Verkiezingsproces moet aangepast worden

14 september 2017, debat - De Kamer evalueert de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017. Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) zegt onderzoek toe en doet toezeggingen, maar besluitvorming is volgens hem aan een volgend kabinet.

Over de fouten bij het tellen van de stemmen heeft de Kamer in juni al gedebatteerd. Maar welke verbeteringen in het verkiezingsproces zijn nog meer mogelijk? Volgens Koopmans (VVD) moet het proces te vertrouwen zijn en moet de uitvoering daarom beter.

Het gaat niet om een ultieme oplossing nu, meent Bruins Slot (CDA), als er maar stappen worden gezet om het verkiezingsproces te verbeteren. Laat verkiezingen in ieder geval zorgvuldig, eerlijk en transparant zijn, voegt Bisschop (SGP) toe. Bosma (PVV) denkt dat wetswijziging niet zo moeilijk hoeft te zijn.

Toegankelijkheid

De toegankelijkheid van de stemhokjes liet bij de afgelopen verkiezingen veel te wensen over. En mensen met een beperking konden nogal eens niet zelfstandig stemmen. Van Raak (SP) benadrukt het belang van het stemgeheim. Plasterk zegt overleg te voeren over fysieke hulpmiddelen in het stemhokje.

Özütok (GroenLinks) pleit voor meer participatie van vrouwen met een allochtone achtergrond in het verkiezingsproces. Öztürk (DENK) vraagt om een campagne om jongeren als stembureaulid te werven. Er moeten meer burgers bij het stemmen tellen aanwezig zijn, vindt Krol (50PLUS). Dat vrouwen structureel in alle bestuurslagen ondervertegenwoordigd zijn, is Arissen (PvdD) een doorn in het oog.

Stembiljet

Het stembiljet bij de vorige verkiezingen werkte fouten in de hand, stelt Van Engelshoven (D66). Haar advies: gebruik voortaan het veel kleinere en eenvoudigere biljet dat is gebruikt voor stemmen in het buitenland. De minister voelt daar wel voor. Een volgend kabinet moet die wetswijziging regelen, vindt hij.

Kan er toch niet elektronisch gestemd worden, vraagt Koopmans. Plasterk zegt dat uit onderzoek blijkt dat alleen de invoering daarvan al 300 miljoen euro gaat kosten. Voor verdere stappen verwijst hij naar zijn opvolger.

Stemmen vanuit het buitenland

Öztürk herinnert eraan dat veel mensen in het buitenland hun briefstembewijs te laat of helemaal niet hebben gekregen. Bruins Slot stelt een track-en-tracesysteem voor stemdocumenten voor. Plasterk wijst op de kosten daarvan. Maar hij voorziet wel verbeteringen met een permanente kiezersregistratie in Den Haag, de mogelijkheid van digitale verzending en het inrichten van meer briefstembureaus in het buitenland.

Van Engelshoven vraagt de minister om bij de verbetering van het verkiezingsproces ook "laaghangend fruit" te plukken: wees minder streng met eisen, zoals de kleur van het potlood en voldoende frankering van opgestuurde enveloppen met stemdocumenten.

Hoe kunnen mensen die beroepsmatig veel in het buitenland zijn, bijvoorbeeld militairen en personen werkzaam in de scheepvaart, stemmen? Koopmans en Van Engelshoven vragen speciale aandacht voor deze groep.

De Kamer sprak eerder op 20 juni over dit onderwerp. De Kamer stemt op 26 september over de ingediende moties.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk het debat terug via Debat Gemist