Vluchtelingenstroom Middellandse Zee houdt aan

22 april 2015, debat - Hoe voorkomen we dat duizenden mensen verdrinken bij het oversteken van de Middellandse Zee? De Kamer debatteert met premier Rutte en staatssecretaris Dijkhoff (Veiligheid) over de Europese top.

Gedreven door oorlog en armoede wagen steeds meer mensen, met name Afrikanen en Syriërs, de gevaarlijke reis over de Middellandse Zee. Honderdduizenden bereiken jaarlijks de overkant, duizenden verdrinken. Het oplopende dodenaantal van de afgelopen weken is aanleiding voor een extra Europese top op 23 april. Aan de hand van een tienpuntenplan wordt onder andere gesproken over het aanpakken van mensensmokkelaars, hervestiging van vluchtelingen en een effectieve terugkeer van illegale immigranten. Er is niet één duidelijke oplossing, zegt Dijkhoff. Het is een complexe situatie die vraagt om een geïntegreerde aanpak, aldus Rutte, die EU-lidstaten wil aanspreken die nu (te) weinig doen.

Verdrinkingsdrama's op Middellandse Zee

Zijn wij een Europa dat mensen voor zijn kusten laat verdrinken? Voor Pechtold (D66) is het antwoord duidelijk. Het is onbegrijpelijk dat er niet meer actie wordt ondernomen, stellen Klaver (GroenLinks) en Gesthuizen (SP). Duizenden anonieme doden hebben de Middellandse Zee als begraafplaats gekregen, zegt Voordewind (ChristenUnie), die vindt dat het Europese morele kompas is ontwricht. Maar wat is wijsheid?, vraagt Van der Staaij (SGP) zich af, worstelend met een dilemma: verdrinkingsdoden voorkomen zonder een aanzuigende werking te creëren. Net als Omtzigt (CDA) wil hij vluchtelingen tijdelijk opvangen via een ontheemdenstatus.

Pleidooi om meer boten te laten patrouilleren

De EU patrouilleert op de Middellandse Zee, maar heeft de inzet van schepen teruggebracht. Pechtold, Klaver, Gesthuizen, Kuiken (PvdA), Voordewind en Thieme willen dat de "reddingscapaciteit" weer omhooggaat, zodat minder mensen verdrinken. Ook Wilders (PVV) en Bontes (GrBvK) willen meer boten inzetten. Niet om mensen te redden en naar Europa te brengen maar om smokkelaars tegen te houden en mensen terug te sturen. Zet de Noord-Afrikaanse kustwachten daarvoor in, suggereert Azmani (VVD). Omtzigt wil zowel mensensmokkelaars tegenhouden als drenkelingen redden.

Aanpak achterliggende oorzaken is nodig

Alle woordvoerders willen de achterliggende oorzaken van de vluchtelingenstroom aanpakken, maar ze verschillen in hun analyse van het probleem. In de ogen van Thieme zorgt klimaatverandering voor droogte en voedseltekorten en daarmee voor conflicten en vluchtelingenstromen. Azmani wil meer vluchtelingenopvang in de regio. We moeten meer doen om de landen in de regio te helpen, zegt Van der Staaij. Kuiken en Voordewind pleiten voor een politieke oplossing in Libië. Een regering van nationale eenheid is essentieel, zo sluit Rutte zich daarbij aan. Eventueel moeten militairen worden ingezet om veilige plekken te creëren, zegt Bontes.

De Kamer heeft aansluitend op het debat gestemd over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.