Wet tot wijziging voorwaarden voor verandering geslachtsaanduiding

27 en 28 september 2022, wetsvoorstel – Minister Weerwind (Rechtsbescherming) wil het makkelijker maken om de aanduiding van het geslacht in de geboorteakte te veranderen. De Kamer debatteert over zijn wetsvoorstel.

Als iemand van 16 jaar of ouder het geslacht in het paspoort wil veranderen, is daar niet langer een beoordeling door een arts of psycholoog, een zogenaamde deskundigenverklaring, voor nodig. Ook voor jongeren onder de 16 wordt de verandering van de aanduiding van het geslacht mogelijk, zij het na tussenkomst van de kinderrechter. Dat zijn de voornaamste wijzigingen die Weerwind in de Transgenderwet wil aanbrengen.

Geslacht en identiteit

Waarom zou een goed gesprek, dat ten grondslag ligt aan de huidige deskundigenverklaring, niet meer zinnig zijn, vraagt Ellian (VVD) zich af. In zo'n gesprek kan bijvoorbeeld worden bezien of iemand zich wel voldoende rekenschap geeft van de gevolgen van een verandering van de geslachtsaanduiding. Omtzigt wil de deskundigenverklaring in ieder geval handhaven voor mensen die eerder onherroepelijk zijn veroordeeld voor een zedenmisdrijf.

Man en vrouw verschillen biologisch fundamenteel en geslacht is geen menselijk construct, zegt Bisschop (SGP). Hij vindt dat het belang van geslachtsregistratie niet mag worden onderschat, ook omdat er medische, sociale en juridische aspecten aan vastzitten.

Westerveld (GroenLinks, mede namens PvdD) noemt het een fundamenteel mensenrecht om te zijn wie je bent: het is hoog tijd dat mensen zelf bepalen wat hun identiteit is. Het gaat om zelfbeschikking, autonomie en gelijkheid, benadrukt Simons (BIJ1), en het recht om je uit te drukken zoals je bent.

Je genderidentiteit bepaalt wie je bent, zegt Pouw (JA21), en in je paspoort staat wát je bent. Dat kunnen twee verschillende dingen zijn. Is het geen idee om zowel het geslacht als de genderidentiteit op te nemen, vraagt Van der Plas (BBB).

Jongeren onder de 16

Ook voor jongeren onder de 16 moet het zonder tussenkomst van de rechter mogelijk worden om de geslachtsregistratie aan te passen, vindt Van Ginneken (D66). De ouders moeten zo'n aanvraag met en voor hen doen. Mutluer (PvdA) wijst op de bijdrage aan het psychisch welzijn van jongeren als zij hun geslachtsregistratie kunnen veranderen.

Bikker (ChristenUnie) verwijst naar het belang dat deskundigen hechten aan de leeftijdsgrens van 16 jaar. Zij wil registratieverandering voor de groep jonger dan 16 alleen bij uitzondering mogelijk maken en niet generiek regelen. De genderidentiteit van jongeren is vaak fluïde, zegt Knops (CDA). Hij vindt het daarom onverstandig om bestaande waarborgen los te laten.

Minderjarigen zijn volgens de wet handelingsonbekwaam, benadrukt Helder (PVV). De logica is volgens haar ver te zoeken als een kind van 12 de gevolgen moet overzien van zo'n ingrijpende beslissing als het veranderen van de geslachtsregistratie.

Gevolgen

Ephraim (Groep Van Haga) benadrukt het belang van zelfbeschikkingsrecht, maar wijst erop dat een verandering van de registratie gevolgen heeft voor het zelfbeschikkingsrecht van anderen. Van Houwelingen (FVD) wijst bijvoorbeeld op problemen die kunnen ontstaan in de sport, met vrouwenquota in bedrijven en in vrouwengevangenissen. Dit treft volgens hem vooral biologische vrouwen.

Veel zorgen over de gevolgen zijn oprecht, maar niet altijd terecht, meent Van Nispen (SP). Het wetsvoorstel geeft mensen toch geen afdwingbaar recht van toegang tot vrouwenkleedkamers, vrouwengevangenissen of vrouwenopvang? Koekkoek (Volt) sluit zich daarbij aan: mensen worden onterecht bang gemaakt. En daar zit volgens haar soms een bewuste strategie achter.

De minister zal op een later moment reageren op de inbreng van de Kamer.

Zie ook: