Wordt Nederland veiliger?

1 december 2016, begroting - Met een "solide begroting" wil minister Van der Steur Nederland veiliger maken en de rechtsstaat versterken. Maar de oppositie is kritisch over de begroting van Veiligheid en Justitie.

"In veiligheid kunnen leven is de basis van ons bestaan." Van der Steur benadrukt dat de medewerkers die onder zijn ministerie vallen, dag en nacht bezig zijn om Nederland veiliger te maken. Dankzij hen zijn belangrijke stappen gezet, zegt staatssecretaris Dijkhoff. Maar veel burgers hebben toch een gevoel van onveiligheid en onzekerheid, vooral door de dreiging van terrorisme, maar ook door de hoge asielinstroom.

Criminaliteitscijfers

De cijfers laten zien dat de criminaliteit daalt. Nederland is veiliger geworden, stelt Van der Steur vast.

Niet alle woordvoerders zijn ervan overtuigd dat de criminaliteit daadwerkelijk afneemt. Er is een verschuiving naar internet, benadrukt Van Toorenburg (CDA): online oplichting neemt toe. En cijfers over cybercrime worden niet geregistreerd, vult Verhoeven (D66) aan. Hij denkt ook, net als Helder (PVV), dat de daling van de officiële criminaliteitscijfers voor een groot deel het gevolg is van een afname van de aangiftebereidheid.

Politie, OM en rechtspraak

Krijgen politie, Openbaar Ministerie en rechtspraak voldoende middelen nu in 2017 de begroting van Veiligheid en Justitie met 450 miljoen omhooggaat? Van Nispen (SP), Segers (ChristenUnie) en Van Toorenburg betwijfelen dat. Maar volgens de minister krijgen ze het geld dat ze nodig hebben om hun taken goed uit te voeren.

Gebruik een deel van het extra geld voor Veiligheid en Justitie om discriminatie strafrechtelijk harder aan te pakken, suggereert Kuzu (GrKÖ). Marcouch (PvdA) bepleit een integrale aanpak van discriminatie.

Agenten

Eén wijkagent op 5000 inwoners. Van der Staaij (SGP) spoort de minister aan om deze doelstelling alsnog te halen. Wijkagenten kunnen een belangrijke rol vervullen in probleemwijken, zegt Marcouch.

Van der Steur heeft afspraken gemaakt met de korpschef over het aanstellen van wijkagenten. Ook is het volgens hem belangrijk dat de agenten daadwerkelijk worden ingezet voor het werk in de wijk.

Verschillende woordvoerders vragen aandacht voor de positie en de problemen van agenten.

  • Helder en Van der Staaij: laat agenten bij (schiet)incidenten niet lang in onzekerheid over de vraag of ze vervolgd worden

  • Bontes (GrBvK): pak de oorzaken van het hoge ziekteverzuim aan

  • Marcouch: agenten zouden niet herkenbaar in internetfilmpjes getoond mogen worden

  • Van Toorenburg: agenten in opleiding moeten de ruimte krijgen om te leren, dus tel ze niet mee in de bezetting

  • Tellegen (VVD): houd de operationele inzetbaarheid op peil

Mediation

Is het een goed idee om mediaton vaker toe te passen in het strafrecht? Van der Steur is niet van plan om daaraan prioriteit te geven, vooral omdat het niet leidt tot besparingen in de strafrechtketen.

Recourt (PvdA) denkt dat mediaton in het strafrecht een toegevoegde waarde heeft: beter inzicht in het toegebrachte leed bij de dader en betere verwerking van dat leed bij het slachtoffer. Veel slachtoffers willen de dader in de ogen kunnen kijken, betoogt Van Tongeren (GroenLinks). Ook Swinkels (D66) hecht aan mediaton in het strafrecht: de dialoog tussen dader en slachtoffer is belangrijk.

Asielinstroom en opvang

We moeten vluchtelingen helpen maar tegelijkertijd de asielstroom naar Europa beperken. Zo vat Dijkhoff het asielbeleid van de regering samen. Het beheersbaar maken van de asielstroom is nodig om tegemoet te komen aan zorgen van mensen over het voortbestaan van Nederland zoals het is, zegt Azmani (VVD). Maar volgens De Graaf (PVV) staan de grenzen nog steeds wagenwijd open, en "de staatssecretaris weigert ze te sluiten".

Is er voldoende reservecapaciteit om nieuwe pieken in de asielinstroom op te vangen? Gesthuizen (SP) maakt zich daar zorgen over. Er zijn afspraken gemaakt met het lokale bestuur om indien nodig snel noodopvang te regelen, antwoordt Dijkhoff. Bezien wordt ook hoe het systeem op langere termijn flexibeler kan worden.

Bied asielzoekers zo snel mogelijk na binnenkomst Engelse taalles aan, suggereert onafhankelijk Kamerlid Klein.

Herplaatsing

Houdt Nederland zich wel aan de afspraak om zo'n 4.000 in Griekenland verblijvende vluchtelingen te herplaatsen? Voordewind (ChristenUnie) en Voortman (GroenLinks) hebben daar twijfels over. Maar volgens de staatssecretaris zijn er onvoldoende vluchtelingen die voldoen aan de criteria voor relocatie: Nederland doet meer dan de meeste andere Europese landen.

Veilige landen

Dijkhoff wil asielzoekers uit de veilige landen als Marokko en Algerije sneller laten terugkeren. Ook schrapt hij de terugkeervergoeding voor deze landen. Maar waarom blijft die voor enkele andere veilige landen in stand?, vraagt Keijzer (CDA). Bij die landen is er volgens de staatssecretaris geen sprake van een aanzuigende werking.

Bed-bad-brood

Het overleg tussen regering en gemeenten over de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers heeft niets opgeleverd. De staatssecretaris heeft de financiering gestopt en wil de gemeentelijke opvang verbieden. Hoe moet het nu verder met "bed-bad-brood"?

  • Recourt: probeer toch weer in overleg te komen met de gemeenten

  • Sjoerdsma (D66): de staatssecretaris moet de eerste stap zetten

  • Voortman: bespreek het instellen van een commissie van wijzen

  • Voordewind: laat gemeenten incidenteel schrijnende gevallen opvangen

Dijkhoff is van plan om in het nieuwe jaar weer in gesprek te gaan met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Waarom niet morgen?, vraagt Keijzer zich af.

De Kamer sprak eerder over de begroting van Veiligheid en Justitie op 30 november. Zij stemt 6 december over de ingediende moties en op 8 december over de begroting.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.