Wet verbod op kolen bij elektriciteitsproductie

26 juni 2019, wetsvoorstel - Uiterlijk 1 januari 2030 is het verboden om kolen te gebruiken om elektriciteit op te wekken. De Kamer bespreekt het wetsvoorstel hierover van minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat).

In het regeerakkoord is afgesproken dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49% moet zijn verlaagd ten opzichte van 1990. Een van de maatregelen om dit te bereiken is een verbod op het gebruik van kolen voor elektriciteitsopwekking. Mét kolen halen we de doelen van het Parijse klimaatakkoord niet, zegt Wiebes.

De sluiting van kolencentrales krijgt brede steun in de Kamer. Het is goed dat de "broeikaskanonnen" dichtgaan, zegt Beckerman (SP). Sienot (D66) spreekt van een "mijlpaal" en "een belangrijke stap om Nederland in de groene stand te krijgen".

Kops (PVV) heeft een afwijkend standpunt. In zijn ogen is de sluiting een "dieptepunt in de klimaatwaanzin": een betrouwbare, stabiele energievoorziening wordt kapot gemaakt en vervangen door weersafhankelijke energievoorziening. De leveringszekerheid wordt volgens hem zo "over de heining gedonderd".

Minder efficiënt, eerder dicht

Het is de bedoeling dat de minst efficiënte kolencentrales het eerst sluiten. Wiebes' wetsvoorstel bepaalt daarom dat kolencentrales met een rendement lager dan 44% op 1 januari 2025 dicht moeten zijn. De Amsterdamse Hemwegcentrale sluit al op 1 januari 2020.

De sluiting van kolencentrales gaat veel te langzaam, vindt Van der Lee (GroenLinks). Hij wil dat al in 2020 vier van de vijf centrales dichtgaan. De laatste centrale zou volgens hem in 2024 de deuren moeten sluiten. Maar volgens Sienot (D66) en Mulder (CDA) leidt zo'n aanpak er vooral toe dat CO2-uitstoot en banen worden verplaatst naar het buitenland.

Biomassa

Kolencentrales kunnen worden omgebouwd voor het opwekken van elektriciteit met biomassa. Maar dit zal leiden tot de grootschalige kap van bossen, waarschuwt Wassenberg (PvdD). Het klimaat en de biodiversiteit betalen hiervoor volgens hem een hoge prijs. Daarom wil hij ook het verstoken van hout voor elektriciteitsproductie verbieden.

Wiebes kan zich moeilijk voorstellen dat een belangrijk deel van de energievoorziening uit biomassa zal gaan komen. De internationale wetenschappelijke consensus is volgen hem nu wel dat biomassa duurzaam is.

Biomassa is een alternatief met gebreken, zegt Moorlag (PvdA). Alle biomassa is hernieuwbaar, zegt Dik (ChristenUnie), maar niet alle biomassastook is duurzaam. Daarom is het volgens haar belangrijk dat er snel regels voor duurzame toepassing komen.

Leveringszekerheid

We moeten goed nadenken over wat er na 2030 gebeurt, betoogt Yeşilgöz (VVD). Is er nog wel voldoende "regelbaar vermogen"? Zij denkt dat gascentrales hierbij belangrijk blijven.

Ook Mulder (CDA) vraagt aandacht voor de leveringszekerheid. Op windstille, donkere winterdagen heb je weinig aan windmolens en zonnepanelen, zegt Stoffer (SGP). Hij vraagt om een stresstest voor de toekomstige energievoorziening.

Voor de leveringszekerheid is niet alleen de hoeveelheid regelbaar vermogen van belang, antwoordt de minister. Ook sturing van de vraag, grootschalige opslag en het verbinden van energienetwerken zijn belangrijk.

Werknemers

Mensen die nu voor kolencentrales werken, zullen door de sluiting hun baan verliezen. Dit zorgt voor "mixed feelings", zegt Dik (ChristenUnie). Yeşilgöz (VVD) pleit voor een individuele aanpak om mensen snel aan een nieuwe baan te helpen.

Het is te schandalig voor woorden wat werknemers allemaal wordt aangedaan, zegt Kops (PVV): zeker 50-plussers zullen geen nieuwe baan vinden. Deze mensen verdienen onze steun en respect, benadrukt Beckerman (SP). Zij vraagt om compensatie voor hen die hun baan verliezen of minder gaan verdienen. Lever boter bij de vis, vraagt Moorlag (PvdA) aan de minister, en volg het SER-advies.

Wiebes voelt zich verantwoordelijk voor het begeleiden van werk naar werk van mensen die hun baan kwijtraken. Hij wil daarbij leren van de ervaringen die worden opgedaan bij de sluiting van de Hemwegcentrale. De energietransitie is volgens hem niet alleen een bedreiging maar biedt ook kansen op nieuwe banen.

De Kamer stemt op 2 juli over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist