Voorjaarsnota 2024

4 juni 2024, debat - De Kamer debatteert met minister Van Weyenberg en staatssecretaris Van Rij van Financiën over aanpassingen aan de lopende begroting.

De Voorjaarsnota bevat een bijgewerkte versie van de begroting voor 2024, met daarin een overzicht van de uitgaven en inkomsten van het Rijk. Ook staan er plannen in om de begroting bij te stellen. De Voorjaarsnota is opgesteld door het kabinet Rutte-IV. Inmiddels ligt er ook een hoofdlijnenakkoord van de nieuwe coalitie. De vraag hoe deze plannen zich tot elkaar verhouden staat in dit debat centraal.

Demissionair kabinet

Van Dijck (PVV) is kritisch op het demissionaire kabinet, dat "nog snel voor 20 miljard vertimmert vlak voor de finish" terwijl het "op de winkel past". Konden al deze aanpassingen echt niet wachten tot het nieuwe kabinet er is? Volgens Heinen (VVD) is de Voorjaarsnota inmiddels achterhaald. In het hoofdlijnenakkoord worden namelijk "duidelijk andere keuzes gemaakt": er moet minder worden uitgegeven en de belastingen moeten omlaag.

Van Weyenberg benadrukt dat de Voorjaarsnota geen regeerakkoord is waarin staat wat het demissionaire kabinet verstandig vindt, maar dat er een aantal punten in staan die niet konden wachten.

Het verschil tussen de plannen in de Voorjaarsnota en het hoofdlijnenakkoord zorgt voor mist, terwijl er juist behoefte is aan voorspelbaarheid, vindt Sneller (D66). Wat zijn de gevolgen van het hoofdlijnenakkoord voor de boekhouding van het Rijk? De minister antwoordt dat de vertaling van het regeerakkoord naar de financiën te zien zal zijn in de startnota van het nieuwe kabinet.

Armoede

Het geld dat gereserveerd staat voor het verhogen van het minimumloon is niet uitgegeven, zegt Van der Lee (GroenLinks-PvdA). Hij stelt voor om dit geld nog dit jaar uit te geven aan armoedebestrijding door het kindgebonden budget te verhogen. Dit geld is al niet meer beschikbaar omdat het is teruggevloeid naar de algemene middelen, antwoordt Van Weyenberg.

Dassen (Volt) pleit voor een verlenging van het Programma Schoolmaaltijden, omdat geen enkel kind met honger naar school zou mogen gaan. Dit is een superbelangrijke maatregel die voor heel veel kinderen het verschil maakt, zegt de minister, maar het is volgens hem aan het nieuwe kabinet om hierover te beslissen.

Van Hijum (NSC) stelt dat de armoede bij ongewijzigd beleid vanaf 2025 aanzienlijk zou oplopen, en dat die door het hoofdlijnenakkoord zal afnemen. De geluiden over topinkomens die zich zouden verrijken ten koste van lage inkomens zijn vaak alarmistisch, zegt Vermeer (BBB), terwijl de vermogensongelijkheid volgens het CBS juist afneemt. Staatssecretaris Van Rij roept op om over armoede te discussiëren op basis van feiten. Hij verwijst naar het IBO-rapport over de vermogensverdeling in Nederland en rapporten van het CBP.

Samenleving

Volgens Grinwis (ChristenUnie) staat de nieuwe coalitie met de rug naar de samenleving. Zo wordt het geven van giften aan goede delen en kerken "afgestraft" door te bezuinigen op de giftenaftrekregeling. Van Dijk (CDA) stelt dat belangrijke maatschappelijke initiatieven financiering gaan mislopen met de plannen van de nieuwe coalitie, terwijl steun voor maatschappelijke verbanden onmisbaar is voor een vitale en weerbare samenleving.

Volgens Flach (SGP) is antisemitisme een hardnekkig kwaad dat effectief moet worden bestreden. Hij wil weten waarom er geen extra geld voor de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding is geregeld, zoals de Kamer heeft gevraagd. Het ministerie van Justitie en Veiligheid is het werkplan van de NCAB aan het toetsen op financiële haalbaarheid, antwoordt de minister.

Crisishulp

Ergin (DENK) stelt dat het kabinet terecht veel geld vrijmaakt voor hulp aan Oekraïne, maar vraagt ook aandacht voor humanitaire hulp aan Gaza.

In deze Voorjaarsnota is er weer 2 miljard extra vrijgemaakt voor asiel, constateert Eerdmans (JA21). Hij vraagt zich af wanneer het doordringt dat de huidige asielinstroomcrisis financieel en maatschappelijk niet meer te dragen is.

Zorg

Dijk (SP) heeft kritiek op de in het hoofdlijnenakkoord aangekondigde bezuinigingen op de zorg. Dat was niet de belofte van de partijen die een regering gaan vormen, benadrukt hij.

De Kamer stemt op dinsdag 11 juni over de tijdens het debat ingediende moties. Over de begroting en de ingediende amendementen wordt voor het zomerreces gestemd.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct