Wet aanpak dierenmishandeling en dierverwaarlozing

11 mei 2023, wetsvoorstel – Een wetswijziging moet het makkelijker maken om mishandeling en verwaarlozing van dieren te bestrijden. De Kamer debatteert erover met de ministers Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) en Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit).

Met het wetsvoorstel wil het kabinet onder andere regelen dat een verbod om dieren te houden als zelfstandige maatregel kan worden opgelegd. Nu is dat altijd onderdeel van een andere straf. Andere zaken die veranderen, zijn:

  • het opleggen van een gebiedsverbod vanwege dierenmishandeling wordt mogelijk
  • de officier van justitie kan, nog voordat er een vonnis is, een gedragsaanwijzing geven om geen of minder dieren te houden
  • het aanhitsen van dieren, nu een overtreding, wordt een misdrijf
  • aan houders van dieren kan een bestuursrechtelijke educatieve maatregel worden opgelegd

Er is brede steun voor het wetsvoorstel. Dieren zijn geen dingen maar hebben een intrinsieke waarde, zegt minister Yesilgöz. Mensen hebben de plicht om goed voor ze te zorgen. We moeten als een goede rentmeester met ze omgaan, zo sluit minister Adema zich daarbij aan.

Houd- en gebiedsverbod

Een houdverbod kan nu voor maximaal tien jaar worden opgelegd. Haverkort (VVD) en anderen vinden die termijn te kort. Wat hen betreft zouden rechters in ernstige gevallen en bij recidive ook langere houd- of verbiedsgeboden moeten kunnen opleggen, 30 jaar of zelfs levenslang.

Sneller (D66) en Bisschop (SGP) begrijpen de gedachte achter een langer houd- en gebiedsverbod. Maar ze hebben ook twijfels: is een levenslang verbod nog wel in verhouding tot andere maatregelen, bijvoorbeeld voor mensen die een medemens iets hebben aangedaan?

Tot nu toe worden in Nederland vrijheidsbeperkende maatregelen niet levenslang opgelegd, zegt Yesilgöz. Maar ze begrijpt de wens om bij zeer ernstige dierenmishandeling en recidive toch een levenslang houdverbod op te kunnen leggen, ook omdat daar een belangrijk signaal van uitgaat.

Een houdverbod kan alleen worden opgelegd als iemand veroordeeld wordt, stelt Futselaar (SP) vast. Zou het niet goed zijn om zo'n verbod ook op te kunnen leggen aan iemand die ontoerekeningsvatbaar is verklaard? Uit de praktijk zijn er geen signalen dat dit een groot probleem is, reageert Yesilgöz, maar ze wil het meenemen in de invoeringstoets.

Hogere straffen

Door de straffen voor mishandeling en verwaarlozing van dieren te verhogen, betoogt Wassenberg (PvdD), kunnen we de norm stellen dat geweld tegen dieren onaanvaardbaar is. Hij doet daarom voorstellen om de strafmaxima in de wet aan te passen, zodat ernstige gevallen van mishandeling harder kunnen worden aangepakt.

Graus (PVV) steunt het verhogen van de maximumstraffen, maar hij wil dat er ook minimumstraffen komen. Anders zullen de rechters de hogere straffen niet opleggen, zo vreest hij.

Doden zoogdieren

Ganzen, honden en katten. Deze dieren mogen niet gedood worden, maar andere gehouden dieren buiten de veehouderij wel, mits ze daarbij niet lijden. Wassenberg (PvdD) betoogt dat dit leidt tot misstanden, zoals fokkers die hamsters en cavia's met de verkeerde kleur doden. Daarom pleit hij voor een verbod op het doden van gehouden zoogdieren die niet zijn bedoeld voor bedrijfsmatige productie van dierlijke producten.

Het doden van dieren moet altijd zorgvuldig worden afgewogen, zegt Adema. Hij wil het voorstel van Wassenberg uitwerken in een zogenaamde algemene maatregel van bestuur.

Handhaving

Hoe zorgen we ervoor dat de strengere regels tegen mishandeling en verwaarlozing van dieren daadwerkelijk worden toegepast? De handhaving mag geen wassen neus worden, zeggen meerdere woordvoerders. De verschillende toezichthouders, zoals politie en NVWA, moeten goed samenwerken, benadrukt Yesilgöz.

Van der Plas (BBB) oppert dat de gidsen voor goede praktijken gebruikt kunnen worden voor het toezicht. De €1.000 die nu gevraagd wordt voor beoordeling van een gids, zou wat haar betreft terugbetaald moeten worden als die wordt goedgekeurd.

Thijssen (PvdA, mede namens GroenLinks) wijst op een reportage van EenVandaag waaruit blijkt dat de NVWA, de toezichthouder op dierenmishandeling, aan alle kanten tekortschiet. Hij spoort Adema aan om dit snel te verbeteren. De minister stuurt de Kamer er binnenkort een brief over, voor het debat over dit onderwerp.

De Kamer stemt op 16 mei over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: