VN-Verdrag immuniteit rechtsmacht en eigendommen staten
13 juni 2024, wetsvoorstel - Minister Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) stelt voor dat Nederland zich aansluit bij het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de immuniteit van rechtsmacht van staten en hun eigendommen. De Kamer debatteert er met haar over.
Het verdrag werd op 2 december 2004 aangenomen tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en is een codificatie van het gewoonterecht (afspraken tussen landen die nooit formeel zijn vastgelegd) omtrent staatsimmuniteit. Dit houdt in dat een staat geen rechtsmacht mag uitoefenen over een vreemde staat. In de praktijk betekent het ook dat een rechter van een staat geen vonnis mag wijzen tegen een andere staat.
Verdrag of gewoonterecht
Waarom is dit verdrag nodig als het gewoonterecht in de praktijk gewoon goed werkt? De Roon (PVV) heeft twijfels over het nut van het VN-verdrag. Dat zo weinig landen zich erbij hebben aangesloten en dat Nederland dit pas na twintig jaar wil doen, toont volgens hem aan dat het verdrag weinig toevoegt.
De meerwaarde van het verdrag is dat het de rechtszekerheid van burgers en bedrijven vergroot, zegt Bruins Slot. Ratificatie zorgt er bovendien voor dat het internationaal gewoonterecht in lijn komt met het Nederlandse Burgerlijk Wetboek. Ook vervult het verdrag een brugfunctie tussen verschillende rechtsstelsels.
Militaire handelingen en confiscatie
Is voldoende duidelijk dat militaire handelingen niet onder de immuniteit van het verdrag vallen? Ellian (VVD) vraagt zich af of Nederland, net als sommige andere landen, op dit punt een voorbehoud moet maken. Ook wil hij voorkomen dat confiscatie van tegoeden van (personen die verbonden zijn aan) de Russische staat, lastiger wordt door ondertekening van het verdrag.
Het bevriezen van Russische tegoeden heeft te maken met staatsaansprakelijkheid, zegt de minister, en dit staat los van de staatimmuniteit die in het verdrag wordt geregeld. Zij heeft geen bezwaar tegen het afleggen van een verklaring over dat militaire handelingen en gewapende conflicten niet onder dit verdrag vallen.
Ambassadepersoneel
Welke gevolgen heeft het verdrag voor de rechtspositie van personeelsleden van ambassades van andere landen in Nederland? D66, PvdA en GroenLinks maakten zich daar zorgen over en wilden op dit punt een voorbehoud maken. Maar een advies van de Commissie van advies inzake volkenrechtelijke vraagstukken (CAVV) maakt volgens Van der Lee (GroenLinks-PvdA) duidelijk dat dit toch niet nodig is.
De eerste termijn van het debat over het VN-verdrag was op 13 juni 2023. De Kamer stemt op 18 juni over het wetsvoorstel, de uitvoeringswet en de ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct.