Uitgelicht : Concessie hoofdrailnet 2025
De nieuwe concessie voor het hoofdrailnet (HRN) moet op 1 januari 2025 ingaan. Over het ontwerp van die nieuwe concessie debatteert de commissie voor Infrastructuur en Waterstaat op dinsdag 26 september 2023 van 16.30 tot 22.15 uur met staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat.
Volg live
Het debat vindt plaats in de Groen van Prinstererzaal. Via deze website kunt u live meekijken of meeluisteren. Ook via website of de app Debat Direct kunt het debat volgen.
Hoofdrailnet (HRN)
Het hoofdrailnet (HRN) is het spoornet waarop de Nederlandse Spoorwegen (NS) tot 2025 het alleenrecht heeft voor het rijden van reizigerstreinen. Welke lijnen deel uitmaken van dat HRN staat in het Besluit Hoofdrailnet.
De concessie
NS heeft een concessie voor het rijden op dat HRN. Die concessie houdt in dat NS het alleenrecht heeft om op dat HRN treindiensten te exploiteren. Andere vervoerders mogen daarop geen reizigerstreinen laten rijden. De concessie verplicht NS om voldoende treindiensten te leveren en stelt eisen aan de tarieven.
Deze concessie loopt eind 2024 af. In verband met Europese (overgangs-)regels wil de staatssecretaris de nieuwe HRN-concessie, die loopt van 1 januari 2025 tot 24 december 2033, vóór 25 december 2023 gunnen. Een ontwerp voor die nieuwe concessie is in augustus aan de Tweede Kamer aangeboden en staat op de agenda van dit commissiedebat. Naar aanleiding van dit debat kan de concessie nog worden aangepast.
De staatssecretaris is van plan de HRN-concessie vanaf 2025 onderhands aan NS te gunnen, zonder openbare aanbesteding.
Marktanalyse
De Europese Commissie heeft zich in 2022 kritisch uitgesproken over de voorgenomen onderhandse gunning van de HRN-concessie aan NS. De Europese Commissie vindt onder andere dat de Nederlandse overheid eerst een marktanalyse moet uitvoeren voorafgaand aan het gunnen van de concessie. De staatssecretaris is van mening dat zo’n marktanalyse niet vereist is.
Ook andere vervoerders verzetten zich tegen de onderhandse concessieverlening. De voorzieningenrechter heeft in april 2023 de vorderingen afgewezen. De vervoerders hebben aangegeven tegen de uitspraak in beroep te gaan bij het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB), al kan dat pas nadat de concessie is verleend.
Agenda en verslag
U kunt alle stukken bekijken die bij deze vergadering horen. Zodra het woordelijk verslag van deze vergadering klaar is, kunt u dit ook via deze link lezen.