Verantwoordingsdebat over het jaar 2019

26 mei 2020, debat - In het verantwoordingsdebat spreekt de Kamer met minister Hoekstra (Financiën) en staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken) over de besteding van het overheidsbudget in 2019. Maar ook de huidige economische werkelijkheid komt aan de orde.

Het is vervreemdend om nu over 2019 te spreken, vindt Van 't Wout (VVD), gezien de economische voorspoed in dat jaar en de huidige coronacrisis. Maar dankzij volgens hem goede politieke keuzes in het verleden, kunnen we nu alles op alles zetten om ondernemers te steunen en banen te behouden.

Baudet (FvD) bestrijdt dat er sprake is geweest van goede politieke keuzes. Hij hekelt het voortgaande beleid van "massale immigratie, soevereiniteitsoverdracht aan Europa en klimaathysterie".

Aandelen Air France-KLM

De minister van Financiën heeft in 2019 onrechtmatig Air France-KLM-aandelen gekocht, constateert Nijboer (PvdA) in navolging van de Rekenkamer. Een pijnlijk litteken op zijn ministerschap, noemt Alkaya (SP) het. Slootweg (CDA) vond de informatievoorziening onvoldoende, maar is wel blij "dat er resoluut is gehandeld". Het oordeel van de Rekenkamer neem ik zeer serieus, reageert Hoekstra. Hij erkent dat het proces "niet foutloos is verlopen".

Bedrijven

Denk bij de steun aan bedrijven in de coronacrisis aan de lessen die uit de RSV-enquête geleerd zijn, benadrukt Sneller (D66). Hij wil voorkomen dat de huidige steunoperaties in het verantwoordingsdebat van volgend jaar het predicaat "onrechtmatig" krijgen. Snels (GroenLinks) dringt aan op het hanteren van zakelijke argumenten bij een eventuele redding van KLM.

Nijboer (PvdA) is kritisch over de compensatie voor de NAM vanwege de teruglopende gasinkomsten. Zonder afspraken zou de gaswinning niet naar nul terug kunnen, zegt Hoekstra. Hij wijst erop dat een onafhankelijke arbitragecommissie de hoogte van de uiteindelijke vergoeding zal bepalen.

Buffers

Slootweg (CDA) verbaast zich over het gebrek aan buffers bij veel bedrijven en particulieren. Hij vraagt het kabinet om een studie naar mogelijkheden om het aanleggen van buffers te stimuleren. Van Dijck (PVV) wijst op de hoge schulden van particulieren. Zorg dat mensen via de schuldhulpverlening sneller van hun schuld afkomen, zegt Krol (GKVK).

Een onderzoek naar het vergroten van buffers kan nuttig zijn, vindt minister Hoekstra, maar dat is bepaald niet eenvoudig, omdat het gaat om overheid, bedrijven en huishoudens. De schulden van particulieren vindt hij "een kwetsbaarheid in het Nederlandse systeem", hoewel er huizen en pensioenen tegenover staan.

Monitor Brede Welvaart

De Monitor Brede Welvaart geeft de ontwikkeling weer in zowel economische als ecologische en sociaal-maatschappelijke welvaartsaspecten. Indicatoren uit die monitor moeten van Snels (GroenLinks) en Sneller (D66) gebruikt worden als uitgangspunt voor de komende begroting.

De goede economische cijfers van vorig jaar zijn ten koste van ons natuurlijk kapitaal gegaan, constateert Bruins (ChristenUnie). Van Raan (PvdD) noemt 2019 een verloren jaar, want "mensenrechten en dierenwelzijn moesten wijken voor grootschalige wereldhandel". Onze welvaart mag niet ten koste gaan van de welvaart van kwetsbaren in ontwikkelingslanden, vindt Stoffer (SGP).

Nederland is door dit kabinet "diep neoliberaal gemaakt", betoogt Alkaya (SP). Hij vindt de welvaartsverdeling scheef. Van Otterloo (50PLUS) vraagt aandacht voor de negatieve ontwikkelingen voor de oudere generaties die uit de monitor blijken. Dicht de kloven in de samenleving, luidt de oproep van Kuzu (DENK). Hij vindt dat de welvaartsstijging aan te veel mensen voorbijgaat.

Het kabinet heeft in 2019 fors in de samenleving geïnvesteerd, zegt Hoekstra, onder meer verwijzend naar het klimaatakkoord en het pensioenakkoord. En tegelijkertijd zijn de overheidsfinanciën op orde gebracht en zijn de lasten verlaagd. Uit de Monitor Brede Welvaart blijkt volgens de minister dat de kwaliteit van leven in Nederland hoog is, maar "er liggen ook opdrachten".

Uitvoering

Staatssecretaris Knops prijst de mensen bij de rijksdiensten die sinds de coronacrisis op een totaal andere manier, namelijk vanuit het eigen huis, onverminderd werken aan vitale processen. Op termijn zal het thuiswerken volgens de staatssecretaris onvermijdelijk gevolgen hebben voor de normen voor kantoorhuisvesting voor de diensten.

Bruins (ChristenUnie) wijst op de Rekenkamerkritiek op de voortgang in het Programma Aardgasvrije Wijken. Uit de voortgangsrapportage begin 2021 zal blijken dat de vaart erin zit, reageert Knops. Hij wijst op de belangrijke rol van de corporaties hierin.

Europa

We hebben elk dubbeltje zelf hard nodig, zegt Van Dijck (PVV). Hij vindt het onbestaanbaar dat gesproken wordt over enorme herstelfondsen voor landen als Italië. Een sterker Europa op de lange termijn is ook voor Nederland van belang, reageert Hoekstra.

De Kamer stemt op 2 juni over de ingediende moties.