Kennisagenda

De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hecht veel belang aan het voortdurend versterken van haar kennis- en informatiepositie. Een groot deel van de gebruikelijke commissieactiviteiten is gericht op een goede voorbereiding van de Kamer op het overleg met de bewindslieden. Daarnaast legt de commissie in de kennisagenda een aantal specifieke thema’s vast, waarop zij zich de komende periode inhoudelijk verder wil verdiepen. De doelstelling van deze agenda is om te komen tot een stevige gemeenschappelijke kennisbasis.

Kennisagenda 2024

De commissie OCW heeft de volgende thema’s, naast het uit het Reglement van Orde (art. 7.13 lid 2) voortvloeiende thema controle jaarverslag, geselecteerd voor de Kennisagenda OCW voor het jaar 2024.

N.B. Voor elk thema is er een voorbereidingsgroep die bestaat uit een aantal leden van de commissie. De voorbereidingsgroep werkt per thema een aanpak met plannen en activiteiten uit, hierbij ondersteund door de staf van de commissie OCW. De aanpak kan divers zijn, variërend van het organiseren van rondetafelgesprekken, het uitnodigen van deskundigen, het op laten stellen van stafnotities of het uitvoeren van een literatuurstudie of een extern onderzoek.

1. Basisvaardigheden: lees- en rekenvaardigheid

Het thema Basisvaardigheden taal- en rekenvaardigheid staat al langer op de Kennisagenda van de commissie OCW. De komende periode wil de commissie zich verdiepen in het toezicht op de basisvaardigheden en de mogelijkheden die er zijn om via het toezicht te sturen op het onderwijs in de basisvaardigheden bij scholen. Op 19 juni 2024 laat de commissie zich hierover en over het Masterplan Basisvaardigheden informeren door ambtenaren van het Ministerie van OCW en de Inspectie van het Onderwijs.
Voorbereidingsgroep: De Kort (VVD) en Van der Hoeff (PVV).

2. Lerarentekort

Het vraagstuk van het lerarentekort wil de commissie de komende periode vanuit verschillende perspectieven bezien. Allereerst het historische perspectief, om beter zicht te krijgen op hoe de tekorten en het beleid om de tekorten op te lossen zich hebben ontwikkeld en om daar lessen uit te trekken voor toekomstig beleid. Daarnaast wil de commissie zich verdiepen in de lerarenopleidingen en de maatschappelijke waardering van het onderwijs en wat de relatie van deze onderwerpen is met de ondervertegenwoordiging van mannen in het leraarsberoep.
Voorbereidingsgroep: Pijpelink (GroenLinks-PvdA) en Van Zanten (BBB).

3. Financiering van het onderwijs

Het thema financiering van het onderwijs spitst zich toe op de sectoren primair en voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. De commissie wil beter inzicht krijgen in de werking van de huidige bekostigingssystematiek en in de systematiek van verantwoording. Daarnaast wil de commissie onderzoeken hoe een systeem van zo structureel mogelijke bekostiging eruit ziet en hoe er tegelijkertijd nog kan worden gestuurd op het verbeteren van de onderwijskwaliteit en op welke wijze voldoende inzicht verkregen kan worden in de besteding van de middelen.
Voorbereidingsgroep: Soepboer (NSC), Martens-America (VVD) en Blaauw (PVV).

4. Mentale gezondheid van jongeren en studenten

Het Verwey-Jonker Instituut heeft in opdracht van de commissie OCW op 4 april 2024 een systematisch overzicht opgeleverd van trends in de ontwikkeling van de mentale gezondheid van jongeren en studenten, van verschillen tussen subgroepen, en van factoren die van invloed zijn op de mentale gezondheid. Daarnaast is een factsheet gemaakt. Na het commissiedebat over de Mentale gezondheid van jongeren en studenten, beziet de commissie hoe dit thema een vervolg krijgt. Voorbereidingsgroep: Stultiens (GroenLinks-PvdA), Ceder (CU).

Terugblik Kennisagenda 2022-2023

  • Kennisversterking inzake vrijheid van onderwijs (artikel 23 GW):  Op 24 juni 2022 vond voor de woordvoerders van de commissie OCW een cursus kennisversterking inzake vrijheid van onderwijs, artikel 23 van de Grondwet plaats. Deze werd verzorgd door emeritus hoogleraar prof. mr. Paul Zoontjes. Voorbereidingsgroep: Paul (VVD), Peters (CDA), Gündoğan, Bisschop (SGP).
  • Groeipotentie culturele en creatieve sector: In het kader van dit kennisthema is samen met de voorbereidingsgroep een voorlopige vraagstelling uitgewerkt. In een inventarisatieronde binnen de culturele en creatieve sector is deze voorlopige vraagstelling aan 12 partijen voorgelegd met het verzoek er op te reflecteren. Dit heeft geleid tot een nadere invulling van dit kennisthema, waarbij op 14 april 2022 een rondetafelgesprek is georganiseerd met wetenschappers uit de culturele en creatieve sector. Tevens is een gesprek met internationale sprekers gehouden over de rol en het belang van de Culturele en Creatieve sector in andere EU-landen. Dit gesprek heeft plaatsgevonden op 21 juni 2022. Het kennisthema is afgesloten met een onderzoek door Berenschot. Het rapport "In de schijnwerpers. Groeipotentie voor de culturele sector door bijdragen aan maatschappelijke opgaven" is op 15 juni 2023 openbaar gemaakt. Voorbereidingsgroep: Van Strien (VVD), Wuite (D66) en Gündoğan.
  • Basisvaardigheden: lees- en rekenvaardigheid: de commissie OCW heeft een extern onderzoek laten uitvoeren naar ‘oorzaken van afnemende leesvaardigheid’. Dit onderzoek is uitgevoerd door de Universiteit Leiden. Tijdens een technische briefing op 3 februari 2022 over de uitkomsten van dit onderzoek is het rapport aangeboden aan de Kamer en openbaar gemaakt. Wat betreft het thema rekenvaardigheid zijn diverse kennisbrieven uitgebracht voor de woordvoerders van de commissie OCW. De commissie heeft op 17 mei 2023 een rondetafelgesprek georganiseerd over bewezen effectieve methoden voor basisvaardigheden in het PO, VO en MBO. Voorbereidingsgroep: Paul (VVD), Peters (CDA), Van Meenen/Hagen (D66) en De Hoop (PvdA). 
  • Achterstanden, kansenongelijkheid en segregatie: Op 7 juni 2023 was er een commissiedebat over Kansengelijkheid in het funderend onderwijs. Ter voorbereiding daarop is een inventarisatie gemaakt van alle maatregelen op het gebied van kansengelijkheid voor jongeren, op alle beleidsterreinen. Voorbereidingsgroep: Westerveld (GL), Bisschop (SGP) en Simons (BIJ1).
  • Wettelijke bekostiging snijvlak onderwijs en zorg
    De wettelijke bekostiging voor leerlingen met een zorgbehoefte die onderwijs willen volgen zit complex in elkaar. Naar aanleiding van een casus in het Zuiden van het land is deskresearch gedaan enis een notitie hierover gemaakt. Voorbereidingsgroep: Van Meenen (D66), Bisschop (SGP) en Westerveld (GL).
  • Herinvoering basisbeurs
    In het najaar 2022 is gestart met een kennistraject ter voorbereiding op de wetsbehandeling. Dit heeft geresulteerd in een rapport waarin drie stelsels (invoering, afschaffing en herinvoering) basisbeurs met elkaar worden vergeleken. Voorbereidingsgroep: De Hoop (PvdA) en Van der Laan (D66).
  • Mentale gezondheid van jongeren en studenten
    Op 9 maart 2023 heeft de commissie een rondetafelgesprek georganiseerd over studentenwelzijn. Daarna heeft de commissie geconstateerd dat sprake is van een toenemende hoeveelheid onderzoek, maar geen duidelijk totaaloverzicht over de ontwikkeling van de mentale gezondheid van jongeren en studenten over de tijd. Het Verwey-Jonker Instituut heeft deze overzichtsstudie uitgevoerd. Voorbereidingsgroep: Peters (CDA), Van der Laan (D66), Kwint (SP) en De Hoop (PvdA).
  • Nationaal Programma Onderwijs
    De commissie heeft doorlopend een tijdlijn bijgehouden over dit onderwerp.

Terugblik Kennisagenda 2017-2021

Hieronder volgen enkele afgeronde onderwerpen en resultaten van de kennisagenda van OCW in de periode 2017-2020.