Uitgelicht : Nederlandse polaire strategie
De commissie voor Buitenlandse Zaken debatteert op dinsdag 11 februari 2020 van 19.30 tot 22.00 uur over de Nederlandse polaire strategie. Voor het overleg komt minister Blok van Buitenlandse Zaken naar de Kamer.
Volg live
Het overleg vindt plaats in de Thorbeckezaal van de Tweede Kamer. Via deze website kunt u live meekijken of meeluisteren. Of kijk via de handige app en website Debat Direct.
Agenda en verslag
U kunt alle stukken doornemen die bij deze vergadering horen. Zodra het woordelijk verslag van het overleg klaar is, kunt u dit ook via deze link lezen.
Gebieden met een unieke waarde
Nederland beschouwt Antarctica (het Zuidpoolgebied) en het Noordpoolgebied, voor zover dit buiten de rechtsmacht van de Arctische staten valt, als ‘global public goods’. Dit zijn gebieden met een unieke waarde voor de mensheid en voor het ecosysteem aarde. Daarom zijn die niet alleen een aangelegenheid van de aangrenzende landen.
Deze kwetsbare ecosystemen ondervinden in sterke mate de gevolgen van klimaatverandering. De opwarming van de aarde leidt tot verlies van ijs en dit is een gevaar voor de biodiversiteit in deze gebieden. Deze ontwikkelingen hebben directe en indirecte gevolgen voor Nederland. Hierbij valt te denken aan zeespiegelstijging door smeltende ijskappen, extremere weerspatronen wereldwijd die kunnen leiden tot conflicten en politieke instabiliteit, veranderingen in biodiversiteit, nieuwe economische mogelijkheden en veranderende geopolitieke verhoudingen.
Het Nederlandse beleid
Het Nederlands polair beleid stoelt op drie kernbegrippen: duurzaamheid, internationale samenwerking en wetenschappelijk onderzoek.
Nederland heeft wel voor het Noordpoolgebied een ander beleid dan voor Antarctica. Het Noordpoolgebied is een oceaan omringd door continenten. Een groot deel van de Noordelijke IJszee valt onder de rechtsmacht van de landen in dat gebied en Nederland heeft nergens direct zeggenschap. Dit gebied is ook bewoond en er zijn economische en militaire activiteiten. Door het terugtrekkende ijs wordt de toegankelijkheid steeds beter en daardoor nemen de economische en militaire activiteiten toe. Nederland wil dat er meer bescherming komt voor het milieu en dat er strenge afspraken komen over economische activiteiten. Ook moet er rekening worden gehouden met de belangen van de inheemse bevolkingen.
Antarctica is een onbewoond continent. Volgens het Antarcticaverdrag van 1959 is dat een natuurreservaat waar landen geen claims op mogen leggen en waar geen militaire activiteiten mogen plaatsvinden. Antarctica moet vooral een ongerepte en unieke wildernis blijven. Het kwetsbare milieu en de ecosystemen moeten zoveel mogelijk worden beschermd.
Nederland heeft dit beleid in 2016 vastgelegd in een Polaire Strategie tot 2020.
Herziening beleid
De Tweede Kamer vroeg in 2018 om een herziening van het polaire beleid. De minister stelt dat het beleid op dezelfde kernbegrippen duurzaamheid, internationale samenwerking en wetenschappelijk onderzoek gebaseerd blijft. De recente ontwikkelingen in het Noordpoolgebied zijn erg belangrijk voor de Nederlandse veiligheid in de breedste zin. Landen als China en Rusland investeren steeds meer in de Arctische regio, zowel militair als economisch. Deze landen hebben belangstelling voor de exploitatie van grondstoffen als olie, gas en zeldzame mineralen. Ook wordt gekeken naar de mogelijkheid van kortere zeeroutes en kansen voor de visserij.
Nederland vindt de dialoog en de internationale samenwerking juist nu de ontwikkelingen versnellen extra belangrijk en zal hierin actief een rol blijven spelen. Dit zal zeker gebeuren in de Arctische Raad (een organisatie van de acht Arctische landen) waar Nederland al sinds lang waarnemer is.