Wet afschaffing fusietoets in het funderend onderwijs

5 september 2019, wetsvoorstel - De Kamer bespreekt met minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) het afschaffen van de fusietoets. Dat moet het voor schoolbesturen makkelijker maken om samen te werken.

Scholen kunnen bijvoorbeeld met elkaar fuseren om dalende leerlingenaantallen in krimpgebieden het hoofd te bieden. Sinds de Wet fusietoets in het onderwijs uit 2011 was voor scholenfusies vrijwel altijd de uiteindelijke goedkeuring van de minister vereist.

Maar de fusietoets had onbedoelde, negatieve effecten, zegt Rog (CDA). Afschaffen is daarom verstandig, vindt Heerema (VVD), die het instrument van de fusietoets niet geslaagd vindt. Zo bleek bij de wetsevaluatie in 2015 dat schoolbesturen de fusiewetgeving als tijdrovend en ingewikkeld ervoeren.

Sinds 2014 zijn er aanpassingen gedaan aan de oorspronkelijke fusietoets. Slob wil schoolbesturen nog meer ruimte geven voor samenwerking door de laatste nationale verantwoordelijkheden lokaal te beleggen, bij schoolbesturen, medezeggenschapsraden en gemeenten.

Schaalvergroting

Een fusie is een ingrijpend besluit en het kost nou eenmaal moeite om dat zorgvuldig te toetsen, zegt Kwint (SP). Hij waarschuwt dat het laatste beetje landelijke verantwoordelijkheid om schaalvergroting in het onderwijs tegen te gaan overboord wordt gekieperd.

Westerveld (GroenLinks) wijst op het risico dat bestuurders zich steeds meer als managers gaan gedragen en minder binding hebben met het onderwijs. Krimp en dalende leerlingenaantallen mogen nooit een vrijbrief vormen voor losgeslagen schaalvergroting, zegt Van den Hul (PvdA). Ze wil weten hoe de menselijke maat niet uit het oog verloren raakt.

Slob bestrijdt het idee dat groot per definitie slecht is en klein goed: ook in een grote scholengroep kun je kleinschaligheid organiseren. De menselijke maat moet onderdeel zijn van de evaluatie van een fusie, zegt de minister.

Medezeggenschap

De medezeggenschapsraad van bij een fusie betrokken scholen heeft instemmingsrecht. De regering moet aantonen dat de raad die verantwoordelijkheid aankan, vindt Kwint (SP). Westerveld (GroenLinks) wil in de wet laten vastleggen dat de medezeggenschapsraad "tijdig" wordt betrokken bij fusieplannen.

Instemming bij een fusie was al sinds 2007, dus voor de fusietoets, een taak voor de medezeggenschap, antwoordt Slob. Hij wijst op de groeiende aandacht voor de positie van de medezeggenschap en de middelen die daarvoor worden vrijgemaakt, bijvoorbeeld voor trainingen.

Wat als een of meerdere scholen een fusie ongedaan willen maken? Van Meenen (D66) wil weten wat er dan moet gebeuren. Het staat fuserende schoolbesturen en de medezeggenschapsraad vrij om bij een fusie duidelijke afspraken te maken over defusering, antwoordt Slob.

De Kamer stemt op 10 september over de tijdens het debat ingediende motie en het wetsvoorstel.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist