschillende posten op verschillende begrotingen. In onderstaande
tabel 2 staat de dekking en op welke begroting deze valt weergegeven.

Meerjarige budgettaire doorwerking

Tabel 1. Uitgaven op de OCW begroting

Uitgaven (in euro mln.)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

struc.

1. Behoud Maatschappelijke diensttijd

78

78

117

130

130

130

130

2. Startersbeurzen

40

40

40

40

40

40

40

3. Terugdraaien langstudeermaatregel

0

95

285

283

282

282

282

4. Bezuiniging Functiemix Randstad (salarissen) schrappen

0

75

75

75

75

75

75

5. Praktijkleren

0

0

0

0

0

12

12

6. Bezuiniging godsdienstig vormingsonderwijs schrappen

0

1

19

19

19

19

19

7. Doorstroming beroepskolom + techniekhavo

3

6

16

20

20

20

20

8. Religieus cultureel erfgoed

5

5

5

5

5

5

5

9. Internationale studenten

0

12

50

88

114

123

125

10. School en omgeving

0

40

40

40

40

40

40

 
 
 
 
 
 
 
 

Totaal uitgaven

126

352

647

700

725

746

748

Toelichtingen op tabel 1:

1. De maatschappelijke diensttijd blijft behouden en er is structureel 130 miljoen euro
beschikbaar. Vanwege het kasritme van de uitbetaling is er sprake van een ingroeipad.

2. Er wordt structureel 40 miljoen euro beschikbaar gesteld voor startersbeurzen.

3. De langstudeermaatregel wordt teruggedraaid.

4. De bezuiniging uit het hoofdlijnenakkoord op Functiemix Randstad wordt teruggedraaid.

5. De bezuiniging uit de invulling van de subsidietaakstelling op praktijkleren wordt
teruggedraaid.

6. De bezuiniging uit de invulling van de subsidietaakstelling op godsdienstig en levensbeschouwelijk
vormingsonderwijs wordt teruggedraaid.

7. De voorgenomen bezuiniging op de doorstroming beroepskolom wordt grotendeels teruggedraaid.
Tevens komt er extra subsidie voor scholen die de techniekhavo (willen) aanbieden,
maar waarvoor, vanwege onder andere de grote aandacht voor techniekonderwijs in onder-
en bovenbouw op de scholen, de huidige regeling (praktijkgerichte havo) niet toereikend
is.

8. Er wordt 5 miljoen euro structureel beschikbaar gesteld voor religieus cultureel erfgoed.
Deze verhoging is bestemd voor een specifieke regeling voor onderhoud van grote monumentale
kerken. Deze monumenten komen in de reguliere subsidieregeling voor instandhouding
onvoldoende aan bod. Met een structurele regeling kan planmatig aanvullende subsidie
verdeeld worden om de uitdagingen van grote monumentale kerkgebouwen het hoofd te
bieden.

9. Het kabinet dient een nota van wijziging in op de Wet Internationalisering in Balans,
waarin de Toets Anderstalig Onderwijs (TAO) zodanig wordt aangepast dat de instroom
van internationale studenten wordt behouden in regio’s waar de gevolgen van de WIB
impact hebben op het onderwijsaanbod, bijvoorbeeld maar niet limitatief Zeeland (Middelburg),
Limburg (Maastricht), Friesland (Leeuwarden), Groningen, Drenthe (Emmen), en Twente
(Enschede). Regio’s die afhankelijk zijn van de instroom van internationale studenten.
Zo blijft onderwijs in (krimp)regio’s ook naar de toekomst geborgd.

10. Er wordt structureel 40 miljoen euro geïnvesteerd in het programma School en omgeving.

Tabel 2. Dekking

Dekking (in euro mln.)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

struc.

11. Terugdraaien btw-compensatie scholen voor leermiddelen (OCW)

0

– 60

– 60

– 60

– 60

– 60

– 60

12. Herijking studentenreisproduct (Aanvullende Post)

– 25

– 40

– 55

– 70

– 75

– 75

– 75

13. Opgave medisch specialisten:

 
 
 
 
 
 
 

13a. Ombuiging subsidie bijscholing en nascholing medisch specialisten (VWS)

0

0

– 165

– 165

– 165

– 165

– 165

13b. Bestuurlijke afspraken aanpakken uitwassen beloningen medisch specialisten in
maatschappen (VWS)

0

0

– 150

– 150

– 150

– 150

– 150

14. Belasten e-sigaretten via invoering verbruiksbelasting, danwel accijns (inkomsten)

0

0

0

0

– 75

– 75

– 75

15. Verhogen STER-inkomsten NPO (OCW)

0

0

– 50

– 50

– 50

– 50

– 50

16. Apparaatskosten rijksoverheid met enige uitzonderingen (verschillende begrotingen)

– 174

– 174

– 174

– 174

– 174

– 174

– 173

 
 
 
 
 
 
 
 

Totaal dekking

– 199

– 274

– 654

– 669

– 749

– 749

– 748

Toelichtingen op tabel 2:

11. De middelen die op de OCW-begroting beschikbaar zijn gesteld om scholen te compenseren
voor de btw-verhoging op leermiddelen (dit was onderdeel van de btw-verhoging uit
het HLA op culturele goederen en diensten) worden ingezet als dekking, aangezien deze
btw-verhoging wordt hernomen.

12. Op de Aanvullende Post staat een reservering voor het studentenreisproduct. Deze reservering
wordt ingezet. Er zijn geen gevolgen voor het studentenreisproduct.

13a. De subsidieregeling strategisch opleiden medisch specialistische zorg wordt met
het oog op de bij- en nascholing verlaagd met 165 miljoen structureel.

13b. Er worden bestuurlijke afspraken gemaakt om uitwassen in beloningen voor medisch
specialisten in maatschappen aan te pakken. De Minister van VWS werkt deze afspraak
nader uit. Er is sprake van een taakstellende opbrengst van 150 miljoen euro structureel
binnen het zorgdomein.

14. E-sigaretten zullen belast gaan worden. Er is sprake van een taakstellende opbrengst
van 75 miljoen euro structureel.

15. De Nederlandse Publieke Omroep wordt meer ruimte gegeven om (online) reclameopbrengsten
te genereren. Hieraan gekoppeld wordt de Rijksmediabijdrage voor de landelijke publieke
omroep verlaagd.

16. De taakstelling wordt primair bereikt door een aanvullende, proportionele korting
op het apparaat van de rijksoverheid, met name op personeelskosten, waarbij politie
(bewaken en beveiligen), krijgsmacht, inlichtingen- en veiligheidsdiensten, COA, IND
en het rechtsbestel incl. DJI, en uitvoering die ziet op de rechtsbescherming van
burgers, zijn uitgezonderd. Hierbij is een bredere, niet-beleidsinhoudelijke invulling
door de regering mogelijk, zoals het beperken van de reguliere prijsindexatie.

Tabel 3. Apparaatstaakstelling kerndepartementen en uitvoeringsorganisaties

In miljoenen euro's

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Algemene Zaken

– 1

– 1

– 1

– 1

– 1

– 1

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

– 9

– 9

– 9

– 9

– 9

– 9

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

– 1

– 1

– 1

– 1

– 1

– 1

Buitenlandse Zaken

– 7

– 7

– 7

– 7

– 7

– 7

Financiën

– 38

– 38

– 38

– 38

– 38

– 38

Infrastructuur en Waterstaat (incl. MF en DF)

– 19

– 19

– 19

– 19

– 19

– 19

Justitie en Veiligheid

– 8

– 8

– 8

– 8

– 8

– 8

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

– 22

– 22

– 22

– 22

– 22

– 22

Sociale Zaken en Werkgelegenheid (incl. UWV en SVB)

– 34

– 34

– 34

– 34

– 34

– 34

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

– 15

– 15

– 15

– 15

– 15

– 15

Economische Zaken

– 7

– 7

– 7

– 7

– 7

– 7

Klimaat en Groene Groei

– 3

– 3

– 3

– 3

– 3

– 3

Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

– 1

– 1

– 1

– 1

– 1

– 1

Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur

– 7

– 7

– 7

– 7

– 7

– 7

Koninkrijksrelaties

0

0

0

0

0

0

Totaal

– 174

– 174

– 174

– 174

– 174

– 174

Bontenbal Bikker Stoffer Eerdmans