Voldoende steun voor Oekraïneverdrag

21 februari 2017, wetsvoorstel - Een Kamermeerderheid van VVD, PvdA, D66 en GroenLinks steunt de ratificatie van de EU-associatieovereenkomst met Oekraïne. Maar andere partijen zijn kritisch over "het negeren van de referendumuitslag".

Gaat Nederland de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne nog ondertekenen? Dit bleef lange tijd onduidelijk nadat op 6 april 2016 61% van de kiezers bij een raadgevend referendum tegen ratificatie stemde.

Geopolitieke belangen zijn voor premier Rutte en minister Koenders (Buitenlandse Zaken) de belangrijkste reden om het Oekraïneverdrag toch te willen ondertekenen, maar tegelijkertijd willen ze tegemoetkomen aan de bezwaren van de nee-stemmers. Daarom hebben ze in overleg met hun Europese collega's een "juridisch bindende verklaring" opgesteld waarin de volgende zaken zijn vastgelegd:

  • Oekraïne is geen kandidaat-lidstaat van de Europese Unie

  • Er is geen collectieve veiligheidsgarantie voor Oekraïne

  • Oekraïense werknemers hebben geen recht op toegang tot de Europese arbeidsmarkt

  • Lidstaten zijn niet verplicht extra financiële steun aan Oekraïne te geven

  • De rechtsstaat en de corruptiebestrijding in Oekraïne moeten versterkt worden

Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt nu ratificatie van de associatieovereenkomst met Oekraïne, maar of er ook voldoende steun is in de Eerste Kamer is nog niet zeker.

Referendumuitslag

Het kabinet had de uitslag van het raadgevende referendum gewoon moeten volgen, zo vinden de tegenstanders van ratificatie van het Oekraïneverdrag.

Als je een referendum houdt, kun je de uitslag niet naast je neerleggen, zegt Omtzigt (CDA). Onafhankelijk Kamerlid Monasch noemt het "een democratische farce". Het negeren van de uitslag ondermijnt het vertrouwen van de kiezer, meent Van Bommel (SP). Volgens Van Klaveren (GrBvK) worden de kiezers voor de gek gehouden. Thieme (PvdD) spreekt van "politieke matchfixing".

Verklaring

De meningen verschillen over de waarde die gehecht moet worden aan de verklaring die Rutte met zijn Europese collega's heeft vastgesteld. Die komt volgens Ten Broeke (VVD), Maij (PvdA), Verhoeven (D66) en Grashoff (GroenLinks) tegemoet aan de belangrijkste zorgen de nee-stemmers. Maar de tegenstanders denken daar duidelijk anders over.

  • Omtzigt en Voordewind (ChristenUnie): er verandert helemaal niets aan de associatieovereenkomst en bovendien heeft Oekraïne de verklaring niet getekend

  • Van Bommel: het is een papieren tijger

  • Beertema (PVV): een inlegvel om de bevolking om de tuin te leiden

  • Thieme: een politieke houdiniact om kiezers in verwarring te brengen

Geopolitiek

Instabiliteit aan de oostgrenzen. Intimiderend optreden van Rusland. Onzekerheid over de opstelling van de Verenigde Staten tegenover Europa. Ten Broeke, Maij, Verhoeven en Grashoff wijzen op het geopolitiek belang van een eensgezind Europa bij het sluiten van de associatieovereenkomst met Oekraïne.

Er is wel iets aan de hand in de wereld, zegt Rutte. In dat licht is het volgens hem belangrijk om te investeren in het lidmaatschap van internationale organisaties zoals de EU. Het niet ratificeren van de associatieovereenkomst zou daarmee in tegenspraak zijn.

De Kamer sprak eerder op 1 en 2 april 2015 en 13 april, 22 september, 8 november, 14 december en 20 december 2016 over (het referendum over) de associatieovereenkomst met Oekraïne. Zij stemt op 23 februari over het wetsvoorstel en de ingediende motie.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.